آیت‌الله جوادی آملی:
تبیین کیفیت جهان‌بینی بشر، با تلاش روحانیت کارآمد حاصل می‌شود
خبرگزاری رسا ـ حضرت آیت‌الله جوادی‌آملی در پیامی به مناسبت افتتاح مؤسسه میرداماد گلستان گفت: نموداری از امانتداری ره‌آوردِ رهبران آسمانی را می‌توان در تبیین کیفیت جهان‌دانی، جهان‌داری و جهان‌آرایی بشر به وسیله روحانیّت کارآمد و جامعِ علم و عقل و عدل مشاهده کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله جوادی‌آملی به مناسبت افتتاح مؤسسه فرهنگی و هنری میرداماد در استان گلستان به تبیین مسأله امامت و ولایت پرداخت و گفت: نموداری از امانتداری ره‌آوردِ رهبران آسمانی را می‌توان در تبیین کیفیت جهان‌دانی، جهان‌داری و جهان‌آرایی بشر به وسیله روحانیّت کارآمد و جامعِ علم و عقل و عدل مشاهده کرد.
متن کامل این پیام که از سوی حجت‌الاسلام مرتضی جوادی در آیین افتتاح این مؤسسه قرائت شد، به شرح ذیل است.
بِسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ إیّاهُ نَسْتَعِین
حمد سرمدی خدای را سزاست که با اراده و علم ازلی، جهان هستی را نظام‌مند آفرید؛ تحیّت ابدی، پیامبران الهی مخصوصاً حضرت ختمی‌نبوّت صلی الله علیه و آله و سلم را رواست که رهبران فرهنگیِِِِِِ جوامع بشری بوده و هستند و درود بیکران، دودۀ طاها و اُسرۀ یاسین به ویژه حضرت ختمی امامت، مهدی موجود موعودعجّل الله تعالی فرجه الشریف را بجاست که معرفت آنان، ضامنِ حیات عاقلانه و محرومیت از شناخت آنها، سبب ممات جاهلانۀ جامعه خواهد بود؛ به این ذوات قدسی تولّی داریم و از معاندان لَدود آنان تبرّی می‌نماییم! مقدم آیات و حُجج اسلام، اساتید و اندیشوران کِرام و مهمانان بزرگوار را گرامی می‌داریم و از برگزارکنندگانِ محترمِ این محفل باشکوه تقدیر می‌نماییم! چون عنصر محوری این مراسمِ باجلال، تعظیم برجسته‌ترین عید مذهبی یعنی غدیرِ امیرموَحّدان، سیّد اصفیا و اولیای جهان، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام و در ظلّ همای آن، افتتاحِ مؤسسه فرهنگی ـ هنریِِ بزرگ حکیم متألّه و فقیه اهل بیت وحی علیهم السلام است، مناسب است چند نکته پیرامون مقام والای ولایت و نیز منزلت تعلیم کتاب و حکمت تقدیم شود.
یکم: امامتِ امامان معصوم علیهم السلام که آغاز آن به امیرمؤمنان و انجام آن به بقیّةالله ارواح مَن سواه فداه است، همتای قرآن حکیم است و همانند آخرین وحی تشریعی خدا، منزّه از آسیب تحریف و مبرّای از هر خطای فکری و خطیئه عملی خواهد بود یعنی آیة ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾،[1] همان طوری که نزاهت قرآن از تحریف کژاندیشان را می‌رساند، صیانت امامت از تطاول هوامداران را به همراه دارد وگرنه بین این دو مُزاملِ تفکیک‌ناپذیر، افتراق پدید می‌آید و آیة ﴿لاَ یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَلاَ مِنْ خَلْفِهِ﴾؛[2] همان طوری که عصمت قرآن از گزند هر گونه نقد علمی را می‌فهماند، معصوم بودن امامان معصوم را که معادل قرآنِ مصون‌اند در بر دارد وگرنه افتراقِ مُنتفی رخ می‌نماید.
بر این اصل، امامت اهل بیت وحی علیهم السلام با دو فضیلتِ فراموش‌نشدنی محفوف است: یکی صیانت از تحریف و دیگری عصمت از سهو علمی و نسیان عملی، به طوری که بر اساس دو قُرب معهود یعنی قرب نوافل و قرب فرائض، مظهر برترین اسمای حسنای پروردگارند و چون امامتِ معصوم علیه السلام عهده‌دار تبیین معارف وحیانی قرآن و متولیِ اجرای حدود و احکام فقهی و حقوقی آن و مسئول حمایت و دفاع از حریم آن است، لذا کمالِ دین و تمامِ نعمت خواهد بود و از آن جهت که امام معصوم علیه السلام، قرآنِ ناطق است و در صیانت حرم امنِ وحیِ الهی، از بذل نفس و ایثار نَفیس هیچ دریغ ندارد، دشمن کژاندیش که ارتحال حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم را رَصَد می‌کرد: ﴿نَتَرَبَّصُ بِهِ رَیْبَ الْمَنُونِ﴾،[3] با نَصب وی، آیس و ناامید شد: ﴿الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِن دِینِکُمْ﴾[4] و از آن لحاظ که استحکام نظام اسلامی در گِرو وحدتِ واصِب و خالص است، حضرت امام علی بن ابی طالب علیه السلام، رغبتی بی‌مَثیل به اتّحاد و رَهْبتی بی‌بدیل از فراق داشت: «... و لیس رجلٌ ـ فأعْلَم ـ أحرصَ علی جماعة اُمَّةِ محمّد صلی الله علیه و آله و سلم و أُلْفَتِها مِنّی...»[5].
دوم: هر چند ولایت انسان کاملِ معصوم علیه السلام، چونان حضرت امیرمؤمنان علیه السلام برتر از عقلِ حصولیِ حکیم و قلبِ شهودیِ عارف است؛ لیکن فَحصِ نِِسبیِ آنچه از اهل بیت وحی علیهم السلام در این باره رسید، وظیفة لازم است. مطالبِ فراوانی راجع به اوصاف ثبوتی و صفات سلبی آن حضرت رسید که قابل احصاء نیست و نمونه‌ای از آن را می‌توان در رسالة عمیق و عریقِ بزرگ حکیم الهی، حضرت محمدباقر داماد حسینی رحمة الله علیه یافت، زیرا وی اولاً احادیث معتبری را دربارۀ عظمت سورة مبارکة «توحید» یعنی ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾[6] نقل کرد، ثانیاً از حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چنین آورد که آن شخصیت ممتاز جهانی به امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: «مَثَلُک فی امّتی مَثَل قل هو الله أحد فَمَن قرأها مرّةً فقد قَرَء ثُلث القرآن و مَن قرأها مرّتَین فقد قرأ ثُلثی القرآن و مَن قرأها ثلاثاً فقد خَتَم القرآن. فمن أحبّک بِلسانِه فقد کَمُلَ له ثُلْثُ الإیمانِ و مَن أحبَّک بلسانه و قَلْبه کَمُلَ له ثُلْثا الإیمان و مَن أحبَّک بلسانه و قلبه و نَصَرک بیده فقد استکمل الإیمان والذی بَعَثنی بالحقّ یا علیّ لو أحبَّک أهل الأرض کمحبّة أهل السماء لک لما یُعذَّبُ أحدٌ بالنار»[7] و سرّ تشبیه آن حضرت به ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾، همانا هویّت موحّدانه وی و ظهور توحید کامل در اندیشه و انگیزه آن حضرت و حضور همه‌جانبة وی در نشر مآثر وحدانیّت خدا و آثار احدیّت اوست.
سوم: عنصر محوری رسالتِ مؤسسۀ فرهنگی هنری میرداماد همانند نهادهای دینی و علمی دیگر دو اصلِ استوار است: اول، سراج منیر و دوم، صراط مستقیم؛ تا با چراغ درخشانِ عقل و نقل، ره‌آورد رهبران وحیانی را بنگرد و بعد از دیدنِ بی‌غبار آن، بر بستر هموار آن حرکت کند. چون صراط مستقیم بسیار دقیق است زیرا «أدقّ من الشَعْر»[8] است، تشخیص آن بدون پژوهش کارشناسانه میسور نیست و چون بسیار تیز و برنده است که «أحدّ مِن السیف» است، پیمودن آن بدون استقامت دشوار است. رسالت بنیادهای فرهنگی ـ علمی، برابر قلمرو برنامه‌های محلّی، منطقه‌ای و بین‌المللی متفاوت است؛ لیکن مطلب جامع همه نهادها این است که نزدیکی زمان و زمین و زبان را در عصر کنونی ملحوظ دارند: «إرْمِ ببَصرک أقْصی القوم»[9] و از ترفند تبهکاران غفلت نکنند.
هنرمند ماهر کسی است که موادّ خام هنری خود را از مبانی فرهنگِ رَصین دریافت نماید و فرهنگ‌بانِ اصیل کسی است که مبانی فرهنگی خویش را از تنها منبع دینی یعنی قرآن حکیم و عترت اطهار، با چراغ عقلِ مصون از آسیب خیال و محفوظ از گزند وهمِ غلط انداز استنباط بکند، زیرا تا مادّه هنری به مبنای فرهنگی متّصل نباشد و مبنای فرهنگی به منبع وحیانی مرتبط نباشد، آب قلیلی است که به اندک هجوم فرهنگی قبل از شبیخون یا همزمان با آن و گاهی بعد از آن، آلوده می‌شود و اولین ترکشِ آن، کژراهه رفتن نسل جوان است و با انحراف این عزیزان، ارکان خانواده، آن‌گاه پایه‌های جامعه که مایۀ دوام نظام دینی‌اند، در معرض آفت و اُفت قرار می‌گیرد. انتظار می‌رود که این مؤسسه فرهنگی ـ هنری، همچنان با سراجِ شفاف و صراط مستقیم موفّق باشد تا سالکان علم و عمل را به مقصد نزدیک کند تا چهرة مقصود را بیش از پیش مشاهده کرده و در آستان وی معتکف بمانند.
چهارم: عالمان دینی، میراث‌بران پیامبران‌اند: «إنّ العلماء ورثة الأنبیاء».[10] اوّلین شرط ارثِ مال، مرگِ مورِّث است، به طوری که تا وی نمیرد هیچ سهمی به وارث نمی‌رسد و مهم‌ترین شرط ارثِ علم، موتِ ارادی وارث است: «موتوا قبل أن تموتوا»، به طوری که تا وهم و خیال را در منای عقلِ نظر ذبح نکند و شهوت را در مَسلخ عقلِ عمل نَحْر ننماید و از وسوسه درون و دسیسه بیرون در امان نباشد، بهره‌ای از پیام‌آوران الهی نمی‌برد. چنین عالمانی، امین وحی خدایند که آن وحی و الهام، در چهره قرآن حکیم و عترت اطهار تجلّی نموده است یعنی صیانت معارف دینی را از انبیا علیهم السلام ارث می‌برند و این فیضِ ارث و فوز امانت، اختصاصی به عصر خاص و مصر مخصوص ندارد، بلکه در هر ملّت حق‌گرا و پیرو مکتبِ یکی از پیامبران، یافت می‌شود.
نموداری از امانتداری ره‌آوردِ رهبران آسمانی را می‌توان در تبیین کیفیت جهان‌دانی و جهان‌داری و جهان‌آرایی بشر به وسیله روحانیّت کارآمد و جامعِ علم و عقل و عدل مشاهده نمود. ابوریحان محمد بن احمد بیرونی (متوفای 440 هـ .ق) می‌گوید: یونانیون قبل از ظهور نصرانیّت همانند هندی‌ها صَنَم‌پرست بودند و بعد از ظهور توحید، حکمای موحّد آن را تعلیم و ترویج کرده و از آن دفاع نمودند و سقراط در این راه کشته شد ولی هندی‌ها حکیمان موحّد و فداکار و امین احکام الهی نداشتند، لذا رسوب شرک و املاح کفر در عقاید آن مشهود است.[11] آنچه جناب بیرونی دربارة رجحان یونان بر هند مرقوم داشت، درباره برتری ایران اسلامی بر یونانِ مبتلا به کژراهه صادق است.
عالمان ربانی که وارثان راستین پیامبران‌اند، از فقیهان، مفسّران، حکیمان و متضلّعان سایر فنون، به برکت دودۀ طاها و اُسرۀ یاسین که راسخان علوم وحیانی و مُبیِّنانِ راستین قرآن کریم‌اند، طوری توحید خدا را شفاف بیان کرده‌اند که شائبه هرگونه امتزاج، حلول و اتحادِ شرک‌آلود را ریشه‌کن نمودند و حکمای استان گلستان (جرجان و استرآباد)، سهم وافری در صیانت مواریث آسمانی داشتند که هم‌اکنون انتظار می‌رود مؤسسة فرهنگی ـ هنری «میرداماد»، حوزه‌های علمی، مراکز فکری و پژوهشیِ این مرز پُرگهر، با همّتِ مضاعف و والای وارثان نبوی، علوی، فاطمی، حَسَنی و حسینی، نیازهای دینی و علمی نوسالان و کهنسالان، برادران و خواهران را تأمین نمایند. در پایانِ این پیام، مجدداً عید ولایت «غدیر» را تهنیت و مقدم همگان را گرامی و از بنیان‌گزاران این محفل عظیم تقدیر می‌شود!
«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»
گفتنی است، مؤسسه فرهنگی و پژوهشی میرداماد گرگان هم اکنون در بخش هایی نظیر مرکز پاسخگویی به پرسش های دینی، کانون گفتمان دینی، مرکز آموزش علوم اسلامی، انجمن کتابخوانی، مجمع شعرای اهل بیت علیهم السلام، مرکز دائره المعارف استان گلستان، مرکز احیای آثار اندیشمندان استرآباد، کتابخانه، دارالقرآن العظیم، کانون فرهنگی مسجد جامع گلشن و واحد تدوین زندگینامه و آثار مؤسس فعالیت دارد./918/د102/س
ارسال نظرات