معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی:
آخوند خراسانی در بررسی فلسفی و نگاه بیرونی به علم اصول عالمانه وارد شده بود
خبرگزاری رسا ـ معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار داشت: مرحوم آخوند خراسان از جمله کسانی است که به صورت عالمانه و زیرکانه کتابی اصولی تدوین می کند که اکثر مسائل او براساس دلیل عقلی و سیره عقلایی است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام سعید ضیائی‌فر، معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در همایش نکوداشت یکصدمین سال ارتحال آخوند خراسانی که با موضوع بررسی مبانی، روش اجتهادی و اندیشه های سیاسی آخوند خراسانی، عصر امروز در دفتر تبلیغات استان خراسان رضوی برگزار شد، گفت: آخوند خراسانی شخصیتی با جنبه های فقهی، اصولی، اجتماعی و سیاسی است و نقش وی در جنبش مشروطیت نقشی بی بدیل و غیر قابل انکار است؛ اما در حوزه‌های علمیه ما آخوند خراسانی به بعد اصولی‌اش شناخته شده است، یعنی جنبه شخصیت آخوند خراسانی تحت الشعاع بعد علمی ایشان و بعد علمی ایشان تحت الشعاع بعد اصولی ایشان قرار گرفته است، از این رو مشهورترین جنبه علمی وی جنبه اصولی است.
وی با بیان این که تدوین مفصل علم اصول در شیعه امامیه از زمان سید مرتضی است، تصریح کرد: هنگامی که منابع را از زمان سید مرتضی تا زمان مرحوم علامه مرور می کنیم، مشاهده خواهیم کرد که نگاه این عالمان، دارای جنبه های علمی و عقلی است، یعنی در مباحث علمی خود به دلایل نقلی و عقلایی تمسک کرده اند.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: اما پس از علامه حلی با روی کار آمدن اخباری‌ها، آنان حمله شدیدی را نسبت به اصول مدون آغاز کردند، بدین صورت که عقل و سیره عقلا را منبع و دلیل برای اثبات مسأله اصولی قرار دادند و ادعای آن‌ها این بود که در تحلیل مسائل اصولی به هیچ عنوان نباید از عقل استفاده کرد و نیز براین باور بودند که تنها دلیل برای اثبات مسائل اصولی روایات است.
وی خاطرنشان کرد: مرحوم علامه مجلسی که اخباری معتدل است در جلد دو بحارالانوار قواعد اصولی را جمع آوری کرده است، اما اخباری های افراطی اعتقاد داشته اند که تنها روایات دلیل اثبات مسأله اصولی است.
حجت الاسلام ضیائی فر با یادآوری این که یکی از پیامدهایی که جریان اخباری ها بر جریان اصولی گذاشته است، این است که کتاب‌های اصولی در مسأله استصحاب استنادی عقلانی را تدوین کرده اند، است اما بعد از اخباری ها، اصولیون تلاش کردند که حجیت نقلی برای عقاید اصولی بیان کنند؛ از این دروان به بعد در علم اصول تمسک به امور عقلایی ضعیف می شود و مرحوم آخوند خراسان از جمله کسانی است که به صورت عالمانه و زیرکانه کتابی اصولی تدوین می کند که اکثر مسائل او براساس دلیل عقلی و سیره عقلایی است.
وی در ادامه اظهار داشت: ویژگی برتر آخوند خراسانی در این نکته است که در رد تفکر جاری اخباری ها تلاش کرد که مسائل اصول را از طریق دلیل عقلی و سیره عقلایی به اثبات برساند؛ لذا اگر مروری به کتاب کفایه داشته باشیم این روش و شیوه را می بینیم به تعبیر امروز، این یکی از مسائل فلسفه در علم اصول است و اگر بخواهیم دگرگونی در علم اصول داشته باشیم تنها راه آن بررسی علم اصول با نگاه بیرونی است.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: اصولا ما در فلسفه علم، در مقام تحلیل و یا اثبات مسائل اصولی نیستیم، بلکه علم اصول را از زوایای گوناگون از نظر هدف و مبانی بررسی می کنیم و مرحوم آخوند از زمره اصولیونی است که تلاش کرده بررسی فلسفی و نگاه بیرونی به علم اصول را به صورت عالمانه و زیرکانه تبیین کند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از آثاری را که این نگاه آخوند در آن مشهد است، این است که او از مباحث فلسفی در علم اصول استفاده و همچنین از مسائل کلامی در علم اصول استفاده کرده است، و این مسأله دو پیامد نگاه آخوند خراسانی به علم اصول است./968/پ202/س
ارسال نظرات