جایگاه علم کلام در فهم دقیق آموزه های دینی، فقهی و تاریخی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی «جایگاه علم کلام در دین شناسی» از سلسله نشست های منظومه تفقه و دین شناسی به همراه مراسم آغاز برنامه های پژوهشی مدرسه علمیه حضرت آیت الله بهجت قم(ره) شامگاه امروز در سالن جلسات این مدرسه علمیه برگزار شد.
روایتی قابل تأمل از امام عسکری
حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در این نشست با اشاره به شب شهادت امام حسن عسکری(ع)، اظهار داشت: ایشان در سخنی زیبا می فرماید فروتنی نعمتی است که برآن حسد ورزیده نمی شود برخلاف کمالات دیگر؛ به عنوان نمونه علم نعمتی است که افراد ضعیف الایمان به آن حسادت می کنند ولی تواضع از نعمت هایی است که انسان وقتی آن را دارا باشد دیگران به آن حسادت نمی کنند بویژه تواضع وقتی از جانب عالم و انسانی که صاحب کمالات است.
رییس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران در ادامه با تأکید بر جایگاه علم کلام در دین شناسی، ابراز داشت: علم کلام دانشی است که از خدا بحث می کند و تعریف علم کلام در واقع خدا شناسی است؛ ما در خدا شناسی اصل وجود خدا و صفات او بحث می کنیم و بعد سراغ افعال الهی می رویم که نبوت، معاد، و امامت از مهم ترین آنها است.
دین پژوهشی فقط تحقیق در کلام و اخلاق و فقه نیست
وی با بیان اینکه دین پژوهشی، هر تحقیقی در مورد دین را شامل می شود، عنوان کرد: بخشی از مسائل دینی فقط مسائل اعتقادی و رکن دین است و بخش دیگری از دین، اخلاق است که غیبت نکردن، احسان کردن به والدین از جمله آن است و بخش سوم که در قرآن و سنت بحث شده است احکام شرعی از جمله نماز و روزه و حج است ولی دین پژوهشی فقط کلام و اخلاق و فقه نیست به عنوان نمونه در قرآن از طبیعت شناسی، زمین، خورشید، حرکت بادها، آسمان و کوه ها نیز بحث شده است که جزء هیچکدام از سه مورد قبل نیست.
حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه تأکید کرد: به هرحال علم کلام ریشه دین ما است که اگر محکم نباشد، اعتقادات سریع متزلزل می شود، ولی تأثیر آن در بخش های دیگرهم قابل توجه است؛ به عنوان نمونه عده ای به قرآن شبهه می کنند و تأکید می کنند در آن تناقض وجود دارد و یا ادعای تناقض در کلام معصوم را مطرح می کنند که به دلیل عدم فهم درست افعال صفات الهی است.
علم کلام به فهم درست قرآن و روایات کمک می کند
وی جایگاه دوم علم کلام را تأثیر در فهم دقیق آموزه های دینی و فقهی و تاریخی دانست و یادآور شد: خود علم کلام در فهم درست قرآن و روایات کمک می کند، به عنوان نمونه برخی روشن فکران جهان عرب و حتی ایرانی بخشی از آیات قرآن را سمبلیک معرفی کرده اند به این معنا که آیات بهشت و جهنم و قصه های قرآنی بنی اسرائیل و پیامبران الهی همه داستان سازی است و اصلا آدم و حوا و موسی و عیسی نبوده اند و همه ساختگی و صرفا برای انتقال پیام به انسان است.
رییس مؤسسه حکمت و فلسفه ایران افزود: اینگونه فهم به دلیل نفهمیدن مسائل اعتقادی است اگر حکمت خدا را درک می کردند می فهمیدند که از حکیم معقول نیست که آدرسی برای رسیدن به بهشت بدهد ولی واقعیتی در قبال آن قرار ندهد.
وی در پایان یادآور شد: علم کلام فقط یک دانش و آموزش اصطلاحات نیست بلکه باید علم عقائد و کلام را فرا بگیریم تا باور و ایمان قلبی پیدا کنیم تا این ایمان بر همه فعالیت های مختلف و بر علوم دیگر اثر بگذارد ولی در غیر این صورت یادگرفتن اصطلاحات ارزش زیادی ندارد و به زودی از یاد انسان می رود./1330/202/ب3