حجت الاسلام لک‌زایی تبیین کرد؛
ضرورت تبیین حکمرانی اقتصادی قرآنی در اندیشه امام خامنه‌ای
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اهمیت اقتصاد و امنیت اقتصادی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های جامعه، خاطرنشان کرد: پرداختن به این موضوع در چارچوب حکمرانی اسلامی و با رویکرد قرآنی اقدامی ضروری و ارزشمند است.
به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام نجف لک زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در نشست تخصصی «اصول حکمرانی اسلامی سیاست داخلی در اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، با اشاره به ضرورت بازخوانی اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب در عرصه سیاست و اقتصاد، گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروز جامعه ما مسئله اقتصاد و امنیت اقتصادی است و پرداختن به این موضوع در چارچوب حکمرانی اسلامی، اقدامی ارزشمند و ضروری است.
وی با تقدیر از نویسنده مقاله «الگوی کاربردی انطباق سیاست‌های حکمرانی امنیتی ـ اقتصادی با موازین اسلامی در اندیشه قرآنی رهبر معظم انقلاب»، اظهار داشت: انتخاب چنین موضوعی در فضای پژوهشی کشور به‌ویژه در حوزه اندیشه اسلامی بسیار حائز اهمیت است زیرا یکی از اصلی‌ترین عرصه‌های اثرگذار بر زندگی مردم، اقتصاد و امنیت اقتصادی آنان است و پرداختن علمی و قرآنی به آن می‌تواند مسیر اصلاحات بنیادین در ساختار اقتصادی کشور را هموار کند.
جای خالی پژوهشکده اقتصاد اسلامی
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: با وجود تعدد پژوهشگاه‌ها و مراکز علمی در قم جای خالی پژوهشکده‌ای ویژه در حوزه اقتصاد اسلامی احساس می‌شود. در حالی که اقتصاد نقشی مستقیم در معیشت مردم دارد و از مهم‌ترین مؤلفه‌های تحقق عدالت و امنیت در جامعه اسلامی به شمار می‌آید، هنوز در ساختار پژوهشی حوزه و مراکز علمی گروه یا پژوهشکده‌ای مستقل برای مطالعه تخصصی در این زمینه وجود ندارد. از این رو پرداختن به چنین مباحثی در مقالات و نشست‌های علمی جای قدردانی دارد.
حجت‌الاسلام لک زایی افزود: از نکات ارزشمند مقاله آن است که نویسنده تلاش کرده با رویکردی اسلامی و ایرانی به موضوع بنگرد و از تکیه بر چارچوب‌های صرفاً غربی پرهیز کند. این رویکرد در تبیین مفاهیم حکمرانی اسلامی و استخراج مبانی آن از قرآن کریم و اندیشه‌های امام خامنه‌ای، گامی مهم در جهت تولید علم بومی و اسلامی است.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: با وجود این نقاط قوت مقاله از جهت تبیین مفهومی حکمرانی در منظومه فکری امام خامنه‌ای و قرآن کریم نیازمند تکمیل است. در متن مقاله تعریف مشخصی از حکمرانی در نگاه رهبر معظم انقلاب ارائه نشده و خواننده به‌روشنی درنمی‌یابد که مراد از «حکمرانی قرآنی» یا «حکمرانی در اندیشه امام خامنه‌ای» چیست. انتظار می‌رفت در این زمینه به بیانات شاخص‌ها و الگوهای مشخصی که رهبر انقلاب در حوزه حکمرانی اسلامی مطرح کرده‌اند اشاره شود.
ضرورت تبیین قرآنی و مقابله با سلطه نظام مالی بین‌المللی
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه «امنیت اقتصادی» یکی از اصلی‌ترین ارکان حکمرانی اسلامی است، تأکید کرد: رهبر انقلاب بارها فرموده‌اند که نباید اقتصاد کشور وابسته به نظام سلطه و «آقای دلار» باشد، اما در مقاله کمتر به این بعد از فرمایشات ایشان پرداخته شده است. قرآن کریم می‌فرماید: «لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا»؛ در حالی که امروز یکی از جلوه‌های نفوذ و سلطه کفار بر مؤمنان همان سلطه اقتصادی از طریق دلار و نظام مالی بین‌المللی است. اگر قرار است از امنیت اقتصادی سخن بگوییم باید این بُعد از استقلال اقتصادی به‌صورت صریح و قرآنی تبیین شود.
وی افزود: یکی دیگر از نکاتی که در مقاله کمتر به آن پرداخته شده استفاده از آیات قرآن به‌صورت تحلیلی است. گرچه شماره آیات ذکر شده اما ارتباط مستقیم مفاهیم مقاله با مضمون آیات روشن نیست. به نظر می‌رسد مقاله بخشی از پژوهشی گسترده‌تر بوده که در آن، تفسیر آیات و استنباط مفاهیم قرآنی به‌تفصیل بررسی شده اما در نسخه‌ی فعلی این پیوندها به شکل مختصر آمده است. در نتیجه خواننده برای فهم عمق استنادها باید خود به قرآن مراجعه کند در حالی که در یک مقاله علمی باید دلالت آیات به روشنی تبیین شود.
حجت‌الاسلام لک زایی همچنین از مغفول ماندن برخی موضوعات مهمی در مقاله یاد کرد و گفت: یکی از محورهای اساسی در اقتصاد اسلامی، مسئله بانکداری بدون رباست. قرآن کریم ربا را مصداق «جنگ با خدا» می‌داند اما این موضوع مهم در مقاله جایگاه پررنگی ندارد. همچنین رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم عدالت و مبارزه با فساد را دو روی یک سکه دانسته‌اند، اما در مقاله بیشتر به عدالت پرداخته شده و بعد مقابله با فساد مغفول مانده است؛ در حالی که تحقق عدالت بدون مبارزه با فساد امکان‌پذیر نیست.
تفاوت نگاه قرآنی با نظریه‌های سکولار باید روشن شود
وی با تأکید بر ضرورت نوآوری در پژوهش‌های مربوط به حکمرانی اسلامی، اظهار داشت: باید مشخص شود نوآوری این مقاله در چیست و چه تفاوتی میان الگوی ارائه‌شده و نظریه‌های غیردینی وجود دارد. اگر صرفاً مفاهیمی همچون عدالت، امنیت، رفاه یا توسعه اقتصادی مطرح شود بدون آنکه وجه الهی و قرآنی آن‌ها تبیین گردد، تفاوتی با نظریه‌های سکولار نخواهد داشت.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: در اندیشه قرآنی امام خامنه‌ای هدف حکمرانی اسلامی اقامه دین است. وقتی اقامه دین به‌عنوان غایت حکمرانی در نظر گرفته شود، تمام ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ذیل آن معنا پیدا می‌کند. بر همین اساس باید میان گفتمان دینی و گفتمان‌های غیردینی یا ضد الهی مرزبندی روشنی وجود داشته باشد تا بتوان اقتصاد الهی، اقتصاد قرآنی و اقتصاد متعالی را در برابر اقتصاد سودمحور غربی معرفی کرد.
وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: مقاله از حیث توجه به مسئله اقتصاد و امنیت اقتصادی گامی مثبت و قابل توجه است اما برای تکمیل و اثربخشی بیشتر، لازم است پیوندهای قرآنی و بیانیات رهبر معظم انقلاب در آن تقویت شود و هدف اقامه دین به‌عنوان مبنای حکمرانی اسلامی در مرکز تحلیل‌ها قرار گیرد.
حجت‌الاسلام لک زایی در پایان ضمن دعا برای توفیق پژوهشگران گفت: امیدواریم در پایان کار، رضایت الهی حاصل شود و همه ما در مسیر اقامه دین و تحقق جامعه اسلامی موفق و رستگار باشیم.
ارسال نظرات