نگاه متحجرانه و غیر عقلانی را باید از اسلام دور کنیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، علی رضا واسعی، مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، امروز در نشست نقش امام خمینی(ره) در بیداری اسلامی که در مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی برگزار شد، گفت: بسیاری از شرق شناسان به خاطر این که فهم درستی از اندیشه های اسلامی و از داشته های مسلمانان پیدا کنند، زبان عربی، فارسی و حتی ترکی را آموختند و نیز مدتی  در جهان اسلام زیستند و به تدریج با فرهنگ اسلام آشنا شدند.
 

واسعی گفت: امروزه جهان غرب از حیث دستاوردهای علمی و فناوری در یک وضعیت برتری نسبت به جهان اسلام قرار دارند، یک تمدن شناس می گوید که مسلمانان به شدت در تحول تمدن غرب نقش داشتند، آن ها هیچ عبایی ندارند که بگویند از تمدن اسلامی استفاده کردیم.  
 

وی با اشاره به این که ما فهم و شناخت درست نسبت به اوضاع جهان  نداریم، افزود: متأسفانه غرب شناسی ما دچار مشکل است؛ از این رو لازم است که غرب شناسی را درست انجام دهیم و تنها نقاط ضعف آن ها را نبینیم؛ بلکه هم خوبی و هم بدی آن ها را ببینیم؛ بنابراین باید ببینیم غرب در چه وضعیتی قرار دارد و چه مسیری را طی می کند و نفاظ ضعف و آسیب های آن را نیز ببینیم.
 

ناآگاهی مسلمانان نسبت به توامندی و صلاحیت هایشان
مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی به مسأله ناآگاهی مسلمانان نسبت به توانمندی، صلاحیت ها و قدرت خودشان اشاره کرد و گفت: مسلمانان اگر چه در وضعیت خوبی به سر نمی برند، اما از جهت داشته های طبیعی، انسانی و تاریخی حقیقتا کم نظیر هستند.  
 

این استاد تاریخ دانشگاه با تأکید بر این که بیداری اسلامی به معنی آگاهی یافتن مسلمانان نسبت به نیازهای خود، نسبت به جایگاه خود و نسبت به غرب است، ابراز کرد: بیداری اسلامی فقط به این نیست که چند نفر به خیابان بروند و شعار بدهند؛ بلکه این مسائل حداقل های یک حرکت اسلامی است.
 

وی ادامه داد: مفهوم بیداری اسلامی عبارت است از هشیار شدن نسبت به جایگاه مؤثر جهان اسلام در دنیای کنونی، آگاهی نسبت به وضعیت تمدن جهان غرب و آگاهی یافتن نسبت به مشکلاتی است که در جهان اسلام وجود دارد.
 

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ابراز کرد: بیداری اسلامی به سخنرانی و کتاب خواندن حاصل نمی شود؛ بلکه تابع یک تحولات است، تابع یک تحولات فکری و یک آگاهی عمیق است و همچنین تابع یک شناخت دقیق نسبت به خویشتن و نسبت به غرب و آسیب های موجود است.
 

متفکران غربی می دانند بیداری اسلامی چه اندازه خطرناک است
واسعی با تأکید بر این که متفکران غربی می دانند بیداری اسلامی چه اندازه خطرناک است، گفت: بیداری اسلامی مسأله مهمی است، علت این که برخی از متفکران غربی نسبت به این قضیه جبهه می گیرند؛ چون می دانند بیداری اسلامی چقدر عظیم و خطرناک است. بر انسان های جاهل و خفته راحت می توان حکم راند، اما اگر بیداری حاصل شود، دیگر راحت نیست؛ ار این رو جهان غرب این ترس را دارد که نکند بیداری در جهان اسلام پیدا شود.   
 

وی افزود: وقتی سخن از بیداری اسلامی به میان می آید، تنها به معنای هشیار شدن مسلمانان در مواجهه با غرب نیست؛ بلکه باید این مهم را متذکر شد که بیداری اسلامی دو شاخه دارد؛ یک ساخت داخلی و درون جهان اسلامی و یک حیثیت بیرونی و برون جهان اسلامی دارد.
 

مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: بیداری اسلامی، تنها به معنای هشیار شدن مسلمانان برای مواجهه با غرب نیست؛ بلکه به معنای هشیار شدن مسلمانان نسبت به حقوقی است که اسلام برای آن ها تعیین کرده است.
 

این استاد تاریخ دانشگاه ابراز کرد: بنابراین بیداری مسلمانان در برابر جهان غرب یکی از بخش ها و عرصه هاست و آگاهی مسلمانان از فهم حقوق خویشتن، عرصه دیگر آن است.
 

نقش و تأثیر امام خمینی(ره) در بیداری اسلامی
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقش امام خمینی(ره) در بیداری اسلامی اشاره و ادامه داد: امام خمینی(ره) یک شخصیت استثنایی است، او به شدت آسمانی شده بود.  
 

واسعی با خاطرنشان کردن این که او نسبت به مسائل سیاسی زمان خود اطلاعات داشت، عنوان کرد: امام خمینی(ره) بالاترین جایگاه دینی را در جهان تشیع داشت. او بالاترین سطح علمی را در مجامع حوزوی داشت، یعنی یک فقیه و مجتهد جامع الشرایط بود و نسبت به مسائل سیاسی زمان خود اطلاعات خیلی قوی داشت، او سیاستمدار و یک آدم آگاه نسبت به مسائل سیاسی بود بر خلاف دیگر مسلمانان.
 

وی افزود: بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، جهان دیده بود و به کشورهای مختلف سفر کرده بود. میزان تأثیر گذاری امام خمینی(ره) در جهان اسلام خیلی بالا بود؛ جالب است که او، هم در کشورهای عربی تأثیر گذار بود و هم در نزد ترک زبانان، اردو زبان ها و فارسی زبان ها.
 

امام خمینی(ره)، جهان دیده و نسبت به جهان غرب آگاهی داشت
مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: امام خمینی(ره) یک انسان آگاه، هشیار و جهان دیده بود، انسانی بود که نسبت به غرب آشنایی داشت.
این استاد تاریخ دانشگاه افزود: او به شدت نسبت به مسائل روز جهان اسلام و غرب اطلاع و آگاهی داشت و انسان دغدغه مندی بود و طبعا نمی توانست از خیلی از مسائلی که در جهان اسلام و غرب رخ می داد بی تفاوت باشد.
 

عوامل تأثیر گذار در بیداری اسلامی
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عوامل تأثیر گذار در بیداری اسلامی اشاره کرد و ادامه داد: اولین عاملی که باعث شد بیداری در مسلمانان ایجاد شود، فهم و آگاهی نسبت به عقب ماندن خودشان از کاروان علم و مدنیت بود. نکته دوم توجه به پیشرفت جهان غرب بود و عامل سوم، آشنایی مسلمانان با تاریخ و تمدن گذشته خودشان بود. شناخت تمدن و تاریخ اسلام در دوره های اخیر کم و بیش برای مسلمانان ایجاد شد.
 

واسعی به اهمیت آشنایی مسلمانان با تاریخ و تمدن گذشته خودشان، اشاره کرد و گفت : مسلمانان زاده جهان اسلام و زاده فرهنگ اسلام هستند. ریشه ما در تاریخ و تمدن ماست.
متفکران اسلامی، علم را در سطح بالایی پیش بردند
 

وی به لزوم توجه به میراث اسلامی و علومی که در جهان اسلام پدید آمده است، اشاره کرد و افزود: ما به خیلی از علوم توجه نمی کنیم، در حالیکه همان گونه که می دانیم در دوران گذشته متفکران، علم ها را در سطح بالایی پیش بردند و واقعا توانسته بودند نظریه های خیلی خوب در عرصه علوم انسانی ارائه بدهند. باید این مهم را متذکر شد که میراث علمی عالمان و دانشمندان ما در حوزه اجتماعی واقعا حائز اهمیت است.
 

مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: آن ها در حوزه علوم سیاسی، فرهنگی، تربیتی و اقتصادی نظریه های خیلی خوب ارائه دادند. همچنین در حوزه علوم تجربی، فیزیک و شیمی نیز حرف های خوبی زدند.
 

این استاد تاریخ دانشگاه ادامه داد: و چون ما نسبت به این مسائل ناآگاه بودیم، یک دفعه در برابر هژمونی تفکر غرب و پیشرفت غرب خودمان را باختیم. ایمان به توانایی خیلی مهم است و زمانی حاصل شد که مسلمانان به میراث علمی و گذشته خود آگاهی پیدا کردند و فهم یافتند و این عامل چهارم بود.
 

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: عامل پنجمی که در بیداری اسلامی نقش بازی کرد؛ بحث توجه به آسیب ها، مشکلات و دست انداز های موجود در جهان اسلام بود.
وی ادامه داد: انسانی که دچار جهل است، تا زمانی که در محدوده خودش است به جهل خودش پی نمی برد و تازمانی که جهل خود را متوجه نشود، به دنبال رفع جهل خود نیز نمی رود؛ لذا آسیب شناسی بسیار مهم است. تا دهه های اخیر مسلمانان متوجه آسیب های جهان اسلام نبودند.
 

واسعی گفت: مسلمانان در دوره های اخیر فهم پیدا کردند. آسیب های جهان اسلام را دیدند و متوجه شدند آن گونه نیست که فکر می کنند.
 

خطر رشد و نفوذ خرافه ها در جهان اسلام
وی به آسیب های جهان اسلام اشاره کرد و افزود: رشد و نفوذ خرافه ها در جهان اسلام از آسیب های جهان اسلام بود، خرافه ها در جهان اسلام به عنوان آسیب جدی تنه درخت اسلام را می خورد و قبلا به آن توجه نداشتند و اکنون توجه دارند.
 

مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: دومین عامل، بحث استبداد است. حاکمان، کارهای خودشان را به اسم اسلام عرضه می کردند و مسلمانان به استبداد حاکمان فهم پیدا کردند.  
 

این استاد تاریخ دانشگاه ابراز کرد: استعمار سومین علت بود. مسلمانان، متوجه نگاه بهره وری که غرب نسبت به جهان اسلام دارد، شدند. انحرافات موجود در جهان اسلام نیز دیگر عاملی بود که سبب بیداری اسلامی شد.
 

امام خمینی(ره) مسأله بازگشت به اسلام حقیقی را مطرح کرد
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به راهکارهایی تأثیر گذار امام خمینی(ره) در بیداری اسلامی در جهان اسلام اشاره کرد و افزود: امام خمینی(ره) بحث بازگشت به اسلام حقیقی را مطرح کرد، او بحث نقش زمان و مکان در احکام اسلام را مطرح کرد، این بدان معناست که باید نگاه تحجری و غیر عقلانی را از اسلام بزداییم و نگاه حقیقی به اسلام بیندازیم.
 

اسلام را با توجه به مقتضیات زمان مطرح کنیم
واسعی با تأکید بر این که اسلام دین پاسخ گو در همه زمان ها و در همه مکان هاست، گفت: حقیقت اسلام این است که اسلام را با توجه به نیازهای امروز و با توجه به اقتضائات زمان و مکان مطرح کنیم، شهید مطهری کتابی به نام اسلام و مقتضیات زمان دارد که حتما آن را مطالعه کنید، آن جا این بحث را مطرح می کند.
 

وی افزود: دومین راهکار امام، بحث وحدت جهان اسلام بود. او بسیار تلاش کرد و شعارهایی که در این زمینه مطرح کرد، هیچ کسی مطرح نکرد و متأسفانه امروز جهان اسلام دچار تشتت و تفرقه شده است.
 

نگاه خودخواهانه مسلمان، تأثیرگذار در تفرقه مسلمانان است
مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی گفت: تفرق و تشتت که اکنون در جهان اسلام وجود دارد، بخشی از آن زاییده نگاه خودخواهانه مسلمانان، بخشی، زاده اقتدار جویی حاکمان و بخشی، زاده مدیریت و رهبری غربیان است. غرب می داند که اگر جهان اسلام متحد شود، می تواند قدرت بزرگی انجام دهد؛ از این روست که مانع وحدت جهان اسلام می شود.
 

این استاد تاریخ دانشگاه ابراز کرد: راهکار دیگر امام خمینی(ره) مبارزه با نظام سلطه بود؛ او معتقد بودند که حاکمان مانند بقیه مردم هستند و حق ندارند قدرت خودشان را بر دیگران اعمال کنند. او در نفی سلطه به فراوانی حرف زد.
 

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: چهارمین کار امام خمینی(ره)، این بود که بحث استعمار ستیزی را مطرح کرد، مراد او این بود که غربی ها یک ظاهر جذاب و دوستانه ای دارند، اما در حقیقت به دنبال منافع مسلمانان و جهان اسلام هستند و می خواهند اموال آن ها را به نفع خودشان مصادره کنند.
 

امام خمینی(ره) به قدرت و نقش مردم توجه داشت
واسعی با بیان این که امام خمینی(ره) به قدرت و نقش مردم توجه داشت، گفت: این که امام خمینی(ره) می فرمود: «میزان رأی ملت است» یا عنوان می کرد که مردم ولی نعمت ما هستند، واقعا این سخن او شعار نبود؛ بلکه حقیقتا به آن اعتقاد داشت.
 

وی افزود: پیامیر اکرم(ص) آمدند تا به انسان ها بفهمانند که شما دارای شأن و شخصیت هستید و شعور شما محترم است. این که نبی مکرم اسلام(ص) با مردم مشورت می کردند به این دلیل بود که واقعا به مردم بها می دادند.
 

مدیر کل پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی افزود: و آخرین راهکاری که امام خمینی(ره) ارائه داد بحث حقوق افراد بود.
 

این استاد تاریخ دانشگاه در پایان یادآور شد: آغاز بیداری اسلامی از خودمان است و نگویید ما کاره ای نیستیم، ما یکی از افرادی هستیم که دارد جهان اسلام را شکل می دهد و برای هشیاری و نقش آفرینی در دنیای کنونی باید از خودمان شروع کنیم و باید متذکر شد که قدم اول آگاهی یافتن و فهم پیدا کردن نسبت به زمان است./201/1309/ب1