موانع ارتباط مؤثر بین معلم و شاگردان

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، ارتباط، زمینه‌ساز فعالیت اجتماعی و سرآغازی برای زندگی اجتماعی ماست. به فرآیند ارسال و دریافت پیام که می‌تواند به صورت کلامی و غیرکلامی منتقل شود ارتباط می‌گویند. پس هدف اصلی از برقراری ارتباط، انتقالِ پیام است.

در وجود همه‌ی انسان‌ها بالقوه، امکان برقراری ارتباط است؛ اما انسان‌ها در عمل با تعداد کمی از افراد ارتباط برقرار می‌کنند. اینکه چه اتقاقی رخ می‌دهد که ما با تعداد کمتری از افراد ارتباط برقرار می‌کنیم دلائل گوناگونی دارد که به نوع نگرش ما به زندگی، ارزیابی‌‌‌هایمان نسبت به موقعیت‌های مختلف زندگی و وضعیت عاطفی‌_هیجانی‌مان برمی‌گردد.

برقراری ارتباط مؤثر به عنوان یکی از اصلی‌ترین تکنیک‌های آموزش مهارت‌های زندگی در نظر گرفته شده و زمانی که نتوانیم با دیگران ارتباط بین‌فردی ایده‌آلی برقرار کنیم یعنی آن مهارت را به درستی کسب نکرده‌ایم و این ارتباط نامؤثر منجر به ایجاد فاصله‌ی میان‌فردی می‌شود.

در این نوشتار کوتاه ما به موانعی که منجر به عدم ارتباط مؤثر بین شاگرد و معلم است می‌پردازیم. از جمله دلائل عدم ارتباط مؤثر بین معلم و شاگرد عبارت‌اند از :

عدم توجه به قاعده‌ی گفت و گو‌

از مهم‌ترین موانع ارتباط مؤثر، عدم استفاده از قاعده‌ گفتگوی دو طرفه است. منظور از قاعده‌‌ی گفتگوی دو طرفه این است که معلم زمان خود را مدیریت کند و بیشترین فرصت را برای شنیدن دانش‌آموزان و زمان کمتری را برای انتقال مفاهیم آموزشی قرار دهد.

اگر قاعده‌ی گفتگوی دو طرفه بین معلم و شاگرد ایجاد نگردد در وجود دانش‌آموز بغض و کینه‌ معلم ایجاد شده و در پی آن ارتباطشان دیگر اثرگذار نخواهد بود.

سلطه‌گری معلم نسبت به دانش‌آموز

یکی دیگر از موانع ارتباط مؤثر، سلطه‌گری معلم نسبت به شاگردانش است. زمانی که معلم بداند شاگردان در دستان او امانت‌های الهی‌اند، هرگز نسبت به آن‌ها حالت سلطه‌گری نخواهد داشت. چون در برخورد ابتدایی تصویری که دانش‌آموز از معلم خویش در ذهن می‌سازد تصویر خوبی‌ست؛ اما سلطه‌گری منجر می‌شود که دانش‌آموزان تصویر ذهنی‌شان نسبت به معلم تغییر کند و همین مسئله، شکاف ارتباطی بین آن‌ها را نتیجه می‌دهد.

عدمِ همدلی با دانش‌آموز

از موانع مهم در درک مفاهیم آموزشی‌، عدم رابطه‌ی همدلانه میان معلم و دانش‌آموز است. همدلی یعنی؛ معلم سر بزنگاه علاقه‌ی دانش‌آموز را کشف کند و در برخورد با دانش‌آموز، از قوه‌ی حسی و عاطفی خود کمک گیرد و با اصل مهربانی با او رفتار کند؛ اگر همدلی میان معلم و شاگرد وجود نداشته باشد، این مسئله باعث می‌شود که معلم توانایی لازم برای نفوذ در دل شاگرد را از دست بدهد و این امردر نهایت، منجر به تخریب رابطه‌ی آن‌ها می‌گردد.  

عدم دریافت بازخورد‌های مثبت و منفی

 اگر معلم در حین ارائه‌ تدریس از دانش‌آموزان، بازخورد مثبت و منفی بگیرد با ارائه‌ی این راهبرد علاوه بر آن که اجازه فکر کردن به آنها داده است؛  متوجه ضعف‌های تدریس خود نیز  می‌شود. دیگر آن‌که معلم همواره باید روح آزادی و تفکر توأم با پژوهش را در شاگردانش بپروراند تا این‌گونه رابطه‌شان بهبود ‌یابد.

عدم گوش‌دادن فعال و مؤثر

تا زمانی که معلم مهارت شنیداری خود را ارتقاء نبخشد، این امر موجب عدم‌ ارتباط فعّال و مؤثر بین معلم و دانش‌آموز می‌گردد. باید توجه به این مطلب داشته باشیم که حدود ۶۰ درصد از سوء‌تفاهم‌ها در ارتباط با دیگران، به خاطر ضعف در مهارت گوش‌دادن فعال است.

نکته‌ی پایانی اینکه، میزان تراکم دانش و اندوخته‌های علمی منجر به ارتباط مؤثر بین معلم و دانش‌آموز نمی‌گردد بلکه، گسترش بینش و بصیرت‌ منجر به بهبود و عمق بخشی رابطه می‌‌شود.

سلاله اخلاقی