هنوز فیلم شهید باکری را نساخته ایم/ فیلم بدون تاریخ مصرف از شهدا بسازیم

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست نقد و بررسی فیلم های سینمایی موقعیت مهدی و هِناس عصر سه شنبه با حضور حجت الاسلام محمد حسین پیشاهنگ و آقایان سید مهدی میرغیاثی، مهدی امینی، نصرالله یقینی از کارشناسان دینی سینما و تلویزیون در خبرگزاری رسا برگزار شد.

حجت الاسلام پیشاهنگ دبیر نشست نقد فیلم خبرگزاری رسا با اشاره به نقاط قوت و ضعف فیلم موقعیت مهدی و کسب جوایز در جشنواره فیلم فجر گفت: نقد فیلم به معنای تخریب نیست و نقد و بررسی به نقاط قوت و نفی یک اثر می پردازد و آنجایی هم که نقاط ضعف بیان می شود صرفاً به دنبال تقویت فیلمسازی در عرصه فیلم های ارزشی و انقلابی است.

وی با بیان اینکه فضای نقد قطعاً کمک به فیلمسازان حوزه ارزشی است تا اثرات بعدی خود را با کیفیت بهتر به مخاطب ارائه کنند، ابراز کرد: قطعاً فیلمی که با موضوع شهدا و اسطوره های مملکت ایران اسلامی ساخته می شود، باید در جامعه و گیشه های سینما به خوبی دیده شود اما ما نیز این اثر را مشاهده کرده ایم و در این مکان از حیث هنری به آن می پردازیم.

نصرالله یقینی منتقد سینما و تحلیلگر سینمای دینی به عنوان اولین ارائه دهنده با اشاره به شخصیت شهید باکری در موقعیت مهدی گفت: ایپیزودیک شدن فیلم موجب کند شدن روایت و عدم درک مخاطب از شخصیت شده است، اگر بخواهیم به جوانانی که جنگ را درک نکرده اند شخصیت مهدی باکری را بشناسانیم به نظر من خوب عمل نشده است و چیز خاصی به جوانان و نسل امروز رسانده نشد.

وی ادامه داد: جنبه خانوادگی شهید و نوع شوخی هایش برای خانواده های امروزی جذاب بود اما از جهت فردی وقتی که زندگی شهید را محدود به یک سری وسایل خاص می کنیم مخاطب احساس می کنید شهید محدود در این محدوده زندگی است.

مهدی امینی دیگر منتقد سینما با تشریح ایپیزود و داستان فیلم اظهار کرد: در موقعیت مهدی با فیلم داستانی مواجه هستیم نه یک فیلم مستند و اگر در فیلم داستانی مستند را شریک کنیم حس مخاطب را از بین می برد و بدون تعارف این بخش را از نقاط ضعف فیلم می دانم.

وی در ادامه گفت: اما نقطه مثبت موقعیت مهدی به تصویر کشاندن شخصیت درونگرایی بود که با سکوتش حرف می زد و به مرور تبدیل به شخصیت ممتاز و ویژه ای شد.

منتقد سینما با اشاره به سکوت های معنا دار در این فیلم افزود: سکوت های معنادار در فیلم موقعیت مهدی به دیالوگ هایش تنه می زد و این از نکات درخشان فیلم بود.

سید مهدی میرغیاثی کارگردان و منتقد سینما با انتقاد از اینکه موقعیت مهدی برای نسل امروز ساخته نشده است، عنوان کرد: در این فیلم اثری از مخاطب شناسی نمی بینم و مشخص نیست دقیقاً برای کدام نسل ساخته شده است و متاسفانه نسل امروز که باید با قهرمانان جنگ ما آشنا شوند، ارتباط خوبی برقرار نکرده است.

حجت الاسلام پیشاهنگ دبیر نشست نیز در انتقاد از نگاه قومیتی این فیلم خاطرنشان کرد: اگر این فیلم برای مخاطب ایرانی ساخته شده است چرا نیمی از فیلم به زبان ترکی است و مخاطب باید با زیرنویس خودش را با فیلم همراه کند و از سوی دیگر فیلم برای نسل دهه پنجاه و بچه های دوران جنگ ساخته شده است.

امینی با توضیح این نکته که زبان ترکی، شهید باکری واقعی را به تصویر کشیده است، اظهار کرد: در سینما شخصیت بسیار مهم است و برخی از ویژگیهای منحصر به فرد مثل قومیت و لهجه در زیبایی بسیار موثر است مثلاً اگر قرار بود مهدی باکری با لهجه ترکی فارسی صحبت کند شاید عمق حس و رفتار را نشان نمی داد.

کارشناس سینما ادامه داد: البته اینکه در چنین فیلم هایی زبان واقعی فرد یا فارسی بر مخاطب تاثیرگذاری بیشتر دارد را اهالی فن باید تحقیق و پژوهش کنند و در اثرهای آینده مورد استفاده قرار دهند.

در ادامه یقینی با بیان اینکه فیلمی می تواند موفق باشد که نگاه بین المللی داشته باشد، تصریح کرد: متأسفانه غالب فیلم های ایرانی قبل از فیلم جنبه های انسانی را با جنبه اعتقادی ممزوج می کند در حالی که فیلم های غیرایرانی بیشتر جنبه های انسانی را مد نظر قرار می دهند و به گونه ای شخصیت را قرار می دهند که حتی فردی که مخالف اعتقاد او است نیز آن اثر را متوجه و درک می کند.

منقد سینما با اشاره به شخصیت پردازی در اثر هنری خاطرنشان کرد: باید نوع نگاهمان در شخصیت پردازی خصوصاً شخصیت هایی بزرگی همچون شهدا فراتر از مسائل ملی باشد و در درجه اول به افراد ایرانی که درکی از جنگ ندارند و سپس با افتخار به مخاطب بین المللی ارائه کنیم.

در دومین دور از ارائه نقطه نظرات منتقدین، میرغیاثی به مؤلفه ها پرداخت و گفت: ما برای ارتقاء سینمای ایران به مؤلف احتیاج داریم یعنی کسی که فیلم بسازد و خودش در فیلم سازی صاحب سبک و نظر و اندیشه باشد و در جای جای فیلمش بفهمیم این فیلم نشأت گرفته از تفکر فیلم ساز است و در فیلم های متمادی اگر پیوند بدهیم شکل واحدی را تشکیل دهد.

وی با اشاره به ورود فیلم سازان جوان به عرصه هنر ابراز کرد: با تغییر مدیریت ها نباید فیلم سازان به پستوها بروند و گم شوند تا دوباره هزینه ها شود و افراد جدیدی بیایند و بخواهند مسیر را دوباره طی کنند.

حجت الاسلام پیشاهنگ با توضیح پیام فیلم موقعیت مهدی اذعان کرد: در این فیلم یک پیام را می شنویم و آن در رابطه با شخصیت مسؤولی در نوع مواجهه اش با برادر و نزدیکانش می باشد که تفاوتی با سایرین نمی گذارد و پیام پررنگ بر روی این ماجرا است.

دبیر جلسه افزود: پیام فیلم گذشتن مهدی باکریِ مسؤول از برادرش در موقعیت مهدی است و خیلی از فیلم های که درباره شهدا ساخته می شود، پیام شهید نسبت به مسائل روز می باشد و موقعیت مهدی در دوره ای ساخته شد که چندین سال در نظام مسؤولینی را تجربه کردیم که برادرانشان را بر منافع کشور ترجیح می دادند و در این زمان موقعیت مهدی پیامی برعکس سیره مسؤولین آن دوره را به جامعه مخابره می کند.

وی با اشاره به اینکه در فیلم موقعیت مهدی شهید باکری را ندیدیم، اظهار داشت: در این فیلم پیامی از باکری در دوره ای شنیدیم که مردم از مسؤولین ناامید بودند اما باکری را در این فیلم ندیدیم و گویا فیلم های شهدا تاریخ مصرف دارد مثل «فیلم چ» که چمران را مشاهده نمی کنیم و «چ» و فیلم چ باعث شناخت شهید چمران نمی شود و هنوز فیلم باکری را نساخته ایم و فیلمی ساخته شده که مسؤولی برادرش را بر منافع نظام ترجیح نمی دهد لذا باید فیلم بدون تاریخ مصرف از شهدا بسازیم.

در ادامه میرغیاثی در پاسخ به ارائه نظر دبیر جلسه گفت: هیچ کس نمی تواند فیلم جامعی را بسازد چرا که اساساً سینما چنین ظرفیتی را ندارد و در کار 90 دقیقه ای تمام خصلت ها و آداب و رسوم یک شخص را منعکس کرد.

امینی با انتقاد از بازی حجازی فر در نقش شهید باکری خاطرنشان کرد: بازی حجازی فر در نقش حاج احمد متوسلیان بسیار به جا و صحیح بود اما به نظرم آن حجب و حیای درونی خاص و به ظاهر مظلوم شهید باکری به شخصیت و چهره آقای حجازی فر نمی خورد و خوب از کار در نیامده است و فکر می کنم تحقیق فیلم جامع نیست.

دبیر جلسه نقد و بررسی با بیان اینکه صاحب نظران و مخاطب از این فیلم استقبال کرده و جوایزی به آن تعلق گرفته است را دلیل بر خوب بودن این فیلم دانست اما معتقد بود موقعیت مهدی می توانست از این بهتر و تاثیرگذارتر باشد.

در ادامه و در پایان این جلسه به فیلم هناس پرداخته شد که راوی این داستان همسر شهید رضایی نژاد است که روایت اتفاق هایی تا شهادت شهید و کمی بعد از شهادت این شهید هسته ای می باشد.

یقینی پردازش کارگردان و تهیه کننده را از بین شهدای هسته ای به شهید رضایی نژاد را به دلیل نقش زینب وار همسر شهید دانست و تصریح کرد: همسر و دختر این شهید توانستند پس از شهادت شهید رضایی به خوبی نقش شهید را با رسانه ای کردن زنده نگه دارند.

میرغیاثی نیز در ادامه هناس را یک روایت زنانه از همسر یک شهدای هسته ای برشمرد و عنوان کرد: متأسفانه به نظرم نه زنانگی و نه آن استرس به درستی بیان نشده و از فیلم استخراج نشده است و روایت شبیه یک روایت مردانه است و فکر می کنم انتخاب بازیگران مناسب نبوده است، اگرچه بازیگر توانمدی دارد اما در این فیلم تبدیل به کاراکتر نشده است.

حجت الاسلام پیشاهنگ در پایان با بیان اینکه به نظر تعمدی در ساخت شهدای هسته ای با گرایشات اصلاحات وجود دارد، اذعان کرد: این فیلم پیامی در حوزه مسائل هسته ای داشت که دشمن در موضوع هسته ای حتی دانشمند هسته ای با گرایش اصلاحات را نیز به شهادت می رساند و اصلاح طلب های عزیز این دانشمند با گرایش شما نیز پای هسته ای ایستاده است پس شما نیز پای انرژی هسته ای بایستید و مقاومت کنید و غیرت به خرج دهید.

وی افزود: وقت آن رسیده تا از شهید علی محمدی و احمدی روشن هم فیلم ساخته شود و از شخصیت برجسته و عمیق علمی و معنوی شهید احمدی روشن در یک اثر فاخر سینمایی یا سریالی پرده برداشته شود.

حمیدرضا شاکر