نقش زنان در مقاومت فلسطین الگوی جهانی استقامت و خودسازی است

اشاره: زنان فلسطین امروز جلوه‌ای زنده از ایمان، صبر و پایداری‌اند؛ زنانی که در دل جنگ و محاصره نه‌تنها خانواده‌های خود را اداره می‌کنند بلکه با روحیه‌ای مثال‌زدنی، مسیر مقاومت را تداوم می‌بخشند. حضور فعال آن‌ها در تربیت نسل مقاوم، حفظ هویت دینی و پاسداری از فرهنگ قرآن، نشان می‌دهد که مقاومت صرفاً یک حرکت سیاسی نیست بلکه ریشه در خودسازی، تقوا و استقامت روحی دارد. شجاعت و بردباری این زنان برای بسیاری از بانوان جهان الهام‌بخش شده و آنان را به تقویت ایمان، تعمیق ارتباط با قرآن و افزایش تلاش در مسیر رشد فردی و اجتماعی سوق می‌دهد. روایت این الگوهای زنانه رسالتی است که باید توسط رسانه‌ها و فعالان فرهنگی جدی گرفته شود تا جهان بداند این پایداری چگونه به امید جهانی مستضعفان پیوند می‌خورد و مسیر رسیدن به جامعه مهدوی و تمدنی را روشن‌تر می‌سازد.

در همین زمینه  خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با خانم دکتر زاهره سادات میرجعفری عضو هیأت علمی دانشگاه انقلاب اسلامی تهران گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه تقدیم خوانندگان گرامی خواهد شد.

رسا ـ از نگاه شما نقش زنان در شکل‌گیری و تداوم مقاومت مردم فلسطین چگونه تعریف می‌شود؟

زنان در میان فعالیت‌های گوناگون، به‌ویژه در جریان‌های مرتبط با محور مقاومت نقشی کاملاً محوری و تعیین‌کننده داشته‌اند. این بانوان توانسته‌اند خانواده‌های خود را در صحنه‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی همراه و همدل کنند. بسیاری از زنانی که در این فضاها فعال‌اند توانمندی‌های خود را در عرصه‌های مختلف ارتقا داده و پس از سال‌ها مبارزه تمام وظایفی را که بر دوش یک فعال مقاوم بوده به‌خوبی انجام داده‌اند.

ایمان قوی و اعتقاد عمیق آنان مهم‌ترین پشتوانه‌ای است که هم به خودشان و هم به خانواده‌شان قدرت و آرامش می‌بخشد. بسیاری از این زنان در دوران جنگ، بمباران و آوارگی رشد کرده‌اند و همین تجربه‌ها روحیه صبر، استقامت و تحمل بالایی در آنها ایجاد کرده است. آنان از هر فرصت ممکن برای بیان مخالفت با جریان‌های سلطه‌گر استفاده کرده‌اند؛ چنانکه بارها مراسم‌ها و تجمع‌هایی برای اعتراض به سیاست‌های ظالمانه برگزار کرده‌اند. حتی گاهی با نمادهای ساده‌ای مانند پخت غذاهای سنتی یا ایجاد انجمن‌های زنانه نوعی کنش سیاسی و فرهنگی را پیش برده‌اند.

این زنان در حوزه‌های فرهنگی نیز فعال‌اند؛ از تشکیل انجمن‌های ادبی و سرودن شعرهای مقاومت گرفته تا شبکه‌سازی، آگاهی‌بخشی و انتقال پیام مقاومت به دیگر کشورها از طریق رسانه‌ها. بخش مهمی از فعالیت آنان نیز به تربیت فرزندان و نسل جوان بازمی‌گردد؛ فرزندانی که بسیاری‌شان بعدها به قهرمانان مقاومت تبدیل شده‌اند. آنان بچه‌های خود را با قرآن مأنوس کرده و از تعالیم آن برای پشت‌سرگذاشتن سختی‌ها بهره می‌برند.

در عرصه سیاسی نیز گاهی تا جایی پیش رفته‌اند که خودشان در میدان حضور یافته و حتی سلاح به دست گرفته‌اند. برخی از آنان دوشادوش همسرانشان در روزهای آوارگی، محاصره و جنگ ایستادگی کرده‌اند. امروز نیز همین زنان هستند که با وجود همه سختی‌ها بار اصلی زندگی و تربیت فرزندان را در غزه و دیگر مناطق مقاومت بر دوش دارند و حتی نقش پررنگی در بازسازی و احیای زندگی پساجنگ ایفا می‌کنند.

در حقیقت زنان در هویت‌بخشی، تداوم روحیه مقاومت و شکل‌دهی به جریان‌های فرهنگی و اجتماعیِ این محور، نقشی مرکزی و تعیین‌کننده دارند.

رسا ـ زنان ایرانی و مسلمان چگونه می‌توانند صدای حمایت از زنان و کودکان فلسطینی را در سطح بین‌المللی تقویت کنند؟

در عرصه‌های مختلف زنان نقش بسیار مهمی در پیشبرد جریان مقاومت داشته‌اند. همان‌طور که بارها اشاره شده چه در حوزه‌های علمی و نخبگانی و چه در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی حضور زنان چشمگیر بوده است. نمونه‌ای از این مشارکت تشویق رهبر معظم انقلاب از بانوان برای مشارکت در کمک‌رسانی بود؛ تا جایی که بسیاری از خانم‌ها طلاهای خود را برای حمایت از مردم لبنان اهدا کردند.

در کشورهای دیگر نیز نمونه‌های فراوانی وجود دارد. مثلاً در لبنان و سوریه زنان محور مقاومت نه‌تنها پشتیبان خانواده‌های آواره بوده‌اند بلکه در بازسازی خانه‌ها نیز نقش‌آفرینی کرده‌اند. تجربه نشان داده که چه زنان ایرانی و چه زنان کشورهای مقاومت همواره ثابت کرده‌اند که در شرایط دشوار صدای رسای جامعه به شمار می‌آیند.

در بعد رسانه‌ای نیز زنان فعال بین‌المللی ارتباط گسترده‌ای با بانوان محور مقاومت برقرار کرده‌اند؛ چه در قالب انتشار عکس و گزارش و چه از طریق حضور میدانی در ایران و منطقه. بسیاری از این زنان با نوشتن مقالات و روایت سبک زندگی مقاوم تلاش می‌کنند روحیه پایداری و فرهنگ مقاومت را منتقل کنند.

جالب است که بسیاری از زنان محور مقاومت، ایران و به‌ویژه زنان ایرانی را الگوی خود می‌دانند؛ الگویی که به برکت نگاه حضرت امام(ره) شکل گرفت و به زنان جرأت حضور در عرصه‌های اجتماعی را بخشید. اما اکنون می‌بینیم که زنان غزه، لبنان و سوریه حتی از این الگو پیشی گرفته‌اند و نمونه‌های درخشانی از ایثار، تربیت خانواده و مقاومت را به نمایش گذاشته‌اند. صبر، ایمان و استواری آنان واقعاً تحسین‌برانگیز است.

در ایران نیز بارها شاهد جلوه‌های زیبای همکاری‌های زنانه در بحران‌های مختلف بوده‌ایم. این مسیر باید ادامه پیدا کند و شیوه تربیت نسل مقاوم، با الهام از تجربیات محور مقاومت، گسترش یابد.

رسا ـ به‌نظر شما چرا حضور زنان در جبهه‌های مقاومت – چه در فلسطین و چه در کشورهای دیگر – جنبه‌ای الهام‌بخش برای جوامع دیگر دارد؟

حضور زنان در جبهه‌های مقاومت ـ چه در فلسطین و چه در دیگر کشورهای منطقه ـ برای بسیاری از جوامع الهام‌بخش است. این زنان با وجود محدودیت‌ها و امکانات اندک، تلاش می‌کنند صدای خود را به جهان برسانند؛ با قلم، با خون، با فداکاری، با تربیت فرزندان مقاوم و حتی با تقدیم عزیزترین سرمایه‌هایشان به راه دفاع از وطن. این روحیه وطن‌دوستی و غیرت ملی در هر نقطه‌ای از جهان قابل احترام و الگوگیری است.

علاوه بر این باورهای عمیق دینی و معنوی آنان نیز نقش مهمی دارد. در لحظه‌های بحرانی زندگی به خداوند، قرآن و تعالیم اهل‌بیت(ع) پناه می‌برند و الگوهایی چون حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) را پیش چشم خود قرار می‌دهند. این اعتقادات ناب و خالص در هر فرهنگی شایسته تکریم است.

وقتی زنان وارد عرصه سیاست، مقاومت و میدان‌های دشوار می‌شوند، صبر، شجاعت و استقامت آنان جلوه‌ای جهانی پیدا می‌کند؛ به‌گونه‌ای که مورد توجه بسیاری از زنان در سراسر دنیا قرار گرفته است. در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که گروهی از زنان مسلمان و غیرمسلمان به‌دنبال شناخت این ایمان و این سبک زندگی مقاوم رفته‌اند و آن را الگوی خود قرار داده‌اند.

زنان به دلیل برخورداری از ظرفیت عاطفی بالا می‌توانند جلوه‌های همدلی، محبت، صبر و ایمان را به‌گونه‌ای تأثیرگذار به دیگران منتقل کنند. همین ویژگی باعث می‌شود حضور آنان در عرصه‌های بین‌المللی بسیار اثرگذار باشد و پیام مقاومت، انسانیت و ایستادگی را با زبانی جهانی به دنیا ارائه کنند.

رسا ـ رسانه‌ها چه نقشی می‌توانند در بازنمایی درست از زنان مبارز فلسطینی و رنج‌های آنان ایفا کنند؟

شیرین ابو عاقله خبرنگار شجاعی بود که با شهادتش نشان داد زنان به‌ویژه در عرصه رسانه چقدر می‌توانند تأثیرگذار باشند. اما متأسفانه رسانه‌های غالب تلاش می‌کنند قهرمانی‌ها و روایت‌های درست زنان را سانسور کنند و بسیاری از حماسه‌ها و رشادت‌های زنانه را پنهان نگه دارند تا صدای زنان خفه شود و به جهان منتقل نگردد.

با این حال، شبکه‌سازی‌هایی که زنان در سطح بین‌المللی از طریق NGOها، سمن‌ها و تشکل‌های زنانه ایجاد کرده‌اند توانسته‌اند صدای مقاومت، صبر و ایمان را به گوش زنان دنیا برسانند. همین تلاش‌ها موجب شکل‌گیری بیداری جهانی حول محور مقاومت شده است. امروز در دانشگاه‌هایی که پیش‌تر هیچ شناختی از اسلام فلسطین و مقاومت نداشتند، پرچم فلسطین برافراشته شده و اعتراض‌هایی علیه رژیم‌های ظالم به راه افتاده است. این دستاوردها نتیجه اثرگذاری همین رسانه‌ها و فعالان است.

البته هنوز جای کار بسیار دارد و باید الگوهای موفق زنان محور مقاومت را به درستی روایت و مستندسازی کنیم. تجربه‌نگاری از زندگی و تلاش‌های آن‌ها وظیفه فعالان رسانه و بین‌الملل است. هر تلاش کوچک رسانه‌ای حتی ساخت یک فیلم کوتاه مستند، می‌تواند تأثیر بزرگی در تصویرسازی جهانی بگذارد و نباید این تلاش‌ها را دست کم گرفت.

البته حمایت‌های دولتی و همکاری مقامات در سطح ملی می‌تواند این فعالیت‌ها را بسیار موثرتر کند. در حالی که مردم جهان اکنون آگاه‌تر شده‌اند برخی دولت‌ها هنوز مانع فعالیت‌ها هستند. اگر بتوان این شبکه‌سازی‌ها را با همکاری دولت‌ها پیش برد و مقامات را متوجه اهمیت موضوع کرد می‌توان گام‌های مؤثرتری برای حقوق بشر بین‌المللی و آگاهی جهانی برداشت.

رسا ـ به‌عنوان یک زن، وقتی صحنه‌های مقاومت و استقامت زنان فلسطینی را می‌بینید، چه احساسی پیدا می‌کنید و این تصاویر چه تأثیری بر مسیر شخصی یا اجتماعی شما دارند؟

من واقعاً تا الان انگیزه زیادی گرفته‌ام و این انگیزه هر لحظه بیشتر هم می‌شود. یعنی وقتی به راهی که در آن قدم گذاشته‌ایم نگاه می‌کنم، اهمیت حفظ شجاعت درونی و بیرونی را بهتر درک می‌کنم. باید تقوا را نیز مد نظر داشت و برای خودسازی تلاش بیشتری کرد. علاقه عمیق آن‌ها به قرآن و حفظ آن واقعاً برایم جالب و الهام‌بخش است و دوست دارم این ویژگی را الگو قرار دهم و بیشتر با قرآن مانوس باشم.

صبر و بردباری آن‌ها که مثل ضرب‌المثلی در زندگی‌شان است می‌تواند زندگی ما و خانواده‌مان را بهتر کند. نباید از مبارزه و تلاش دست برداشت، چرا که روزی شاهد تحقق جامعه تمدنی و جامعه مهدوی خواهیم بود و پیروزی مستضعفان جهان به دست خواهد آمد.

مهدی الهی