نقش افراط و تفریط در مسائل اخلاقی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ عبدالمجید مجید باقری بنابی، مدیر مدرسه علمیه ولی‌عصر(عج) بناب، عصر امروز در جمع طلاب این مدرسه علمیه در جلسه اخلاق با اشاره به روایتی از امام حسن عسگری(ع) درباره اهمیت و جایگاه احتیاط، اظهار داشت: احتیاط لازم ولی باید در حد متعارف باشد.

وی با بیان اینکه اگر در احتیاط دچار افراط شویم، این دیگر احتیاط نخواهد بود، ابراز داشت: در حقیقت اگر احتیاط از حد خود بگذرد، دیگر احتیاط نیست و در حقیقت ترس و بزدلی است، چنان‌که امام حسن عسگری(ع) فرمودند «و لِلْحَزمِ مِقداراً، فاِنْ زادَ علیهِ فهوَ جُبْنٌ »، احتیاط حدی دارد که اگر بیشتر از آن شد جبن است.

این استاد اخلاق با بیان اینکه به انسانی که از حد احتیاط گذشت ترسو و بزدل اطلاق خواهد شد، ادامه داد: احتیاط در امر به‌ معروف سیاسی و اخلاقی دارای حدی است که اگر از حد خود فراتر رفت دیگر این احتیاط نخواهد بود، بلکه نوعی ترس و وحشت است که از حالت عادی خارج‌ شده است.

وی با اشاره به اینکه در مباحث اخلاقی، تشخیص «مرز» بین صفات، گاهی حساس و دقیق و دشوار است، خاطرنشان کرد: گاهی کسی می‌خواهد تواضع کند، ولی آن‌قدر خود را کوچک می‌کند که خفّت و خواری می‌کشد، یا کسی می‌خواهد متانت و عزت و وقار خویش را حفظ کند، اما دچار تکبر و غرور می‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین بنابی ادامه داد: شناختن اخلاق حميده و تميز آن از صفات ناپسند سخت است، مشكلى كه در اين راه وجود دارد اين است كه بعضى از خلقيات پسنديده و ناپسند به‌قدری باهم مشابه‌اند و در مجاورت يكديگر قرار دارند كه با مختصر غفلت ممكن است خلق خوب آدمى به خلق بد مبدل گردد.

وی با تأکید بر میانه‌روی در مسائل اخلاقی، تصریح کرد: اگر چیزی از حدود مدون خود فراتر یا عقب‌تر بماند ماهیت اخلاقی خود را از دست می‌دهد و مبدل به یک ضد اخلاق می‌شود، از این‌ رو باید در مباحث اخلاقی توجه کرد و با دقت عمل کرد، که از این جمله همان بحث احتیاط است.

مدیر مدرسه علمیه ولی‌عصر(عج) بناب با بیان اینکه در هر چیزی افراط‌ و تفریط، ناپسند است و زیاده‌روی و از حدّ گذراندن، گاهی یک صفت خوب را به ضد آن تبدیل می‌کند، افزود: حدود ارزش‌های اخلاقى نكته ديگرى كه در رشد صحيح شخصيت جوانان اهميت بسيار دارد.

وی اخلاق پسندیده را در حدود همان ماهیت اخلاقی مطرح‌شده در آن دانست و اذعان داشت: اگر از حدود یک خلق خارج شدیم دیگر ماهیت و حقیقت آن خلق از میان خواهد رفت و در همین امر احتیاط گذر از حدود آن سبب خواهد شد که شخص را محتاط نه، بلکه جبان و ترسو بدانند./854/203/ب2