گفت‌وگوی ادیان؛ راه تحقق صلح جهانی

به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، دکتر یوسف محمود الصدیقی، معاون مرکز گفت‌وگو های ادیان دوحه در آیین اختتامیه دومین همایش بین‌المللی مطالعات تطبیقی اخلاق در اسلام و مسیحیت، با تأکید بر اهمیت گفت‌وگو میان ادیان، اظهار داشت: اهمیت گفت‌وگو از آنجا آشکار می‌شود که می‌توان مشترکات بسیاری را در تمام ادیان الهی و غیراهی یافت و آن‌ها را به مرحله ظهور و تأثیرگذاری رساند.

وی افزود: ما در دنیای امروز شاهدیم که پیروان ادیان مختلف در حمایت از غزه گرد هم آمدند و شعارهای مشترک سر دادند؛ این اتحاد و همدلی سبب شد تا دولت‌مردان نیز تحت تأثیر قرار گیرند و اکنون آنچه در رفتار و اعمال نوجوانان جهان می‌بینیم، نتیجه همین همبستگی است.

دکتر الصدیقی با اشاره به اینکه اختلاف فکر امری طبیعی و نهفته در فطرت بشری است، گفت: باید از این تفاوت‌ها آغاز کرد و به سمت یافتن نقطه‌های اشتراک حرکت نمود. هرگاه کسی بخواهد مردم جهان را به سوی یک دین واحد دعوت کند، این امر برخلاف سنت الهی است.

وی ادامه داد: هنگامی که درباره گفت‌وگوی میان ادیان سخن می‌گوییم، باید بدانیم که این گفت‌وگو از مهم‌ترین ابزارها برای رسیدن به صلح جهانی است. اهمیت گفت‌وگو در چند نکته نهفته است؛ نخست آنکه موجب صلح می‌شود، چراکه سبب شناخت متقابل میان انسان‌ها و از میان رفتن جهل و سوءتفاهم می‌گردد و در نتیجه جامعه‌ای متوازن پدید می‌آید.

دکتر الصدیقی در ادامه گفت: یکی دیگر از نتایج گفت‌وگو، مشارکت در مقابله با گروه‌های تکفیری و جریان‌های خشونت‌طلب است. هرگاه این مسیر را ادامه دهیم، می‌توانیم جامعه را از افراط‌گرایی و تندروی حفظ کنیم.

وی با بیان اینکه ادیان الهی و غیرالهی نیز همچون بوداییان، دارای اشتراکات بسیاری هستند، تأکید کرد: گفت‌وگو میان ادیان سبب می‌شود پیروان مذاهب و ادیان مختلف یکدیگر را بهتر درک کنند. اطلاعات و دانشی که در این مسیر رد و بدل می‌شود، آگاهی عمومی را افزایش می‌دهد و انسان را از گرایش به افراط‌گرایی دور می‌سازد.

این استاد دانشگاه با اشاره به دیگر فواید گفت‌وگو بین الادیانی گفت: گفت‌وگو موجب تقویت تعاون و همکاری‌های انسانی می‌شود و همه انسان‌ها را بر محور ارزش‌های مشترک گرد هم می‌آورد؛ همان‌گونه که در قضیه غزه، جوانان اروپایی با اتحاد و همدلی، در حمایت از مردم مظلوم فلسطین اقدام کردند.

وی افزود: یکی دیگر از آثار گفت‌وگو، ساختن جوامع متکثر و هم‌زیست است؛ جامعه‌هایی که با وجود تفاوت‌ها، در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیز و انسانی دارند.

دکتر الصدیقی سپس با اشاره به روش‌های گفت‌وگو تصریح کرد: در متون دینی به‌روشنی بر آغاز گفت‌وگو از نقاط اشتراک تأکید شده است. هیچ‌کس حق ندارد بدون درک درست از دیدگاه دیگران، آرای آنان را زیر سؤال ببرد. اساس گفت‌وگو باید بر احترام متقابل بنا شود.

وی در ادامه گفت: اگر انسان با پیش‌فرض‌های ذهنی خود وارد گفت‌وگو شود، نمی‌تواند به نتیجه سازنده‌ای برسد. گفت‌وگو زمانی ثمربخش است که ذهن انسان از پیش‌داوری‌ها تهی و آماده شنیدن سخن دیگری باشد.

این اندیشمند با هشدار نسبت به خطر فردگرایی و انحصارطلبی در گفت‌وگو تأکید کرد: نباید تصور کنیم که حقیقت تنها در اختیار ماست و هیچ‌کس جز ما بر حق نیست. هیچ حقی نداریم که طرف مقابل را بی‌احترام زیر سؤال ببریم.

وی افزود: قرآن کریم نیز بر این اصل تأکید دارد که گفت‌وگو باید با نرم‌خویی، آرامش و پرهیز از تعصب و انفعال لحظه‌ای همراه باشد.

دکتر الصدیقی در پایان خاطرنشان کرد: برای داشتن یک گفت‌وگوی مؤثر، باید ابتدا احترام دوطرفه برقرار باشد و سپس با گوش‌دادن کامل و دقیق به سخنان طرف مقابل، مسیر تفاهم را هموار کرد. همچنین یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در گفت‌وگو، نیت خالص و روحیه اخلاص است که در نهایت گفت‌وگو را به نتیجه‌ای مثبت و الهی می‌رساند.