تشکیل حکومت در اسلام تکلیف است نه هدف

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام رضا محمدی امروز در نشست تخصصی تفسیر نهج‌البلاغه که در مدرس 5 شبستان بزرگ نجمه خاتون(س) آستان مقدس حضرت معصومه(س) برگزار شد به بررسی چگونگی ماهوی قیام امام حسین(ع) در حوزه جغرافیای کربلا پرداخت و گفت: برای کشف حقیقت جریان عاشورا باید فلسفه قیام عاشورا را از زبان امام حسین(ع) بررسی کرد؛ بر این اساس سقوط مردم از جایگاه معرفتی آن‌هم در کوتاه‌ترین زمان ممکن در تاریخ اسلام موضوعی است که اصول تحلیل را به خود اختصاص می‌دهد.

کارشناس معارفی آستان مقدس حضرت معصومه(س) با اشاره به این‌که ظاهر قیام عظیم عاشورا دعوت کوفیان است، اظهار داشت: در بررسی حوزه‌های جغرافیایی قیام عاشورا باید توجه داشت که اگر دعوت کوفیان با آن حج در این برهه تاریخ واقع نمی‌شد این اماکن وجود داشت که امام حسین(ع) قیام را از همان مدینه شروع می‌کردند؛ در تحلیل بک جریان بزرگ تاریخی همچون عاشورا باید توجه داشت که باید به همه فرض‌های ممکن از سوی تحلیل‌گر توجه شود و نقش هر فرضی در نتایج مصور آن باید موردبررسی جدی قرار گیرد بر این اساس می‌توان با جسارت به این نتیجه رسید که دعوت مردم کوفه فقط توانست شکل قیام را تغییر دهد.

سخنران آستان مقدس حضرت معصومه(ص) با تأکید بر اینکه مقدمه قیام عاشورا احیاء امر الهی و ترویج فریضه امر به معرف و نهی از منکر و اصلاح امت اسلام است، گفت: مستندات تاریخی به ما اثبات می‌کند که در زمان قیام امام حسین(ع) 4 فساد کلان اخلاقی و بدعت‌های فراوان در دین ایجادشده بود؛ بنابراین مهم‌ترین اهداف قیام عاشورا را احیاء سیره پیامبر اکرم(ص) و امام علی(ع) را شکل داده است.

حجت‌الاسلام محمدی با اشاره به اینکه در مبانی شرع مقدس اسلام تشکیل حکومت اسلامی برای امام یک تکلیف واجب است، اظهار داشت: باید توجه داشت که صرف تشکیل حکومت برای قیام عاشورا هدف نبوده است چراکه تشکیل حکومت اسلامی در مدار مبانی شرع مقدس نظیر اقامه نماز واجب است و به واجب در مبانی دین هدف اطلاق نمی‌شود؛ بر این اساس باید راه‌های دفاع از دین در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد و توجه به این امر که تشکیل حکومت اسلامی یک امر اختیاری نیست در این بررسی معیار تحلیلی مؤمن باشد.

وی ادامه داد: در قرآن کریم و روایات صراحتاً آمده است که اگر فقیه جامع شرایط ایجاد حکومت اسلامی را داشت باید به این تکلیف الهی جامع عمل بپوشاند چنانچه در سوره مائده آیه 50 خداوند متعال فرموده است«افحکم الجاهلیه یبغون و من احسن من الله حکماً لقوم یوقنون؛ آیا آنان حکم جاهلیت را از تو می‌خواهند و چه کسی بهتر از خدا داوری می‌کند برای قومی که اهل یقین هستند.»

کارشناس معارفی آستان مقدس حضرت معصومه(س) در ادامه به شرح فرازی از نامه امام علی(ع) به امام حسن مجتبی(ع) پرداخت و گفت: امام علی(ع) در این فراز صراحتاً فرموده است«وَ أَنْكِرِ الْمُنْكَرَ بِيَدِكَ وَ لِسَانِكَ» که جای تأمل و تفکر دارد چراکه سؤال اساسی در این فراز این است که امام علی(ع) چرا در مرحله اول، مراحل اولیه امربه‌معروف را بیان نفرموده است؛ باید توجه داشت اولین مرحله از مراحل امربه‌معروف و نهی از منکر مرحله اعتقاد قلبی است و این فرموده حضرت در این فراز از نامه به این حقیقت اشاره دارد که مؤمن در امربه‌معروف لسانی که با زبان و دست امرونهی صورت می‌گیرد به‌حکم شرعی خود عمل کرده است این در حالی است که مرحله قلبی حکم عقل است.

سخنران آستان مقدس حضرت معصومه(س) با اشاره به اینکه حکم قلبی از منظر شرع مقدس نیاز به امرونهی لسانی ندارد، اظهار داشت: توجه به این نکته که امر لسانی نیاز به اعتقاد قلبی دارد در تحلیل این فراز دور از ذهن نیست؛ چنانچه که در تفاسیر برای وقوع احتمال تأثیر امرونهی در امور اجتماعی مبانی زیادی را برای بررسی‌های فقهی به خود اختصاص می‌دهد بر همین اساس باید توجه داشت شهید شدن امام حسین(ع) نوعی مفسده در امرونهی بوده اما هدف و شرایط در چنین موضوع خاص است بنابراین باید جایگاه منکر و مفسده از سوی مؤمن موردبررسی قرار گیرد تا تصمیم به امرونهی بگیرد.

حجت‌الاسلام محمدی در تبیین«وَ بَايِنْ مَنْ فَعَلَهُ بِجُهْدِكَ» گفت: بر اساس این فراز مؤمن باید با تلاش و مجاهدت کسی که مبتلابه منکر است را هدایت کند در صورت عدم حصول نتیجه مناسب باید از او جدا شود؛ بر اساس این تحلیل مؤمن باید در مرحله عدم دست‌یابی به نتیجه از مرتکب به گناه دوری جسته و از او تبری بجوید.

وی افزود: این تحلیل به مؤمن می‌فهماند که باید اساساً از گناه‌کار تنفر داشته باشد و در بیان دیگر باید از گنه‌کار فاصله گرفت تا آثار گناه او در رفتارهای اجتماعی مؤمن خود را بروز ندهد.

کارشناس معارفی آستان مقدس حضرت معصومه(س) در ترجمه و تفسیر«وَ جَاهِدْ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ» تصریح کرد: این فراز صراحتاً مؤمن را به جهاد در راه خدا امر کرده است؛ بر اساس این مفهوم ادبیان امام علی(ع) در تعریف جهاد توسعه هویتی به این واژه داده است چنانچه که در این فراز می‌فهمیم نهی از منکر نوعی جهاد است و مؤمن باید حق جهاد را ادا کند.

سخنران آستان مقدس حضرت معصومه(س) با اشاره به اینکه این فراز احتمال دومی در معنای عام آن وجود دارد، اظهار داشت: اصالت در جهاد آن است که مؤمن در هر جهادی حق جهاد را باید ادا کند؛ بنابراین احتمال اول متأثر از سیاق کلام حضرت بود و احتمال دوم از سیاق جمله صرف‌نظر شده و مطلق جهاد موردنظر تفسیر است.

وی با تأکید بر این‌که حق جهاد همان آخرین حد ممکن جهاد است، ابراز داشت: آخرین حد ممکن جهاد در هر جهادی همان معیاری است که از سوی ولی برای مؤمن تعیین‌شده است.

حجت‌الاسلام محمدی با اشاره به«وَ لَا تَأْخُذْكَ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ» اظهار داشت: سرزنش جوامع در راه خدا برای مؤمن نباید اهمیت داشته چنانچه که در فراز دوم این جمله آمده است«خُضِ الْغَمَرَاتِ لِلْحَقِّ» یعنی در راه خدا از سوی مؤمن باید به قلب سختی‌ها هجوم برده شود.

وی با تأکید بر تحلیل مصداقی این فراز گفت: مؤمن باید توجه داشته باشد که در انتخابات اگر اقتضای حق آن باشد که مؤمن برای روشنگری در حق از تمام امور خود هزینه کند باید این حقیقت را انجام دهد تا حقوق نظام اسلامی که حقوق خداوند متعال است حفظ شود./837/پ202/ی