نگاه حکیمانه رهبر معظم انقلاب به چالش های اصلی فراروی سیاستگذاری علم و فناوری کشور

به گزارش گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور و با اشاره به تذکرات قبلی درباره اصلاح رویه مشروط بودن ارتقاء اعضای هیئت علمی دانشگاهها به مقالات علمی، از استمرار این روند غیرمنطقی انتقاد کردند و گفتند: مقاله‌نویسی و انتشار تحقیقات و مقالات اِسنادی معتبر در مجلات و مراکز علمی دنیا و شرکت در مسابقه علمی جهان کار خوبی است که حتماً باید انجام بگیرد اما منوط کردن ارتقاء اعضای هیئت علمی به این موضوع، منطقی نیست.

ایشان افزودند: البته مقالات علمی خوب، مایه ارتقاء شهرت و اعتبار علمی کشور است که دستگاههای مدیریت علمی کشور باید برای این ارتقاء، راههای مناسبی پیدا کنند تا رتبه علمی کشور در رتبه‌بندی‌های جهانی تنزّل پیدا نکند اما هدف اصلی از تولید مقالات علمی و پژوهشی و پایان‌نامه‌ها باید کمک به حل مسائل کشور باشد. ایشان افزودند که بهداشت و سلامت، مسکن، امنیت، تغذیه، خانواده، محیط زیست، اصلاح ساختارهای حکومتی و ارتباطات بین‌المللی از جمله مسائل کشور است که باید مقالات و پژوهش‌های علمی قوی دارای راه‌حل برای آنها تولید شود و در این زمینه نباید به کارهای روزنامه‌ای و یادداشت‌های باصطلاح ژورنالیستی اکتفا شود.

تاکید مجدد رهبری معظم انقلاب بر جهت دهی پژوهش با هدف پاسخ به نیازها، حل مسائل و مشکلات کشور، ضرورت توجه بیش از پیش به محتوا و اثرات مقالات (در مقابل اهمیت دادن به مجله محل چاپ مقاله) و مأموریت گرایی پژوهش ها را نشان می دهد. این سخنان حکیمانه مطالبه امام امت از نهاد علم کشور است.

هر چند نهاد علم کشور سالیان درازی است که صرفا تولید مقالات بنیادین را ملاک ارتقا، و تشخیص دانشمند از غیر دانشمند، تبدیل مهندس به دانشمند و ... قرار داده است و  به دلیل شیفتگی بیش از حد برای چاپ مقاله به هر قیمتی و مجذوب پرستیژ مجلات شدن، عملا مدیریت عناوین پژوهشی درون کشور را به خارج از کشور و به مجلات مستقر در سایر کشورها (عمدتا کشورهای غربی) واگذار کرده است و با تحت فشار دادن اعضای هیئت علمی برای چاپ مقالات عملا موجب افشای محتوای پژوهش ها می شود و امکان ثبت اختراع و بهره مندی از امتیاز انحصاری و فروش دانش فنی در آینده را منتفی می نماید و دلخوش به رتبه های نظام های رتبه بندی است و از تبدیل مهندسان فناور به دانشمندان مقاله نویس خرسند و مسرور است. در حالی که انباشت نیازها، مسائل و مشکلات درون کشور را نمی بیند یا نمی خواهد ببیند. 

این سخنان حکیمانه اتمام حجت با مدیریت عالی نهاد علم کشور است و بدین منظور ضرورت دارد که در کنار تغییر جداول آیین نامه ارتقاء مرتبه علمی و مهم تر از آنها به منظور تحول در نظام ارتقای اساتید، فرآیند ارتقا، شیوه ارزیابی و ساختار نهاد متولی ارتقای اساتید متحول شود و مدیران مقاله محور و مقاله باور که توجهی به جهت دهی پژوهش ندارند از عرصه سیاستگذاری علم و فناوری کشور کنار گذاشته شوند. 

شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور مکلف است با توجه به مطالبه رهبری معظم انقلاب از تصویب آیین نامه ارتقای پیشنهادی وزارتین به صورت نسخه ترمیم شده آیین نامه قبلی، جلوگیری نماید؛ زیرا: نخست این که این دو وزارتخانه در کنار موفقیت هایی که داشته اند ولی در ایجاد وضعیت موجود سهیم اند و صلاحیت ارائه آیین نامه ارتقای جدید به مقصد نامعلوم را ندارند.

دوم این که این آیین نامه پیشنهادی که صرفا با رنگ و لعاب  و ترمیم سطحی آیین نامه قبلی است به جایی نخواهد رسید؛ زیرا این آیین نامه به جهت دهی پژوهش، فرایند و نحوه ارزیابی بی توجه است و در نهایت با وجود این آیین نامه و نسخه های ترمیم شده آیین نامه ارتقای سال ۱۳۹۵ و  با وجود این نظام ارتقای مرتبه فعلی اعضای هیئت علمی، مطالبات امام امت بر زمین خواهد ماند و از ظرفیت عظیم علمی کشور به درستی در جهت پاسخ به نیازها، حل مسائل و رفع مشکلات کشور و حرکت در مرز دانش استفاده نخواهد شد.