تقریب و رد تکفیر نیاز اصلی جهان اسلام است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی امروز در هفتمین جلسه درس کلام و اندیشه اسلامی در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد در ادامه بررسی پایه اعتقادی و اساس تفکر آنان، پس از بیان برخی اعتقادات آنان و بررسی علل تکفیر مسلمانان، به بیان برخی دیگر از موارد مورد تمرکز آنان در تکفیر شیعه و اهل سنت پرداخت.
وی بابیان این‌که اساس تفکر وهابیت ،تکفیر همه مسلمان است، گفت: آنان حتی معتقد هستند که 600 سال است همه مسلمانان مشرک شدند و تنها موحد، محمد بن عبدالوهاب و پیروان او است.
استاد کلام و اندیشه اسلامی با یادآوری اولین دلیل تکفیر مسلمانان از سوی وهابی‌ها و تکفیری‌ها که در جلسه گذشته مطرح شد،عنوان داشت: اولین برنامه‌ای که وهابی‌ها برای تکفیر مسلمانان شیعه و سنی داشتند این بود که اگر کسی معتقد شود پیغمبر یا امامی قدرت غیبی دارد، اعتماد به قدرت غیبی مایه تکفیر است که در جواب گفتیم قدرت غیبی بر دو نوع است، قدرت غیبی منهای قدرت خدا که کفر است اما قدرت غیبی با توجه به قدرت خدا عین توحید است.
وی، به دومین دلیل تکفیر مسلمانان از سوی وهابی‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: آنان معتقدند اگر کسی در کنار قبری نماز بخواند، چه قبر پیغمبر یا امام باشد و یا قبر یکی از صالحان، این امر یا حرام است و احتمال منجر شدن به شرک در آن وجود دارد؛ شدیداً با مسئله نماز گذاردن در کنار قبر انبیاء و اولیاء مخالف‌اند.
سیاست وهابیت تابع سیاست بریتانیاست
وی ادامه داد: امروز هم که همه مسلمانان در کنار قبر پیغمبر اکرم (ص) نماز می‌گذارند، این‌ها زورشان نمی‌رسد و إلا اگر زورشان برسد ضریح پیغمبر اکرم (ص) را تخریب کرده و زمین را صاف می‌کنند تا اثری از قبر نباشد، سیاست وهابیت تابع سیاست بریتانیاست و فعلاً این مسئله را به مصلحت نمی‌دانند.
این استاد عالی حوزه علمیه به استناد قرآنی در خصوص موضوع زیارت پرداخت و گفت: در آیه 21 سوره کهف، خداوند می‌فرماید: «وَکَذَلِکَ أَعْثَرْنَا عَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَیْبَ فِیهَا إِذْ یَتَنَازَعُونَ بَیْنَهُمْ أَمرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِم بُنْیَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِم مَّسْجِدًا»؛ اصحاب کهف بعد از 300 سال از سوی خدا احیا شدند درحالی‌که آنان فکر می کردند یک روز یا نیمی از روز خوابیده‌اند.
وی به ماجرای خرید طعام توسط یکی از اصحاب و تغییر دین مردم اشاره کرد و ادامه داد: آنان پس‌ازآنکه متوجه شدند مدت زیادی است که خداوند آنان را در حال خواب حفظ کرده است از خدا خواستند تا جانشان را بگیرد و به حالت مرگ دربیایند؛ خبر به مردم رسید و آنان برای دین آنان به پای کوه رفتند و با پیکر مرده آنان روبرو شدند.
آیت‌الله سبحانی اضافه کرد: در این موقعیت آنان دودسته شدند، یک دسته از مشرکان و بت‌پرستانی که در اقلیت بودند با بی‌اعتنایی از این مسئله عبور کردند؛ گفتند در غار را ببندید «فَقَالُوا ابْنُوا عَلَیْهِم بُنْیَانًا»، خدا می‌داند که این افراد خوب هستند یا بد «رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ» اما «قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ» اما مسیحیانی که بت‌پرستی را از بین برده‌اند گفتند این حرف‌ها ملاک نیست.
استدلال قرآنی در تأیید زیارت
وی به بیان ادامه این آیه در تأیید وجود زیارت گاه در قرآن پرداخت و اظهار داشت: آنان گفتند ما بر قبر اینان مسجد می‌سازیم و در آن خدا را عبادت می‌کنیم « قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِم مَّسْجِدًا»، نماز می‌خوانیم و تبرک می‌جوییم به جان این هفت نفر که برای خدا زمین و زمان را ترک کرده‌اند و در غار زندگی کرده‌اند.
این مرجع عالی‌قدر شیعه بابیان این‌که کسانی که اصحاب کهف را درک کردند به‌قصد خواندن نماز بر قبر آنان مسجدی بنا کردند، خاطرنشان کرد: اگر ساختن مسجد و گذاردن نماز در کنار قبور اولیا امر شرک باشد، چطور خداوند این را نقل می‌کند و رد نمی‌کند، قرآن کتاب داستان نیست که داستان بگوید؛ خداوند حقایقی را می‌گوید که مردم یاد بگیرند و بفهمند.
وی با اشاره به این‌که اگر مشرکی حرف ناحق بزند، خداوند به‌سرعت آن را در قرآن رد می‌کند، ابراز داشت: هنگامی‌که طوفان آمد، جسد فرعون را به اطراف پرتاب می‌کرد، فرعون ایمان آورد؛ خدا برای این‌که به مردم تفهیم کند که ایمان در حالت اضطرار بی‌فایده است، با این آیه «وَقَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ وَکُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ» رد می‌کند؛ اما در مورد ساخت مسجد علاوه بر این‌که رد نمی‌کند به‌عنوان جمله برتر از آن یاد می‌کند.
استاد کلام و اندیشه اسلامی بابیان این‌که تمام اهل تفسیر ازجمله تبری و کشاف بر این اعتقاد هستند که مقصود این است که در اینجا مسجد بسازند و به وجود این‌ها تبرک بجویند؛ آیا قرآن در اینجا منسوخ است؟ قرآن حجتی است که نازل بر یک شریعت است؛ قومی را به‌صورت محض ذکر می‌کند.
شرک امر نسبی نیست
وی، ضمن بیان این‌که اگر این امر شرک است در تمام شرایط شرک محسوب می‌شود، عنوان داشت: شرک یک امر نسبی نیست که بگوییم نسبت در شریعت شرک نیست اما در حال حاضر شرک است، اگر موضوعی شرک باشد از آدم تا خاتم شرک است و اگر شرک نباشد هیچ‌گاه شرک نیست.
مفسران وهابی تفسیر به رأی می‌کنند
آیت‌الله سبحانی بابیان این‌که وقتی وهابیت به برخی آیات می‌رسند، به دنبال تحریف تفسیر آن هستند، اظهار داشت: ناصرالدین الوانی که در حقیقت محدث این‌ها است هنگامی‌که به این آیه می‌رسد می‌گوید «قَالَ الَّذِینَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ»، اینان افسر و اصحاب سلطه بوده‌اند و قول این‌ها برای ما حجت نیست؛ این «غَلَبُوا» غلبه دینی است نه غلبه سلطه‌ای چون در زمان اصحاب کهف اکثریت مسیحی بودند که این غلبه به معنای سلطه‌ای معنا نمی‌دهد.
وی با اشاره به آیه «وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى»، تصریح کرد: خداوند گفته است در جایی نماز بخوانید که جای پای ابراهیم است؛ همه مسجد ثواب دارد اما مقام ابراهیم از ثواب بیشتری برخوردار است زیرا اثر پای ابراهیم در آن قرار دارد؛ اگر واقعاً توسل جستن به مقام انبیاء و اولیاء شرک باشد پس خداوند چگونه این مطلب را می‌گوید.
عقیده وهابیت خارج از قرآن شکل‌گرفته است
این مرجع عالی‌قدر به دلیل نپذیرفتن کلام حق از سوی آنان اشاره کرد و ابراز داشت: آنان با شنیدن این آیات متأثر نمی‌شوند زیرا قبلاً عقیده را درست کرده‌اند و نمی‌توانند از این عقیده بازگردند درحالی‌که اگر عقیده خود را بر مبنای قرآن پایه‌ریزی کرده بودند هیچ‌گاه به این روز دچار نمی‌شدند.
وی ادامه داد: ابن القیم که شاگرد ابن تیمیه است در کتاب «الروح» می‌گوید هاجر، مادر اسماعیل برای دریافت آب هفت بار مسعی را طی می‌کند که پس از طی این مسیر می‌بیند چشمه‌ای زیر پای اسماعیل می‌جوشد؛ خداوند به احترام مادری که برای فرزندش دویده بود، جای پایش را محل عبادت قرار داد.
این استاد عالی حوزه علمیه به موقعیت قرارگیری قبر پیامبر (ص) نسبت به مسجد اشاره کرد و گفت: زمان ولید بن عبدالملک به عمر ابن عبدالعزیز نامه نوشت که مسجد پیغمبر را توسعه دهید و بر این اساس در سال 94 هجری تمام حجره‌ها خریداری، تخریب و به فضای مسجد اضافه شد و قبر پیغمبر نیز در مسجد واقع شد.
وی افزود: از سال 94 تاکنون همه مسلمانان در کنار این قبر در مسجد نماز می‌خوانند و با توجه به این‌که شما معتقدید اجماع در یک امر حجت است، 13 قرن است که مسلمانان در کنار این قبر نماز خوانده‌اند و کسی اشکال نکرده است حتی امام باقر (ع)، امام صادق (ع) و علمای صبعه مدینه نیز اعتراضی نکردند؛ تنها اعتراضی که مطرح بود به حفظ بافت ساده خانه پیامبر (ص) بود که می‌گفتند این بافت ساده و خانه‌های چوبی را تخریب نکنید تا آیندگان بدانند پیامبر در چه زندگی ساده و فقیرانه‌ای به سر می‌بردند.
قضاوت بدون آگاهی از دلایل مقابل امکان‌پذیر نیست
آیت‌الله سبحانی بابیان این‌که اگر بخواهیم در مورد یک موضوع قضاوت کنیم باید دلایل طرف مقابل را نیز بشنویم، عنوان داشت: مادامی‌که دلیل طرف مقابل را ندانیم نمی‌توانیم قضاوت کنیم.
وی استدلال آنان را در حدیثی از پیامبر در صحیح بخاری دانست و بیان داشت: در این حدیث آمده است: « لَعَنَ اللَّهُ الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِیَائِهِمْ مَسَاجِدَ»؛ پیامبر بر یهود و نصاری لعنت فرستاده که بر قبور پیامبران مسجد درست می‌کرده‌اند؛ باوجوداینکه صحیح بخاری از کتب حدیثی خوب به شمار می‌رود اما دلیلی ندارد که تمام احادیث آن را بپذیریم.
این مرجع عالی‌قدر تشیع در رد حدیث نقل‌شده از صحیح بخاری، بیان داشت: اولاً قرآن کراراً به یهود و نصارا اعتراض می‌کند که شما انبیاء را به‌ناحق می‌کشید؛ برنامه برخورد یهود با انبیاء، برنامه خشونت بود، آیا کسی که انبیاء را می‌کشد، قبر او را مسجد قرار می‌دهد؟ این حدیث با سیره یهود همخوانی ندارد لذا این حدیث جعلی و ساختگی است و با قرآن تطبیق ندارد.
وی بابیان این‌که بر مبنای فرض اگر این حدیث صحیح نیز باشد، سه احتمال برای آن وجود دارد، عنوان داشت: احتمال اول در ساخت مسجد بر قبور، پرستش قبر باشد، احتمال دوم قبله قرار دادن قبر و سومین احتمال این است که در کنار قبر نماز بگذارند؛ تمام مفسران این حدیث بخاری را تفسیر کرده‌اند و به‌اتفاق بر این نظر معتقدند که منظور از مسجد، پرستش پیغمبر و یا قبله قرار دادن آن است.
باید جوانان شیعه و سنی آگاه شوند
آیت‌الله سبحانی در پایان این جلسه از درس کلام و اندیشه اسلامی، دقایقی را به پرسش و پاسخ با طلاب حاضر اختصاص داد و در پاسخ به پرسشی مبنی بر نتیجه مباحث علمی که انجام می‌شود، گفت: البته که گوش داعش به این مباحث علمی بدهکار نیست اما ما این مباحث را مطرح می‌کنیم تا جوانان خود را بیدار کنیم؛ امید ما این است که شیعه و سنی آگاه شوند که این‌ها با ما نیستند و ما نیز با آنان نیستیم.
وی تأکید کرد: نمی‌خواهیم سنی را شیعه کنیم و شیعه را سنی، تمام همت امروز ما بر این است که امت اسلامی را از این جماعت وحشی دور کنیم؛ تلاش ما در تقریب و رد تکفیر است؛ از دو طرف علما خواهان تقریب هستند و امروز نیز ضرورت امت اسلامی تقریب است.
گفتنی است، جلسه بعدی درس «کلام و اندیشه اسلامی» حضرت آیت‌الله سبحانی در مدرسه علمیه عالی نواب، فردا یک‌شنبه از ساعت 10 صبح با محوریت تکفیر برگزار می‌شود./9315/پ201/ج