نقش معنویتهای نوظهور در جنگ دوازدهروزه

به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، حجتالاسلام حسین عرب پژوهشگر و کارشناس جریانهای عرفانی و معنویتهای نوظهور، در نشست تخصصی «عرفان حلقه در جنگ و پسا جنگ دوازدهروزه و سناریوهای پیشرو» که صبح امروز در خبرگزاری رسا برگزار شد، گفت: برخی تحلیلها مبنی بر اینکه این جنگ 12 روزه مکمل اقدامات آشوبگرانه و ناشی از شناخت ناکافی از وضعیت داخلی و خارجی بوده است، درست است و در عین حال نشاندهنده بینش دقیق رهبر معظم انقلاب است.
وی افزود: دشمن معمولاً تلاش میکند ابتدا زمینه اغتشاش و ناآرامی را ایجاد کند و سپس با فشارهای نظامی و خارجی، برنامههای خود را تکمیل نماید.
حجتالاسلام عرب با مرور تجربههای اغتشاشهای گذشته توضیح داد: در اغتشاشات سالهای ۷۸ و ۸۸، بهانه غالب سیاسی بود، در سالهای ۹۶ و ۹۸، دلایل اقتصادی محور قرار داشت و در سال ۱۴۰۱، موضوع حجاب بهانهای برای آشوب شد. این تجربهها نشان میدهد که دشمن ابتدا از انگیزههای مادی و سیاسی استفاده میکند، اما با گذر زمان سعی دارد انگیزهها را به سمت معنویت و الهیات سوق دهد تا نیروهای خود را پایدار نگه دارد.
اشتباه دشمن در ارزیابی های خود
این پژوهشگر معنویتهای نوظهور ادامه داد: دشمن تصور میکند نیروی میدانی کف توان اداره اغتشاش را دارد اما این نیروها ثبات لازم را ندارند. آنها ابتدا وارد میدان میشوند اما با برخورد جدی غالباً عقبنشینی میکنند. در مقابل رهبران خارج از کشور آرامش و ثبات قدم دارند و این عدم تعادل نقطه ضعف دشمن را نشان میدهد.
حجتالاسلام عرب با اشاره به اهمیت تحلیل روانشناختی افزود: بسیاری از نیروهای میدانی فریب رسانهها و برساختهای تبلیغاتی دشمن را میخورند. هیجان اولیه آنها بالا میرود اما با مواجهه با مقاومت واقعی انگیزهها کاهش پیدا میکند و از میدان خارج میشوند.
حجتالاسلام عرب، تصریح کرد: دشمن سعی دارد انگیزه اغتشاش را از مادی به معنوی تغییر دهد. برای مثال در سال ۱۴۰۱، واژه «شهید» جایگزین «کشتهشدگان» شد و تصاویری از دستان خونآلود آنان به نمایش گذاشته شد تا انگیزه معنوی ایجاد شود و افراد پایدار در میدان بمانند.
وی افزود: در اغتشاشات آینده جریانهای معنویتگرا نقش برجستهتری خواهند داشت. تجربه گذشته نشان میدهد لیدرهایی که با حمایت آشکار از دشمنان خارجی وارد صحنه شدند به سرعت شکست خوردند اما این بار لیدرهایی وارد میدان خواهند شد که محور فعالیتشان الهیات و معنویت است.
لیدرهای معنویتگرا و ورود احتمالی به ایران
حجتالاسلام عرب درباره حضور احتمالی لیدرهای معنویتگرا در ایران گفت: گاهی دشمن تمایل دارد این لیدرها وارد کشور شوند و حتی دستگیر شوند تا اهداف خود را پیش ببرند. برخی جریانها ممکن است با پوشش معنوی وارد ایران شوند و با انگیزه الهی و انرژی معنوی فعالیت کنند.
وی ادامه داد: تحرک معنویتگرایان قابل توجه است و حتی اگر در ایران دستگیر شوند اثرگذاری معنوی آنها بر پیروانشان باقی خواهد ماند.
حجتالاسلام عرب به تحلیل روانشناسی پیروان این جریانها پرداخت و گفت: اغلب این افراد از آسیبهای اجتماعی رنج میبرند.
وی افزود: عرفانهای کاذب بدون اطلاعرسانی و تبیین صحیح پایگاه اجتماعی گستردهای ندارند. بنابراین مهمترین راهبرد مقابله، تبیین و اطلاعرسانی عمومی است تا مانع شکلگیری پایگاه اجتماعی برای جریانهای معنویتگرا و اغتشاشگران شود.
نقش رسانه و برساختهای اجتماعی
این کارشناس معنویتهای نوظهور درباره نقش رسانهها و ابزارهای تبلیغاتی گفت: دشمن با برساختهای رسانهای سعی میکند نیروهای میدانی را تحریک کند و انگیزه آنها را بالا ببرد. اما با برخورد واقعی اغلب نیروها عقب مینشینند. به مرور دشمن تلاش میکند انگیزه معنوی ایجاد کند تا افراد در میدان پایدار بمانند و جریانهای خود را تقویت کند.
حجتالاسلام عرب در پایان نشست بر اهمیت «راهبرد تبیین» تأکید کرد: اطلاعرسانی دقیق و آگاهسازی مردم درباره اهداف و شیوههای جریانهای معنویتگرا و عرفانهای کاذب مهمترین عامل پیشگیری از نفوذ آنها در جامعه است. هرگونه غفلت از این مسأله میتواند زمینهساز شکلگیری پایگاه اجتماعی برای اغتشاشگران شود.
وی افزود: تبیین درست ابزار مقابله فرهنگی و اجتماعی با جریانهای کاذب است و مانع از نفوذ معنوی و اجتماعی این جریانها در اغتشاشات آینده خواهد شد.
حجتالاسلام حسین عرب در پایان با ارائه تحلیلهای اجتماعی و روانشناختی پیروان این جریانها، تحرک معنویتگرایان و نقش لیدرها در اغتشاشات آینده را مورد بررسی قرار داد و اهمیت آگاهیبخشی و مقابله فرهنگی به عنوان راهبرد اصلی پیشگیری از نفوذ این جریانها را برجسته کرد.
وی همچنین تأکید کرد: تجربههای گذشته نشان میدهد اغتشاشات با بهانههای مختلف آغاز میشوند اما بدون پایگاه اجتماعی و تبیین صحیح جریانهای معنویتگرا و عرفانهای کاذب نمیتوانند اثرگذاری گستردهای داشته باشند. بنابراین آگاهیبخشی و اطلاعرسانی دقیق عامل مقابله با این تهدیدات اجتماعی و فرهنگی است.
مهدی الهی