بایسته های تحقیق و پژوهش از نگاه آیت الله علیدوست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مراسم رونمایی از آثار جدید پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پیش از ظهر امروز در سالن همایش های این پژوهشگاه برگزار شد.

آیت الله ابوالقاسم علیدوست در این مراسم با بیان اینکه اسلام برای پیشرفت علم و دانش سه حرکت از خود نشان داده است، اظهار داشت: حرکت نخست آن است که اسلام در سطح وسیع به تعظیم مقام علم و عالم پرداخته و در مرحله دوم آموزش را واجب کرد و سوم لزوم روی آوردن به پژوهش و تحقیق را یادآوری کرد.

استاد درس خارج حوزه ادامه داد: ارزش پژوهش تا آنجا است که در روایتی از امام صادق(ع) وارد شده است که خطاب به مفضل فرمودند: «هرچه یاد می گیری بنویس و به دیگران منتقل کن چرا که روزگاری خواهد آمد که همین کتاب ها مایه انس محافل علمی خواهد بود»؛ این روایت و امثال آن در روزگاری وارد شده که قلم و کاغذی نبوده و احادیث به سختی ثبت می شدند.

وی با بیان اینکه آثار علمی و پژوهشی در تاریخ باقی می ماند، تأکید کرد: البته مسلمان ها نسبت به این دو مسأله یعنی آموزش و پژوهش نمره نسبتا خوب گرفته اند و ما تاریخ افتخارآمیزی از این موضوع را پیش رو داریم هر چند به خاطر برخی کج سلیقگی ها برخی از این تراث را از دست داده ایم.

آیت الله علیدوست تصریح کرد: بدون شک هیچ مقطعی از تاریخ مثل حال حاضر زمینه کار علمی و پژوهش وجود نداشته است که بخشی از آن مدیون انقلاب و نظام اسلامی، بخشی به خاطر حوزه و بخشی از هم به دلیل پیشرفت تکنولوژی است؛ به خاطر داریم در روزگاری برای پیدا کردن یک کتاب چقدر سختی می کشیدیم، آن هم کتابی که فهرست و شماره صفحه ای نداشت ولی امروز با زدن یک دکمه دنیایی از مطالب علمی برای انسان فراهم می شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به یک پیش فرض در کارهای پژوهشی، ابراز داشت: یک پژوهشگر هیچگاه نباید فکر کند دیر به دنیا آمده و امروز همه کارها انجام شده است، همچنان که شهاب الدین سهروردی می گوید: «من در هیچ کتاب و سندی ندیدم که خداوند علم را وقف گروه خاصی کرده باشد» و بحث دیگر گفتمان پژوهشی است که انسان باید همواره به دنبال کارهای متقن باشد.

حوزویان در بحث پژوهش خودزنی نکنند

استاد درس خارج حوزه ابراز داشت: مسأله مهم دیگر آن است که ما حوزویان نباید خودزنی کنیم، بله امثال شهید مطهری و آثار او روی سر ما جا دارند ولی اینکه بگوییم هیچ کتابی در حد آثار شهید مطهری نیامده اشتباه است، چرا که امروز نیز آثار گرانقدری یافت می شود که در گذشته نبوده است.

وی در بخش پایانی سخنان خود به بایسته های تحقیق و پژوهش اشاره کرد و عنوان داشت: کارهای پژوهشی حوزه باید رو به جلو، همراه با اخلاص، مورد نیاز جامعه علمی و در بستر زمان باشد؛ البته در این مسأله از توازن تحقیق و تتبع از سوی خود محقق و دوری از ایجاز مخل و اطناب ممل غافل بود.

آیت الله علیدوست افزود: نظم منطقی بحث، رعایت ادب و انصاف و ایمان به کار، نگاه تمدنی به مباحث و نقد کردن مطالب دیگران نه نقد خودشان از مباحث مهم دیگر در ارتقای سطح پژوهش در حوزه است و به عقیده بنده این چهار اثری که امروز رونمایی می شود غالب این بایسته ها را دارد و برای جامعه علمی و حوزوی مفید خواهد بود./1330/202/ب2