نقد و بررسی «موسوعه آیات الاحکام» در تهران/ معرفی «موسوعه آیات الاحکام» در هم‌اندیشی همگرایی ملت‌های مسلمان

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مراسم نقد و بررسی اثر ارزشمند «موسوعه آیات الاحکام» در ساختمان فرهنگی امام خمینی (ره) تهران برگزار شد. این مجموعه فاخر، حاصل سال‌ها تلاش گروهی از محققان و پژوهشگران بوده و به همت انتشارات پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) منتشر شده است.

برخی ویژگی‌های منحصربه‌فرد موسوعه:

این اثر ماندگار در ۲۲ جلد تدوین شده و در کنار بررسی موضوعات سنتی فقهی، به مباحث جدیدی مانند یاری مظلوم، انتخابات، معاملات بانکی، بدعت، تورم و... پرداخته است. همچنین، قواعد فقهی مستخرج از آیات قرآن همراه با مستندات قرآنی آن‌ها در دو جلد پایانی ارائه شده است.

 «موسوعه آیات الاحکام» به همت حجت‌الاسلام قدرت انصاری و جمعی از پژوهشگران علوم قرآنی تدوین شده و می‌تواند مرجع مهمی برای محققان، پژوهشگران و طلاب علوم دینی باشد.

معرفی «موسوعه آیات الاحکام» در هم‌اندیشی همگرایی ملت‌های مسلمان

این مراسم که با حضور جمعی از قاریان، فعالان، پژوهشگران و اساتید حوزه قرآنی شیعه و اهل سنت تهران و با هدف بررسی راهکارهای همگرایی امت اسلامی بر محور قرآن کریم در ساختمان فرهنگی امام خمینی (ره) تهران برگزار شد، شاهد معرفی این اثر ارزشمند توسط حجت‌الاسلام والمسلمین قدرت انصاری، مؤلف آن، بود.

حجت‌الاسلام انصاری در سخنانی به تشریح روند تألیف این موسوعه 22 جلدی پرداخت و با اشاره به اهمیت قرآن کریم به عنوان منبع اصلی استنباط احکام فقهی، اهداف و ویژگی‌های این اثر را تشریح کرد.

وی با بیان اینکه «موسوعه آیات الاحکام» حاصل سال‌ها تلاش و تحقیق یک گروه تحقیقاتی است، اظهار داشت: هدف ما این است که این اثر، منبعی مفید و قابل اعتماد برای محققان و پژوهشگران باشد.

مؤلف این اثر با اشاره به رویکرد تقریب مذاهب اسلامی در این موسوعه، گفت: در تدوین این اثر، تلاش شده است تا نظرات فقهای شیعه و اهل سنت به صورت تطبیقی ارائه شود تا زمینه‌ای برای همگرایی و وحدت امت اسلامی فراهم شود. ما در این موسوعه به دنبال ارائه یک کار عملی در راستای تقریب مذاهب بودیم و امیدواریم که این اثر بتواند گامی در جهت تحقق این هدف باشد.

وی همچنین با اشاره به مباحث مطرح شده در این موسوعه، گفت: در این اثر، افزون بر بررسی آیات الاحکام در موضوعات سنتی فقهی، به بررسی مسائل مستحدثه و مورد نیاز جامعه نیز پرداخته شده است. ما تلاش کردیم تا با مطالعه دقیق قرآن کریم، به استنباط احکام فقهی در موضوعاتی مانند انتخابات، عزاداری، توسل، مالیات، فضای مجازی، سلاح‌های کشتار جمعی و بانکداری بپردازیم.

حجت‌الاسلام انصاری در ادامه به بیان ویژگی‌های منحصر به فرد این موسوعه پرداخت و گفت: یکی از ویژگی‌های این اثر، جمع‌آوری نظرات مشهور فقها در یک مجموعه است. همچنین، تلاش شده است تا روایات مرتبط با آیات الاحکام نیز در این اثر جمع‌آوری شود.

وی افزود: در این موسوعه، علاوه بر بررسی آیات الاحکام به روش فقهی، به بررسی قواعد فقهی مستنبط از آیات قرآن نیز پرداخته شده است. این قواعد، با ارائه مبانی و اصولی کلی، به فقها کمک می‌کنند تا به استنباط احکام در مسائل مستحدثه و جدید بپردازند.

مؤلف این اثر در بخشی از سخنان خود، به بیان خاطره‌ای از مرحوم حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی (ره) پرداخت و گفت: ایشان در ابتدای تألیف این موسوعه، به ما توصیه کردند که نظرات فقهای شیعه و اهل سنت را به صورت تطبیقی ارائه کنیم تا زمینه‌ای برای مطالعه فقه شیعه توسط اهل سنت فراهم شود.

حجت‌الاسلام انصاری همچنین با قدردانی از تلاش‌های پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام) در انتشار این اثر ارزشمند، ابراز امیدواری کرد که با توجه به جامعیت، دقت و نوآوری‌هایی که در آن به کار رفته است، بتواند به عنوان یک منبع ارزشمند مورد استفاده محققان و پژوهشگران قرار گیرد و نقش مهمی در تقویت همگرایی و وحدت امت اسلامی ایفا کند.

«موسوعه آیات الاحکام» مورد توجه و استقبال حاضران در سومین جلسه هم‌اندیشی «بازگشت به قرآن و افق آتی همگرایی ملت‌های مسلمان» قرار گرفت و در پایان، حجت‌الاسلام انصاری به سؤالات شرکت‌کنندگان پاسخ داد.

گفتنی است که تدوین «موسوعه آیات الاحکام» در سه مرحله اصلی انجام شده است: مرحله اول، تألیف ده جلد به روش موضوعی و سنتی فقهی؛ مرحله دوم، تألیف هفت جلد با رویکرد بررسی مسائل مستحدثه و مورد نیاز جامعه؛ و مرحله سوم، تألیف سه جلد با تمرکز بر مسائل روز و مستحدثه با رویکردی نوین. در این مرحله، تلاش شده است تا با استفاده از روش‌های تحقیق جدید و با توجه به مبانی فقهی، به بررسی مسائل پیچیده و جدید عصر حاضر پرداخته شود.

در این اثر، علاوه بر بررسی موضوعات سنتی فقهی، به مسائل مستحدثه و روز نیز پرداخته شده است. موضوعاتی مانند یاری مظلوم، انتخابات، توسل و زیارت، اقامه عزا، شورا و مشورت، بیت‌المال، بدعت، حکم جاده‌ها، معاملات بانکی و تورم، از جمله مسائلی هستند که در این موسوعه مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

در دو جلد پایانی موسوعه نیز، قواعد فقهی استخراج شده از آیات قرآن به همراه مستندات قرآنی آن‌ها ارائه شده است. این قواعد، می‌توانند مورد استفاده فقها و محققان در استنباط احکام فقهی قرار گیرند و به پاسخگویی به مسائل مستحدثه کمک کنند.