لیبی مقصد بعدی داعش است

به گزارش خبرگزاری رسا، شکست سنگین داعش در عراق و شکست هایی که این گروه تکفیری این روزها در سوریه آن را تجربه می کند، این سوال را در ذهن ناظران برانگیخته که مقصد بعدی داعش کجا خواهد بود؟

حضور داعش در مناطق شرق آسیا و به ویژه افغانستان حاکی از آن است که نگاه داعش به شرق آسیاست. اما بستر این حضور چندان مساعد نیست. برای مثال در داخل افغانستان بزرگترین مانع داعش گروه طالبان است که به آن به چشم رقیب می نگرد.

در غرب و اروپا هم داعش قادر به استقرار دائمی و قوی نیست و حملات  و عملیاتی هم که هر از گاهی انجام می شود، پراکنده و توسط افرادی است که خود را منتسب به داعش می دانند و یا داعش مسؤولیت حملات انان را می پذیرد. به عبارتی بستر کار سازمانی و گسترده در غرب توسط داعش وجود ندارد.

مکان دیگری که داعش از دیرباز در آن نفوذ کرده و به عنوان مقصد بعدی داعش مطرح شده شمال آفریقا و خصوصا کشور لیبی است. ابوبکر البغدادی، خلیفه خودخوانده داعش در نوامبر ۲۰۱۴، فرستادگانی را از سوریه به لیبی اعزام کرد تا اتحاد رسمی با خلیفه را اعلام کنند. به دنبال این امر، شاخه لیبیایی داعش در سه ولایت مجزا یعنی برقه در شرق، طرابلس در غرب و فزان در جنوب اعلام موجودیت کرد.

با شکل گیری بازوی داعش در لیبی، بسیاری از طرفداران این گروه در کشورهای عربی قاره آفریقا همچون مصر، لیبی و سودان به لیبی آمدند. مجلس شورای جوانان اسلام در شهر درنه، شاخه درنه انصار الشریعه و شاخه سرت «انصار الشریعه» نیز از گروه‌‌ های مهمی هستند که به داعش پیوستند.

داعش پس از اعلام موجودیت در لیبی پیشروی های خود را شروع کرد و در شمال شرق این کشور بر «درنه» تسلط پیدا کرد. گروه داعش همچنین بر شهر «سرت»، زادگاه معمر قذافی، مسلط شد.

قطعا مساحت گسترده لیبی در مقایسه با مساحت عراق و سوریه، برای داعش جذابیت بیشتری دارد. لیبی از شمال به دریای مدیترانه و آب‌ های آزاد راه دارد و این امر هدف داعش جهت ارتباط با جهان آزاد و خروج از انزوا را محقق می ‏کند. به علاوه، لیبی به دلایلی از جمله مناطق کوهستانی و جنگلی برای استقرار، آموزش و در امان ماندن از عملیات هوایی مخالفان؛ اتصال صحرای لیبی به صحرای آفریقا و همسایگی آن با شش کشور آفریقایی؛ غنی بودن کشور به لحاظ نفت و منابع معدنی؛ برای داعش جذابیت زیادی دارد. به همین دلیل داعش، لیبی را مناسب‌ترین مکان برای ادامه حیات و برپایی خلافت مورد ادعای خود می ‌داند.

تحلیلگران بر این باورند که حمله اخیر داعش به منطقه «الجفره» در لیبی نشان می دهد داعش با گذشت ٩ ماه از شکستی که در شهر سرت واقع در شرق طرابلس متحمل شد، اینک در صدد بازسازی خود برآمده است.

شایان ذکر است حدود سه‌ هزار نیروی داعش در جریان نبردهای عملیات «بنیان ‌مرصوص» در سرت کشته شدند. این نبردها به مدت سه ماه ادامه داشت و در نهایت به طرد داعش از این شهر ساحلی منجر شد. گفته می شود عناصر باقیمانده داعش در جریان جنگ فرار کردند و به جنوب سرت و اطراف شهر بنی ‌ولید یا جنوب منطقه الجفره در وسط کشور گریختند. تعداد نیروهای داعش در این مناطق درمجموع  هزار نفر برآورد شده است. 

در تازه ترین عملیات داعش، عناصر این گروهک به نگهبانان دیوار امنیتی واقع در جنوب الجفره، شهری در مرکز کشور، حمله کرده و١٠ نفر از نیروهای وابسته به ژنرال حفتر را کشتند. شورای دولتی الوفاق و مجلس نمایندگان طبرق هر دو این حمله را محکوم کرده و آن را یک اقدام تروریستی و جنایت‌کارانه قلمداد کردند. 

با توجه به وضعیت گسست و آشوبی که بر لیبی حاکم است، داعش بهترین زمینه بازسازی و رشد را یافته است. شکست درعراق و سوریه هم باعث می شود عناصر خارجی داعش به جای این دو کشور راهی مقصد جدید شوند.

حامیان خارجی داعش هم همان طور که از ابتدا به تقویت داعش در عراق و سوریه پرداختند، اینک حمایت های خود را معطوف به داعش در لیبی خواهند کرد. انتظار می ‌رود داعش در مناطق روستایی و عشیره ای لیبی که فاقد حفاظ‌ های امنیتی است،  بیش از گذشته مستقر شود.

نیروهای داعش قادر هستند با کمک ‌گرفتن از عناصر همسو و مخالف دولت مرکزی، به ‌ویژه وقتی نیروی بازدارنده ‌ای در مقابل‌شان نباشد، عملیات بیشتری انجام دهند. داعش بعد از فرار تعدادی از نیروهایش در «سرت» یا «بنغازی» و «درنه» در حال بازسازی توان تشکیلاتی و نظامی خود است.

از طرفی بعضی گزارش ‌ها نشان می ‌دهد ژنرال حفتر هم در برخورد با داعش جدی نیست؛ زیرا او متحد دولت مصر است و مصر با قراردادن بخشی از داعش در زمره گروه ‌های تروریستی مخالفت می ‌کند. دولت مصر در شورای امنیت با اعمال تحریم‌های بین ‌المللی علیه شاخه داعش در لیبی مخالفت کرده است.

در هر حال لیبی بهترین مکانی است که داعش می تواند در آن سازمان خود را حفظ کرده و حتی توسعه دهد و به طرفداران خود اعلام کند این سازمان همچنان زنده و پویاست. مبارزه با داعش در لیبی مستلزم اتحاد و همسویی گروه های درگیر در مبارزه با این گروه تکفیری است. بازیگران خارجی مانند مصر نیز سعی می کنند از حربه داعش برای پیشبرد اهداف خد در لیبی بهره برداری کنند، لذا با تاثیرگذاری بر متحدان خود مانند ژنرال حفتر می توانند مانع مبارزه جدی با داعش شوند.

آمریکا و سعودی هم که از حامیان سنتی داعش و تروریسم محسوب می شوند، برای پرونده داعش در لیبی حساب تازه ای بازخواهند کرد. ائتلاف جهانی ضدداعش به رهبری آمریکا در ظاهر متکفل جنگ با داعش است، اما در عین حال از این گروهک برای اهداف شومی چون فتنه انگیزی و جنگ های داخلی و اعمال فشار بر محور مقاومت، بهره برداری می کند./۹۹۴/ب۱۰۱/ف

سیامک یارمحمدی