ترامپ مجری تحریمی است که اوباما طراحی کرد
در وهله اول شاید بسیاری دولت ترامپ را مقصر تحریم دارو و تجهیزات پزشکی بدانند، اما واقعیت این است که محدود کردن ورود دارو و غذا به ایران نتیجه اقداماتی است که دولت اوباما در سال‌های آخر دولت خود انجام داد.
به گزارش خبرگزاري رسا، یکی از مهم‌ترین مسائلی که هم‌اکنون کشور با آن درگیر می‌باشد، بحث تحریم دارو و تجهیزات پزشکی است. تجهیزاتی که با تحریم‌های یکجانبه از سوی امریکا یا امکان رسیدن به ایران را ندارد یا امکان تبادل مالی برای خرید آن‌ها فراهم نیست. این در حالی است که درخواست‌های متعددی از سوی رهبران مختلف جهان برای لغو این تحریم‌ها مطرح شده که تاکنون هیچ کدام از آن‌ها به جایی نرسیده است و مقامات امریکایی اعلام کرده‌اند که به هیچ عنوان به دنبال لغو تحریم‌ها نخواهند بود. در وهله اول شاید بسیاری دولت ترامپ را مقصر این مسئله بدانند، اما واقعیت این است که محدود کردن ورود دارو و غذا به ایران نتیجه اقداماتی است که دولت اوباما در سال‌های آخر دولت خود انجام داد.
در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ و در حالی که همچنان دولت اوباما به برجام متعهد بود، دو تحریم ویژه علیه ایران وضع شد؛ یکی از آن‌ها تمدید ۱۰ ساله تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران بود و دیگری جمع کردن تحریم‌های گوناگون تروریستی و حقوق بشری در قالب قانونی به نام کاتسا بود. این قانون با ایجاد یک برچسب جدید تحریمی تمام راه‌های خرید غذا و دارو را از سوی ایران بست.
پاسخ به فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی
پس از تصویب معاهده برجام در مجالس قانونگذاری ایران و امریکا، مقامات اصلی متولی تحریم‌ها در امریکا در واکنش به برخی سؤالات درباره برداشته شدن فشار‌های تحریمی علیه ایران نسبت به این نکته ابراز اطمینان کردند که فشار‌ها علیه برخی نهاد‌ها از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قالب تحریم‌های حقوق بشری، موشکی و مسائل مربوط به تروریسم حفظ خواهد شد. در حقیقت امیدواری اصلی امریکا به این بود که ایران در دوران پسابرجام و با استفاده از ابزار‌های اقتصادی سمت و سویی تازه را دریافت کند و عملاً از مسیر انقلابی خود خارج شود. در این صورت ایران به‌طور کامل تبدیل به دولتی قابل مدیریت برای غرب شده و خطرات آن برای امریکا به حداقل خواهد رسید.
با این حال این اتفاق نه‌تن‌ها رخ نداد، بلکه عملاً رویکرد ایران در خصوص منطقه به شدت مستحکم‌تر شد. پیشرفت ایران در منطقه سبب شد تا امریکایی‌ها در همان دوران برجام به دنبال تشدید فشار تحریمی علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باشند. برخی از این تحریم‌ها آنچنان سختگیرانه بود که بعضی از مقامات وزارت امور خارجه امریکا به این نکته اشاره کردند که تصویب این قوانین حتی می‌تواند ماهیت برجام را نیز با خطر مواجه کند. پاسخ امریکا به این مسئله تصویب تحریم‌هایی موسوم به تحریم کاتسا بود. این تحریم‌ها در دوران اوباما با این هدف تصویب شد تا بتواند برنامه‌های ایران را در حوزه‌هایی غیر از بحث هسته‌ای مهار کند. از همین رو بود که اتفاقاً با استفاده از این قانون راه‌های عبور ایران از تحریم‌ها را ببندند.
دولت اوباما چگونه جلوی خرید دارو و غذا را به ایران گرفت
واقعیت این است که تا قبل از تصویب قانون کاتسا ایران می‌توانست از برخی معافیت‌های تحریمی در قوانین امریکا برای خرید غذا و دارو استفاده کند. این معافیت‌ها عمدتاً در قانون سیسادا و همچنین قانون تحریم ایران و سوریه آمده که به ایران اجازه می‌داد تا با وجود تحریم‌های یکجانبه امریکا برای خرید غذا و دارو از سیستم دلار استفاده کند.
با این حال با تصویب قانون کاتسا در سال ۲۰۱۵ عملاً چنین مسئله‌ای در مقابل ایران به طور کامل سد شد. دلیل این مسئله هم این بود که قوانین جدید با تحریم کردن بانک‌ها و مؤسسات مالی ایرانی به بهانه کمک به سازمان‌های تروریستی هر نهاد مالی همکار را نیز وارد لیست تحریم‌های امریکا می‌کرد.
این برچسب جدید تحریمی عملاً سبب می‌شد تا امکان استفاده از معافیت‌های قبلی برای ایران لغو شود. این در حالی بود که حتی در اوج تحریم‌های یکجانبه در سال‌های پیش از برجام باز هم امکان خرید دارو و غذا برای ایران فراهم بود، اگرچه افزایش قیمت دلار سبب مشکلاتی برای بیماران ایرانی شده بود.
به عنوان مثال مؤسسه بین‌المللی «صلح، عدالت و حقوق بشر» گزارش سپتامبر ۲۰۱۳ خود را به تأثیرات تحریم‌ها بر زندگی روزمره مردم ایران اختصاص داد و نوشت: تحریم‌ها علیه ایران به ویژه بعد از سال ۲۰۱۲ به سمت شهروندان تغییر جهت داده‌اند و تأثیرات مخرب آن‌ها به جای اینکه فرایند ساخت فناوری‌های هسته‌ای را نشانه بگیرد، مسبب ایجاد یک بحران انسانی عمیق شده است. این نهاد غیرانتفاعی فعال در زمینه حقوق بشر برای بررسی تأثیرات تحریم‌ها بر زندگی بیماران و کیفیت زندگی مردم عادی چهار نمونه متشکل از بیماران سرطانی (بیماری پرمرگ و میر)، بیماران آسم (نماینده بیماری‌های پرشیوع مؤثر بر کیفیت زندگی)، بیماری ام‌اس (به‌عنوان یک بیماری پرشیوع) و جراحی دیستونی و پارکینسون (به‌عنوان جراحی نیازمند به فناوری‌ها بالا) گردآوری کرده و از آن‌ها مصاحبه کرده است.
همچنین بان‌کی‌مون، دبیرکل وقت سازمان ملل‌متحد در اکتبر ۲۰۱۲ نیز در گزارشی اعلام کرد که مردم ایران زیرفشار قرار گرفته‌اند و تحریم‌ها موجب شده تا شرکت‌های دارویی از فرستادن دارو به ایران خودداری کنند. وی همچنین به افزایش قیمت کالا‌ها و مایحتاج عمومی مردم در ایران اشاره کرد.
کاتسا چه می‌گوید
قانون کاتسا بخش‌های مختلفی را در برمی‌گیرد، اما مهم‌ترین بخش آن که به‌گونه‌ای دیگر بخش‌های مالی ایران را مورد هدف قرار می‌دهد، مربوط به حوزه موشکی و گسترش همکاری‌ها برای فشار بیشتر به ایران است. بخش چهارم این قانون به طور کامل به تحریم گروه‌ها و اشخاصی اختصاص یافته است که به برنامه موشکی ایران کمک می‌کنند. در حقیقت این بخش از این قانون می‌تواند بسیاری از نهاد‌های داخلی ایران را تحت فشار قرار دهد.
برنامه موشکی ایران به‌عنوان بخشی از برنامه ایران برای دفاع از خود در قالب ارگان‌هایی همچون وزارت دفاع پیگیری می‌شود. به این ترتیب نهاد‌هایی همچون بانک مرکزی ایران به‌عنوان تأمین‌کننده هزینه این برنامه موشکی ایران، می‌توانند وارد لیست سیاه تحریم‌ها شوند.
در کنار این شرکت‌های بین‌المللی به منظور کاهش ریسک خود در هرگونه مبادله با ایران از حضور در فعالیت‌های مشکوک به پیشبرد برنامه موشکی ایران خودداری خواهند کرد. در صورت تفسیر سختگیرانه امریکا از این قانون عملاً تمام شرکت‌های خارجی باید ثابت کنند که فعالیت‌های آنان تأثیری در پیشبرد فعالیت‌های موشکی ایران نخواهد داشت.
این تفسیر حوزه‌هایی همچون فلزات، نرم‌افزار‌های مهندسی، صنایع شیمیایی، مواد نوترکیب و همچنین سیستم‌های هدایت را در‌بر‌می‌گیرد و ایران را عملاً از حوزه در این فعالیت محروم می‌کند.
به نظر می‌رسد که امریکایی‌ها درصدد تحمیل رژیم جدیدی از تحریم‌های موشکی به ایران هستند تا حتی اگر بر پایه الحاقیه دوم قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم‌های بین‌المللی ایران در حوزه موشکی بعد از هشت سال لغو گردید، باز هم همچنان سایه تحریم‌های یکجانبه موشکی علیه ایران باقی بماند.
در کنار تلاش برای تحریم‌های یکجانبه امریکا در حوزه موشکی، تروریسم و حقوق بشر امریکایی‌ها به شدت به دنبال این هستند که تا در اعمال این تحریم‌ها به یک هماهنگی جدی با اروپا دست یابند. امریکایی‌ها به خوبی آگاهند که هماهنگ‌نبودن اروپایی‌ها در تحریم ایران می‌تواند، سبب ناکارآمدی آن‌ها در صحنه بین‌المللی شود.
یکی از دلایل موفقیت امریکایی‌ها در اعمال تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران هماهنگی جدی اروپایی‌ها برای مسدود کردن مسیر‌های نقل و انتقال مالی با ایران بود. براساس این قانون رئیس‌جمهور امریکا باید ۹۰ روز پس از اجرای این قانون و پس از آن هر ۱۸۰ روز یک بار گزارشی را در خصوص اعمال تحریم‌های مرتبط با حوزه تروریسم، برنامه موشکی ایران و حقوق بشر ارائه و مشخص کند که اروپایی‌ها در چه حوزه‌هایی از پیگیری تصمیم امریکایی‌ها طفره رفته‌اند.
اتخاذ چنین تدابیری می‌تواند در این قانون به‌عنوان یک اهرم فشار بر ضد کشور‌های اروپایی عمل کند تا آن‌ها را مجبور به پیروی از تحریم‌های امریکایی‌ها کند.
تلاش برای تطهیر نظام امریکا
دولت ترامپ به طور حتم دولت شروری در وارد کردن فشار علیه مردم ایران است، اما نباید فراموش کرد که دولت اوباما بود که زیرساخت‌های قانونی برای اجرای چنین تحریم‌هایی را در فضای بین‌المللی فراهم کرد. شاید بیان این موارد در شرایط فعلی لازم باشد تا جامعه ایرانی به ابعاد این توطئه پی ببرد. به طور حتم محدود کردن شرایط فعلی به دولت ترامپ به نوعی تلاش برای تبرئه کردن کل نظام امریکا از فشار بی‌رحمانه‌ای است که در این روز‌های شیوع کرونا به ایران وارد می‌شود./1360/
منبع: روزنامه جوان
ارسال نظرات