گزارش تفصیلی / بخش دوم؛
همایش اسلام و مسیحیت ارتدوکس
خبرگزاری رسا ـ نخستین همایش بین‌المللی اسلام و مسیحیت ارتدوکس در راستای گسترش روابط علمی فرهنگی میان ایران و گرجستان به همت پژوهشکده علوم انسانی پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی برگزار شد.
و نیز کشیش گریگوریس نرسیسیانس با ارایه مقاله «ضرورت نهاد خانواده» و کشیش تیموراز تاتار اشویلی با ارایه مقاله «بررسی ویژگی‌های عصر ظهور در ادیان الهی و مسأله ظهور ناجی در ادیان اسلام و مسیحیت»، نوبت صبح این مراسم را به پایان بردند و اما نوبت عصر همایش از ساعت 14:40 در سالن شهید عارف الحسینی مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) ادامه یافت که طی آن، زازا براگوادوه با مقاله «ایده گفت‌وگو، ضرورت‌ها و چالش‌ها» و حجت‌الاسلام حمیدرضا شاکرین با مقاله «دین و سیاست، گسست یا پیوند» سخنرانی کردند.
همچنین سارتانیا مقاله «معنویت‌گرایی نیازهای انسان»، حجت‌الاسلام شیروانی مقاله «تجربه دینی شبه حسی از منظر مسیحی و اسلامی»، پروفسور نومادی بارتایا مقاله «بررسی کتاب‌های درسی تاریخ در کشور و تبیین حساسیت‌های دو ملت» را ارایه دادند و «اهمیت خانواده بین دو ملت» با ارایه کشیش ولادیمیر واختانقادزه و «تعامل جدید اسلام و مسیحیت پس از تحولات اخیر منطقه خاورمیانه» با ارایه طالب‌زاده، مدرس و کارشناس رسانه و سخنرانی حجت‌الاسلام رجایی، رییس پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.
روابط بین ادیان، همکاری یا رودررویی
ابتدا زازا براگوادوه، استاد دانشگاه بین‌المللی قفقاز به ارایه مقاله خود با عنوان «روابط بین ادیان، همکاری یا رودررویی» پرداخت و پس از معرفی گرجستان به عنوان یک کشور کثیرالمله و کثیرالادیان، گفت: روابط میان پیروان ادیان مختلف برای جامعه گرجی بسیار جالب و با اهمیت است؛ امروزه تمام ادیان در گرجستان به صورت آزاد فعالیت می‌کنند و آزادی آنها از طریق قانون اساسی کشور تضمین میشود.
وی با بیان این‌که ماده 9 قانون اساسی بر برابری ادیان در گرجستان تأکید می‌کند، افزود: با توجه به نقش تاریخی مذهب ارتدوکسی در گرجستان این مذهب از جایگاه ویژه برخوردار است و نمایندگان کلیسای کاتولیک و اسلام گرجستان از قرارداد میان دولت و کلیسای ارتدوکس استقبال کرده‌اند.
این استاد دانشگاه بین‌المللی قفقاز با اشاره به این‌که بین ادیان تنها باید روابط صلح‌آمیز برقرار باشد تا زمینه همکاری سازنده فراهم شود، اظهار داشت: در گرجستان به دلیل حضور ادیان مختلف نگاه نفی‌گرایانه نسبت به یکدیگر بسیار کمرنگ است و نوعی کثرت‌گرایی دینی و تساهل و تسامح دینی میان آنها به وجود آمده است.
زازا براگوادوه با بیان این‌که ایلیای دوم پاتریارک کلیسای گرجستان یک الگوی همکاری سازنده بین ادیان است و وی در راستای توسعه همکاری بین پیروان ادیان همواره با رهبران دینی ادیان مختلف از جمله اسلام، یهودیت و فرقه‌های مسیحی ملاقات می‌کند، گفت: پاتریارک در راستای توسعه روابط و همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و گرجستان به ایران سفر کرد.
وی افزود: در دفتر پاتریارک گرجستان یک مجمع مشورتی تشکیل شده که نمایندگان تمام ادیان گرجستان در این مجمع حضور دارند و حفظ آزادی ادیان و توسعه همکاری میان ادیان از اهداف این شورا است.
این استاد دانشگاه توسعه روابط و همکاری دوستانه با کشورهای شوروی سابق، اروپای شرقی و خاورمیانه را برای گرجستان دارای اهمیت حیاطی دانست و تصریح کرد: اکثر کشورهای این مناطق مسیحی هستند اما سه کشور بزرگ در همایشگی گرجستان ایران،ترکیه و آذربایجان مسلمان هستند.
وی با بیان این‌که دین اسلام برای گرجستان یک دین پر ارزش و لطیف است، ابراز داشت: جای شکر دارد که امروزه مسلمانان گرجستان بر خلاف دوران کمونیستی به موانع مصنوعی روبرو نمی‌شوند و هم‌اکنون صدها مسجد و مدرسه دینی مسلمانان در این کشور دایر است.
زازا براگوادوه خاطرنشان کرد: جایگاه اسلام در گرجستان همانند مذاهب دیگر محترم است و روند جهانی‌سازی ادیان در این کشور همگانی شده است؛ همکاری بین ادیان در کشور گرجستان جایگزینی دیگری ندارد و هرگونه رویارویی را نفی می‌کند.
دین و سیاست، گسست یا پیوند
«دین و سیاست، گسست یا پیوند» از دیگر مقالات ارایه شده در این همایش بود که براساس آن حجت‌الاسلام حمیدرضا شاکرین، عضو گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به دلایل خود در این موضوع پرداخت.
وی با بیان این‌که روزگار معاصر بیش از هر زمان نسبت دین با عرصه‌های مختلف حیات بشری را مورد چالش و پرسش قرار داده است، گفت: در این میان رابطه دین و سیاست یکی از جدی‌ترین عرصه‌های مطالعه و بررسی است.
عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: مقاله حاضر بر آن است که دو دیدگاه رویارو در این عرصه را که یکی به گسست دین و سیاست فتوا داده و دیگری پیوند آن دو را بیان می‌کند، مورد بررسی قرار دهد.
وی افزود: گمانه نخست و توجیهات آن از نگاه جان لاک، یکی از پیشقراولان اندیشه سیاسی سکولار در غرب جدید و دیدگاه پیوندگرا از نظر آخرین شریعت آسمانی، یعنی دین اسلام بررسی شده است.
معنویت‌گرایی نیازهای انسان
سارتانیا، نماینده و رییس کرسی اقتصاد و مدیر تجارت دانشگاه گرجی اندریای اول کلیسای گرجستان از دیگر اندیشمندانی بود که به ارایه مقاله خود با عنوان «معنویت‌گرایی نیازهای انسان» پرداخت و در ابتدا با ابراز خرسندی و رضایت از حضور در کشور جمهوری اسلامی ایران، این سفر را فرصتی برای آشنایی بیشتر با مردم مسلمان ایران و شناخت بهتر فرهنگ ایرانی ارزیابی کرد.
وی با بیان این‌که گفت‌وگو بهترین راه همکاری است و هیچ جایگزینی ندارد، روند جهانی‌سازی را اجتناب‌ناپذیر و بی‌تفاوتی نسبت به آن صحیح ندانست و گفت: امروزه در کشور گرجستان اصلاحات سیاسی و اقتصادی انجام میشود و با مشکلات متعددی هم روبرو هستیم، باید آماده باشیم که موج قدرتمند روند جهانی‌سازی ارزش‌های فرهنگی و ملی ما را از بین نبرد.
رییس کرسی اقتصاد دانشگاه اندریای اول، حفظ فضای معنوی سنن و ارزش‌ها را وظیفه اندیشمندان دانست و با بیان این‌که در کشور گرجستان در صدد حفظ ارزش‌های ملی هستیم و از طرف دیگر در روند ایجاد جامعه مدنی و در توسعه دموکراسی مشارکت می‌کنیم، افزود: توسعه آموزش در تمام مقاطع یکی از اولویت‌ها این کشور است.
وی به نقش کلیسای ارتدوکسی در کشور گرجستان اشاره کرد و ابراز داشت: کلیسا با اقتدار و نفوذ خود پایه اصلی کشور است و این امر از معنویت، ایمان و محبت سرچشمه می‌گیرد؛ چنانچه اقتدار کنونی کلیسا در گرجستان، در سال‌های اخیر ساختن و بازسازی کلیساها و توسعه فضای آموزشی افزایش یافته است.
سارتانیا در ادامه با اشاره به حضور هیأتی از ایران در دانشگاه اندریای اول و برگزاری همایش اسلام و مسیحیت در ایران، سفرهای علمی را زمینه‌ساز گفت‌وگو پیرامون مسایل مختلف و نزدیکی بیشتر به یکدیگر دانست و تصریح کرد: برگزاری نشست‌های مختلف بین اندیشمندان مسلمان و مسیحی سبب توسعه روابط بین مردم دو کشور میشود.
وی با بیان این‌که در زمان ریاست در یکی از دانشگاه‌های گرجستان رشته ایرانشناسی دایر شده و پروفسور نومادی برتایا، ریاست این رشته را برعهده گرفته است، گفت: هدف ما از راه‌اندازی این رشته تحصیلی معرفی فرهنگ ایران و ارزش‌های مردم این کشور به گرجیان بود و سفارت جمهوری اسلامی ایران در گرجستان همواره در این زمینه همکاری داشت.
این استاد دانشگاه لغو روادید بین دو کشور، افتتاح سرکنسولگری ایران در باتومی، سفرهای مقامهای سیاسی، فرهنگی و دینی را از جمله اقدام‌های انجام شده برای تحولات بسیار مثبت بین دو کشور ایران و گرجستان ارزیابی کرد و افزود: جمهوری اسلامی ایران جزو نخستین کشورهایی بود که استقلال گرجستان را به رسمیت شناخت و مردم گرجستان این موضوع را هرگز فراموش نمی‌کنند.
تجربه دینی شبه حسی از منظر مسیحی و اسلامی
حجت‌الاسلام علی شیروانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با ارایه مقاله «تجربه دینی شبه حسی از منظر مسیحی و اسلامی» از دیگر سخنران‌های این مراسم بود که یکی از انواع تجربه دینی را تجربه‌های شبه حسی معرفی کرد و گفت: تجربه‌هایی که یا عنصر اساسی در آن احساس یا مَدرک مورد ادعا در آن تجربه مدرکی است معمولا با یکی از حواس پنج‌گانه درک میشود.
وی افزود: آنچه امروزه در مباحث تجربه دینی که یکی از سرفصل‌های عمده فلسفه دین به عنوان شاخه‌ای از فلسفه‌های مضاف با خاستگاه اولیه غرب مسیحی و در فضای فلسفه تحلیلی است به عنوان تجربه شبه حسی شناخته میشود ارتباط فراوانی با آنچه نزد عارفان مسلمان به عنوان کشف صوری مطرح بوده، دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: این مقاله به مقایسه دو دیدگاه مسیحی متبلور در مباحث تجربه دینی و دیدگاه اسلامی مطرح در بحث مکاشفات عرفانی در موضوع یاد شده پرداخته و در ابتدای آن نیز سخنان دیویس به عنوان نمونه‌ای از آرایی که امروزه در میان فیلسوفان دین مسیحی معاصر درباره تجربه شبه‌حسی رواج دارد، با حفظ کامل امانت گزارش شده و سپس دیدگاه عرفان اسلامی با نظر به آن مطرح شده است.
حجت‌الاسلام شیروانی یادآور شد: در پایان مقاله با ارایه بحثی تطبیقی انتقادی، این نتیجه به دست آمده است که آموزه‌های عرفانی اسلامی می‌تواند پاره‌ای از خطاهای صورت گرفته در این عرصه را نشان دهد و بر غنای این حوزه از مباحث بی‌افزاید.
زندگی دینی و اهمیت خانواده
کشیش ولادیمیر واختانقادزه، استاد کلیسای ارتدکس گرجستان از دیگر اندیشمندانی بود که مقاله خود را با عنوان «زندگی دینی و اهمیت خانواده» ارایه کرد و گفت: در عصر زندگی می‌کنیم که قالب‌های روابط جدید شکل می‌گیرد و این نه تنها در میان اشخاص بلکه در میان تمدن‌ها، فرهنگ‌ها، ملت‌ها و پیروان ادیان مختلف رخ می‌دهد.
وی با بیان این‌که پیشرفت فنی به تقریب بیشتر روابط انسان‌ها در زمان و فضا کمک کرده است و از یک نگاه در جامعه به حل مشکلات چنانچه خانگی و همچنین فرهنگی اجتماعی و سیاسی و دینی سرعت می‌دهد، وابستگی به مادیات را سبب نگرانی و خشم ادیان و جامعه دیندار و گروهی از جامعه که معتقد به معنویت بودند ارزیابی و ارزش‌های معنوی و اخلاقی بشری که در رأس آن مطلقا خداوند مهربان است، نجات‌بخش توصیف کرد.
این استاد کلیسای ارتدکس گرجستان به اهمیت تشکیل خانواده و زندگی خانوادگی و مشکلات موجود بین خانواده‌ها اشاره کرد و با بیان این‌که هر روز شاهد از بین رفتن خانواده‌ها هستیم، اظهار داشت: وقتی دو نفر، یک خانواده را تشکیل می‌دهند، هرگز نباید شایستگی‌ها و سنگینی‌ها را که خانواده به آن وابسته است، نادیده بگیرند.
وی با بیان این‌که همواره جوانان شورانگیز بدون فکر کردن گام برمی‌دارند و زندگی آنها در نهایت با شکست به پایان می‌رسد و انسان‌های غیر مذهبی در این میان بیشتر دچار شکست می‌شوند، گفت: مردم بی‌ایمان که به خدا امید ندارند نمی‌توانند فشارهای سنگین را تحمل کنند و این امر در میان فرزندان و همسران آنها نیز انعکاس می‌یابد.
واختانقادزه قدرت معنوی را پیش‌نیاز هر نوع رفاه و خوشبختی دانست و تصریح کرد: انسان باید رو به سمت خدا کرده به سوی او حرکت کند و بنده خدا باشد تا همه چیز را به دست آورد؛ چنانچه قرآن کریم یادآور میشود «بی‌گمان، پروردگار تو برای هر که بخواهد روزی را گشاده یا تنگ می‌گرداند».
وی با بیان این‌که سختی زندگی مادی در بسیاری از موارد یکی از سبب‌های تخریب خانواده‌ها است، اما اظهار داشت: در درجه اول بی‌اعتمادی و ایمان نداشتن به خداوند منبع تمام بدبختی‌ها است.
این کشیش کلیسا در بخش دیگری از سخنان خود از زنا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین گناه‌هانی که بیش از حد در دنیای مدرن تبلیغ میشود نام برد و گفت: امروز در رسانه‌های مختلف دنیا زنا را با صدای بلند تبلیغ می‌کنند، این رفتار را نه گناه بلکه سازگار با طبیعت بشر و مورد قبول و پذیرفته شده معرفی می‌کنند که قرآن در این زمینه به شدت هشدار می‌دهد.
وی با بیان این‌که گناه زنا قدرت معنوی مردان و زنان را یکسان تضعیف می‌کند و شخصیت فرد را از بین می‌برد و برای فردی که گناهان فوق‌الذکر را حمل می‌کند زندگی خانوادگی واقعا سخت است، خانواده‌ای را ایده‌آل دانست که به لطف خدا تأیید شده باشد.
واختانقادزه خاطرنشان کرد: امروز جامعه مؤمن مسؤولیت خاصی در زمینه تحکیم خانواده دارد و روحانیان مسؤولیت بسیار جدی و سنگین در این زمینه دارند؛ باید به انسان‌ها آن حقیقتی که از طرف خدا سرتاسر جهان را گرفته نشان دهیم و مردم آن را حس کنند.
آغاز شمارش معکوس برای تغییر آمریکا
در بخش دیگری از این مراسم نادر طالب‌زاده که گویا برای تبیین اثر تاریخی مذهبی خود با عنوان «مسیح(ع)» به این مراسم دعوت شده بود، به تعامل جدید اسلام و مسیحیت پس از تحولات اخیر منطقه خاورمیانه اشاره و ریشه این ارتباط را در اعتقاد به ظهور منجی ارزیابی کرد.
وی با بیان این‌که در عصر گفت‌وگو، جهان معنوی‌تر میشود، اعتراض مردم در نقاط مختلف جهان را پایان دوران کلونیایی و استعماری دانست و افزود: در یک سال اخیر دیدیم که مردم شمال آفریقا و خاورمیانه به نمایندگان استعمارگران کردند، آنان اخراج شدند و چند کشور نیز آزاد شد.
این مدرس، فیلمساز و کارشناس رسانه با اشاره به سخن گورباچف مبنی بر این‌که بوی فروپاشی آمریکا را مانند شوروی سابق استشمام می‌کند، اظهار داشت: برخی علل شلوغی‌های وال استریت را از من می‌پرسند که براساس تجربه اعلام می‌کنم شمارش معکوس برای تغییر آمریکا آغاز شده است.
وی تصریح کرد: همه علایم ایجاد شده به خوبی نشان می‌دهد که نظام آمریکا به این صورت باقی نخواهد ماند؛ چراکه مردم به معنا و معنویت گرایش پیدا کرده‌اند و اگر کسی تعصب بی‌جا نداشته و به دنبال معنا باشد به این حقیقت پی‌می‌برد که معنویت‌گرایی در جهان افزایش یافته است.
طالب‌زاده ادامه داد: یقین بدانید با وضعیتی که اکنون در ایالات متحده آمریکا مشاهده میشود، مسلمانان و مسیحیان اهل کلیسا در صحنه حاضر شده و خواهیم دید که این دو با هم به شرایط موجود اعتراض خواهند کرد.
وی با بیان این‌که شلوغی ایجاد شده در آمریکا اعتراض به جنگ نیست، گفت: اعتراضی که امروز در 90 شهر آمریکا ایجاد شده است ریشه در کتاب مقدس، نیایش، اعتقاد به آخرت و عمل خیر دارد.
این کارشناس رسانه با اشاره به این‌که رسانه‌های اصلی آمریکا اعتراض‌های آمریکا را نشان نمی‌دهند اما شبکه راشا تودی روسیه و پرس تی وی آن را به خوبی پوشش داده‌اند، ارتباط بین مسلمانان و مسیحیان را مثبت و صهیونیست‌ها را به عنوان تنها افرادی که در صدد اخلال در این ارتباط هستند معرفی کرد.
وی با بیان این‌که به سبب ارتباط‌های بسیار قوی و سریع جلوی فتنه‌ها گرفته میشود، ابراز داشت: کسی پیش‌بینی نمی‌کرد مردم آمریکا اعتراض و در نیویورک یک میدان تحریر ایجاد کنند؛ مردمی که بیشتر در سطح پایین این جامعه قرار دارند.
طالب‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: بستر این شرایط را خداوند متعال به وجود آورده و این خیرخواهی که از سوی مردم ایجاد شده ریشه در دین دارد و نوبدبخش خبرهای خیری در آینده است.
اتحاد مؤمنان راستین ادیان توحیدی در راستای ایجاد جامعه الهی
و اما حجت‌الاسلام رجایی، رییس پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی سخنران اختتامیه این مراسم بود که از امضای تفاهم‌نامه همکاری بین دانشگاه آندریای مقدس گرجستان و جامعةالمصطفی العالمیه خبر داد و ابراز امیدواری کرد که با تلاش مسؤولان این دو نهاد علمی فرهنگی روابط بین جمهوری اسلامی ایران و کشور گرجستان توسعه و ارتباط‌های علمی و فرهنگی بین دو ملت گسترش یابد.
رییس پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت همکاری و اتحاد مؤمنان راستین ادیان توحیدی در راستای ایجاد جامعه الهی تأکید کرد و افزود: مؤمنان واقعی برای تشکیل یک جامعه جهانی الهی با یکدیگر متحد شوند.
وی به تحلیل تاریخ معاصر جهان پرداخت و با بیان این‌که اگر به درستی تاریخ معاصر جهان بررسی شود ضرورت تشکیل چنین جامعه‌ای روشن خواهد شد، افزود: امروز تفکر آمریکا که می‌خواست با مادی‌گرایی بر دنیا سلطه یابد و براساس آن نیز جنگ‌های بسیاری را به راه انداخت، کارایی خود را از دست داده است.
حجت‌الاسلام رجایی همچنین وقوع دو جنگ جهانی، تقسیم جهان به دو بلوک شرق و غرب، وقوع انقلاب اسلامی بر مبنای ارزش‌های الهی، فروپاشی بلوک شرق و پدیده جهانی‌سازی آمریکایی یا نظم نوین بین‌المللی، بیداری اسلامی براساس تفکر توحیدی و بیداری جهانی را در این جریان مورد بررسی قرار داد.
وی با بیان این‌که تفکر مادی غرب برای بشر مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است، تنزل و انحطاط اخلاقی، فروپاشی خانواده، تخریب زمین و محیط زیست، فقر و گرسنگی و رشد نابرابری‌های داخلی کشورها و نابرابری بین‌المللی و رشد جنگ‌ها، ترورها و افراطی‌گرایی را از مهم‌ترین معضلات پیش روی بشر عنوان کرد.
رییس پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی با اشاره به این‌که پدیده جهانی شدن یک واقعیت است و آن را باید پذیرفت، رشد اقتصادی کشورها، رشد علم و فن‌آوری، رشد رسانه‌ها در عرصه بین‌الملل و رشد جمعیت را سبب ایجاد وابستگی متقابل در بین کشورها و ملت‌ها دانست.
وی تصریح کرد: پروژه دهکده جهانی مدنظر آمریکا و غرب دیگر کارایی خود را از دست داده است و امروز نیازمند یک مدل دیگری از بحث جهانی‌سازی هستیم که به خوبی پاسخ‌گو نیازهای مردم باشد.
حجت‌الاسلام رجایی با بیان این‌که تنها تفکری که می‌تواند مبنای جهانی‌سازی قرار گیرد، تفکر الهی، توحیدی و مبتنی بر رسالن انبیای الهی است نه تفکری مبتنی بر مادی‌گرایی و تفکر شیطانی، تسلیم بودن در راه خدا را تنها راه تحقق حاکمیت الهی و حرکت به سمت دین حقیقی عنوان کرد.
وی در پایان خواستار شد: پیروان مؤمن ادیان توحیدی به ایمان واقعی روی آورند، در برابر خداوند متعال تسلیم شوند، به سمت دین حقیقی و شبکه حقیقی حرکت کرده و به عنوان بندگان راستین خدا، با اتحاد زمینه را برای ظهور منجی حقیقی فراهم آورند. /920/ز502/ر
ارسال نظرات