کتاب تسنیم اقیانوسی کم‌نظیر در تفسیر است

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، سیدعباس صالحی پیش از ظهر امروز در همایش بین‌المللی بزرگداشت تفسیر تسنیم در مدرسه عالی دارالشفای قم با بیان اینکه در سال 1361 از مدرسه سعادت جرقه این کار زده شد، اظهار داشت: بنده شاگرد کوچکی از شاگردان آیت‌الله جوادی آملی بوده و هستم؛ اتفاقی که در این تفسیر افتاده است از زوایای مختلف قابل بررسی است؛ اولین نکته اینکه این تفسیر از فضای شفاهی به کتبی منتقل شده است؛ ما تفاسیر شفاهی متعددی داشته‌ایم ولی این تفسیر از آن‌ها متمایز است زیرا این تفسیر در طول 40 سال ارائه شده است. 

 

وی افزود: نکته دیگر اینکه در خیلی از تفاسیر مدرسی و شفاهی، مخاطبان، عام بوده‌اند اما تفسیر تسنیم، تفسیر درسی با مخاطبان علمی حوزوی بود و در یک فرایند علمی مشابه دروس خارج فقه و اصول پیش رفته است و پیرامون آن بحث و سؤال و مباحثه بوده است. 

 

صالحی با بیان اینکه بدون تردید این تفسیر و جریان تفسیری بسیار مؤثر در اتفاقات قرآنی در حوزه محسوب می‌شود، تصریح کرد: نقش آیت‌الله جوادی آملی کم نظیر و بی‌بدیل است؛ آیت‌الله مصباح یزدی در همایشی تفسیری در سال 1391 در ضمن تبیین نقش تفسیری علامه طباطبایی به تفسیر علامه جوادی آملی اشاره کرد و فرمود: یک حرکت پربرکتی با تلاش علامه طباطبایی در تفسیر شروع شد که آیت‌الله جوادی آملی این راه را ادامه می‌دهند و انشاءالله خداوند ایشان را در همه کارهای علمی به خصوص این تفسیر که برای حوزه افتخار بزرگی است موفق بدارد؛ بنابراین جریان تفسیری در حوزه در دهه‌های اخیر مدیون مداومت ایشان بوده است زیرا سنت تفسیر شفاهی که در سابقه تفسیری جهان اسلام سابقه داشته است با این تفسیر منجر به یک جریان‌سازی شد.

 

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به جایگاه روایات در این تفسیر، اظهار کرد: گاهی این پرسش وجود دارد که روایات در تفسیر قرآن به قرآن چه جایگاهی دارد؛ نوع نگاه حضرت استاد تداوم نگاه علامه طباطبایی است؛ اول اینکه در فصل‌بندی تفسیر تسنیم چهار فصل مانند گزیده، اشارات و لطایف و بحث روایی مشاهده می‌شود.

 

وی ادامه داد: نکته دیگر مقدار پرداخت به روایات در این تفسیر است؛ حداقل در هر جلد بین 100 تا 150 صفحه روایات تفسیری دارد که حداقل هشت هزار صفحه در مجموع مجلدات خواهد شد. مزیت پرداختن به روایات در این تفسیر آن است که همه بخش روایی تیتربندی و عنوان دارد که سرعت مراجعه را بالا می‌برد.

 

صالحی ادامه داد: همچنین شرح‌های روایی و توجهی که حضرت استاد به تعارض ظاهری روایات داشته‌اند از ویژگی‌های آن است که با منطقی فقهی صورت گرفته است؛ از جمله در آیه: یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِی خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِیرًا وَنِسَاءً ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَیْكُمْ رَقِیبًا؛ روایات در ذیل آیه به شش گروه تقسیم شده‌اند که روایات ظاهر متعارض دارند و ایشان یک نوع روایات را در تکثیر نسل حضرت آدم ترجیح داده‌اند. بنابراین نباید تصور شود که تفسیر قرآن به قرآن به معنای حاشیه بردن روایات است و در این تفسیر حداقل حدود هشت هزار صفحه روایت داریم.

 

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: گرچه علامه طباطبایی نقش زیادی در تکامل و عمق‌بخشی به تفسیر در طول دوران تفسیری از ابتدای عصر نزول داشتند ولی بدون تردید حضرت استاد جوادی آملی این مسیر را بسیار گسترده‌تر کردند و تسنیم اقیانوسی کم نظیر در این باره است. 

 

وی با اشاره به ابتکارات این تفسیر، گفت: مثلا در ذیل آیه 245 بقره «مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِیرَةً ۚ وَاللَّهُ یَقْبِضُ وَیَبْسُطُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ»؛ استاد فرموده است واژه «من ذا الذی» در جایی به کار می‌رود که کار جسارت و شجاعت زیادی لازم دارد و کار مردانه است؛ این لحن در آیات دیگر هم تکرار شده است از جمله؛ من ذا الذی یشفع عنده الا باذنه؛ از این نوع ابتکارات در روش تفسیر قرآن به قرآن در تسنیم بسیار است و موجب بهجت است که چنین تفسیر فاخری به جهان اسلام و انسانیت عرضه شده است.