ماهیت لواء و پرچم در اسلام

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مسئله لواء، رایت و پرچم در معارف اسلامی از جایگاه والایی برخوردار است. روایات مربوط به لواء و رایت در منابع معتبر اسلامی بازتاب قابل توجهی داشته و کالبد شکافی این روایات ثمرات علمی خوبی برای اندیشمندان و اهل تحقیق به دنبال خواهد داشت.

انواع لواء
با بررسی صورت گرفته در روایات، لواء، پرچم و رایت دارای انواع متعددی بوده و با توجه به جهات مختلف، از تقسیم‌بندی متنوعی برخوردار است. لواء در یک نگاه کلی به لواء شر و لواء خیر تقسیم می‌شود:

لواء شر
همانگونه که طاغوت‌ها به عنوان یکی از مصادیق شر در دنیا دارای لواء و پرچم بودند، در قیامت نیز لواء شر وجود دارد و اشخاصی که در دنیا اعمال شرورانه مرتکب شده باشند، در قیامت نیز در زیر همان لواء شر محشور می‌شوند. به عنوان نمونه در روایتی از امام باقر علیه السلام چنین آمده است: «مَا مِنْ رَجُلٍ آمَنَ رَجُلاً عَلَى ذِمَّةٍ ثُمَّ قَتَلَهُ إِلاَّ جَاءَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ يَحْمِلُ لِوَاءَ اَلْغَدْرِ؛[1] هيچ مردى نيست كه به مرد ديگر امان بدهد، سپس[خیانت کرده و] او را بكشد، مگر آن‌كه روز قيامت در حالى مى‌آيد كه لواى خيانت را به دوش مى‌كشد.»

لواء خیر
با تفحص در روایات اسلامی، جبهه حق دارای لواء متعددی است که لواء خیر منحصر در دنیا نبوده و در آخرت نیز وجود دارد. قرار گرفتن در زیر این لواء و یا حامل آن بودن نیز بستگی به اعمالی دارد که انسان در دنیا انجام می‌دهد. برخی از لواء خیر عبارتند از:

1- لواء حق؛ که یکی از پرچم‌هایی است که هر کسی را توفیق قرار گرفتن در زیر این پرچم در قیامت نیست.[2]

2- لواء حمد؛ که یکی دیگر از پرچم‌های خیر است و با توجه به روایت نبوی، این پرچم در اختیار امیرالمومنین علیه السلام می‌باشد. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: «إِنِّي آخُذُ لِوَاءَ اَلْحَمْدِ وَ مَفَاتِيحُ اَلْجَنَّةِ بِيَدِي فَأَدْفَعُهُمَا إِلَى عَلِيٍّ فَيَكُونُ آدَمُ وَ مَنْ وَلَدَ تَحْتَ لِوَائِهِ؛[3] من پرچم حمد و كليدهاى بهشت را به دست گرفتم و آن‌ها را به على سپردم و آدم و فرزندان او زير لواى او هستند.»

دلیل دادن لواء حمد به امیرالمومنین علیه السلام نیز در روایات بیان شده است. رسول خدا فرمودند: «وَ لِوَاءُ اَلْحَمْدِ فِي يَدِي وَ أُمَّتِي تَحْتَ لِوَائِي فَأُنَاوِلُهُ عَلِيّاً لِكَرَامَتِهِ عَلَى اَللَّهِ تَعَالَى؛[4] پرچم حمد در دست من است و امّتم زير لواى من هستند و من به سبب كرامت على نزد خدا، آن را به على سپردم.»

لواء اهل بیت علیهم السلام
از جمله لواء خیر که به مراتب والاتر از دیگر لواء‌ها می‌باشند، لواء پیامبر اکرم، امیرالمومنین و سیدالشهدا علیهم السلام است.

در روایات سفارش شده است که به لواء پیامبر صلّی الله علیه و آله ملحق شویم، همان لوائی که اگر شخصی تحت آن قرار گیرد، از زیر سایه آن خارج نخواهد شد تا وارد بهشت شود، و آن لواء در دست امیرالمومنین علیه السلام می‌باشد.[5] از این‌رو پیامبر همیشه به امیرالمومنین علیه السلام می‌فرمودند: أنتَ أوَّلُ مَن يَدخُلُ الجَنّةَ، فقلتُ: يا رسولَ اللّه ِ أدخُلُها قَبلَكَ؟! قالَ: نَعَم، إنّكَ صاحِبُ لِوائي في الآخِرَة كما أنّكَ صاحِبُ لِوائي في الدُّنيا، و حَامِلُ اللِّواء هُو المُتَقدِّمُ؛[6] تو نخستين كسى هستى كه وارد بهشت مى شود. عرض كردم: اى رسول خدا! آيا پيش از شما وارد بهشت مى شوم؟! فرمود: آرى، [زيرا] تو پرچمدار من در آخرتى، همچنان كه در دنيا پرچمدار من هستى و پرچمدار، پيشرو است.»

لواء امام حسین علیه السلام
از پرچم‌های مهم در عالم خلقت، لواء و پرچم امام حسین علیه السلام که به راحتی و با زیارت آن امام همام حاصل می‌گردد. همگان باید تلاش کنند تا تحت لواء سید الشهداء علیه السلام قرار گیرند؛ چراکه امام صادق علیه السلام فرمودند: «مَنْ أَتَى قَبْرَ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ تَشَوُّقاً إِلَيْهِ كَتَبَهُ اَللَّهُ مِنَ اَلْآمِنِينَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ أُعْطِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ وَ كَانَ تَحْتَ لِوَاءِ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ حَتَّى يَدْخُلَ اَلْجَنَّةَ فَيُسْكِنَهُ فِي دَرَجَتِهِ- إِنَّ اَللّٰهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛[7] كسى كه از روى شوق و ذوق به زيارت قبر حضرت حسين بن على سلام اللّٰه عليهما برود، روز قيامت خداوند متعال او را از جمله آمنين مى‌نويسد و محسوب مى‌فرمايد و كتابش (نامه اعمال او) را به دست راستش دهد و در زير پرچم حسين عليه السّلام بوده تا داخل بهشت شود پس حق تعالى او را در درجه و مرتبه خودش مكان داده بدرستى كه خداوند متعال عزيز و حكيم مى‌باشد.»

پی‌نوشت
[1] کافي، ج۵، ص۳۱.
[2] وسائل الشیعه، ج11، ص104.
[3] کشف الیقین، ج۱، ص۳۱۴.
[4] همان.
[5] تفصیل وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۴۹۵.
[6] علل الشرایع، ج1، ص173.
[7] کامل الزيارات، ج۱، ص۱۴۲.

علیرضا خاتم