دکتر آقامیری:
بدون مدل بومی، تصمیم‌سازی هوش مصنوعی ما به سمت الگوهای غربی و یا شرقی می‌رود
دبیر شورای عالی فضای مجازی در همایش ملی علوم اسلامی و انسانی دیجیتال تأکید کرد: برای جلوگیری از وابستگی فکری و فرهنگی در عصر تصمیم‌سازی هوشمند، باید مدل بومی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی در حوزه هوش مصنوعی و علوم انسانی دیجیتال طراحی شود.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر سید محمدامین آقامیری، دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور، در اولین همایش ملی علوم اسلامی و انسانی دیجیتال که روز پنج‌شنبه در سالن جلسات دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد، با اشاره به سیر تطور علوم انسانی دیجیتال، به تبیین ظرفیت‌ها و چالش‌های این حوزه پرداخت.
وی در سخنان خود، با تأکید بر تحول بنیادینی که فضای دیجیتال در مطالعات علوم انسانی ایجاد کرده است، گفت: بحث «دوگانه‌های دیجیتال» ابتدا در صنایع و فناوری‌های صنعتی شکل گرفت، اما امروزه ابعاد آن به حوزه‌های انسانی و اجتماعی نیز گسترش یافته است.
دکتر آقامیری افزود: در ابتدا، این شبیه‌سازی‌ها برای پیش‌بینی عملکرد کارخانه‌ها، بنادر و نظام‌های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما اکنون به سطحی رسیده‌ایم که می‌توان از «دوگانه دیجیتال انسان» سخن گفت؛ مدلی که بازتاب‌دهنده ویژگی‌های زیستی، روانی و رفتاری هر فرد است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به دستاوردهای نوین در حوزه سلامت گفت: «در فرآیند تولید دارو، پیش از آنکه دارو بر انسان واقعی آزمایش شود، واکنش آن ابتدا بر دوگانه دیجیتال فرد بررسی می‌شود. به این ترتیب می‌توان داروهایی اختصاصی و متناسب با ویژگی‌های ژنتیکی و متابولیکی هر فرد طراحی کرد.»
وی پیش‌بینی کرد که در پنج سال آینده، داروهای «فردمحور» مبتنی بر دوگانه‌های دیجیتال، به‌صورت جدی در صنعت پزشکی جهانی رواج یابد.
دکتر آقامیری در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به گام‌های پیشرفته‌تر این فناوری تصریح کرد: «مدل‌سازی رفتاری و اخلاقی انسان‌ها یکی از اهداف اصلی مطالعات نوین در حوزه دوگانه‌های دیجیتال است. در این مسیر، تلاش می‌شود واکنش‌ها، تصمیمات و کنش‌های افراد در موقعیت‌های گوناگون شبیه‌سازی شود.»
وی یکی از چالش‌های اصلی این حوزه را داده‌پذیری مفاهیم انسانی دانست و گفت: «برای مثال، هنوز تعریف دقیق و قابل‌اندازه‌گیری از مفاهیمی مانند شجاعت در علوم انسانی وجود ندارد. آیا شجاعت همان ریسک‌پذیری است؟ آیا فرد شجاع الزاماً اهل خطر کردن است؟ پاسخ‌های این پرسش‌ها می‌تواند زمینه‌ساز خلق نسخه‌های دقیق‌تر از شخصیت انسانی در فضای دیجیتال شود.»
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به کاربردهای اجتماعی این فناوری گفت: «امروزه شرکت‌های بزرگ جهانی با تحلیل داده‌های رفتاری کاربران، می‌توانند به شناختی دقیق از ویژگی‌های شخصیتی آنان برسند و با اعمال ورودی‌های خاص، نگرش‌ها و تصمیمات افراد را جهت‌دهی کنند.»
وی افزود: «در آمریکا، پروژه‌هایی اجرا شده که هدف آنها هدایت افکار عمومی به‌سوی گزینه‌های سیاسی خاص بوده است؛ پروژه‌هایی که بر پایه تحلیل داده‌های دیجیتال و مدل‌های شناختی افراد انجام شد.»
دکتر آقامیری تأکید کرد: «شناخت دقیق ویژگی‌های جزئی انسان و شبیه‌سازی جامع شخصیت او، در آینده می‌تواند امکان طراحی سیستم‌های اجتماعی پویا را فراهم کند تا با تغییر پارامترهای مختلف، روندهای اجتماعی به سمت اهداف مطلوب هدایت شوند.»
چالش ارزش‌گذاری و تصمیم‌سازی هوشمند
وی در ادامه به چالش دوم حوزه علوم انسانی دیجیتال، یعنی «تصمیم‌سازی هوشمند» اشاره کرد و گفت: «امروزه در بسیاری از مراکز پژوهشی، از هوش مصنوعی به‌عنوان دستیار تصمیم‌ساز استفاده می‌شود؛ از مطالعات علمی گرفته تا تحلیل‌های اقتصادی و اجتماعی. اما مسئله‌ی اساسی این است که چارچوب‌های ارزش‌گذارانه این مدل‌ها چگونه و توسط چه کسانی تعیین می‌شود.»
دکتر آقامیری هشدار داد: «اگر پارامترهای پایه‌ای این مدل‌ها ناسازگار با نظام ارزشی ما باشند، به‌تدریج تصمیم‌گیری‌های مدیران و نخبگان ما به سمت الگوهای فکری بیگانه سوق پیدا می‌کند.»
وی افزود: «بیشتر مدل‌های موجود هوش مصنوعی، بر اساس داده‌ها و فرهنگ غربی، به‌ویژه آمریکایی، طراحی شده‌اند و از نظر رفتاری نیز با همان جوامع هم‌خوانی دارند. این مسئله، خطر نزدیکی تدریجی نظام تصمیم‌سازی ما به الگوهای فکری غرب را در پی دارد.»
دبیر شورای عالی فضای مجازی در پایان تأکید کرد: «ضروری است که کشور ما نیز مدل بومی تصمیم‌سازی خود را طراحی کند؛ مدلی که بر اساس ارزش‌ها، باورها و چارچوب‌های فرهنگی اسلامی و ایرانی شکل گرفته باشد.»
وی خاطرنشان کرد: «اگر بتوانیم مفاهیم اخلاقی و ارزشی را در قالب داده‌های دیجیتال تفسیر و الگوریتم‌سازی کنیم، آنگاه قادر خواهیم بود علم و فناوری را در مسیر تمدنی خودمان هدایت کنیم. این گام، شرط اساسی برای پیشرفت علوم انسانی دیجیتال و دستیابی به تمدن نوین اسلامی است.»
ارسال نظرات