تأکید مدیر حوزه بر گسترش دروس خارج تحقیقی کلام در تراز اصول فقه و بازسازی متون کلاسیک
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه کشور، در نشست هماندیشی اساتید کلام اسلامی که در دفتر مدیر حوزههای علمیه برگزار شد، ضمن تبریک مناسبتهای ماه رجب و میلاد حضرت امام محمد باقر(ع)، این ماهها را دارای ظرفیتهای ممتاز برای تعالی معنوی و اخلاقی دانست و اظهار کرد: یکی از جلوههای مهم معارف اسلامی، نقش دعا و زیارت در تحکیم و ترسیخ بنیادهای اعتقادی است و بخش بزرگی از معارف اعتقادی ما در همین آینه دعا و زیارت تجلی یافته است.
مدیر حوزه های علمیه با تقدیر از تلاشهای اساتید، بر ضرورت اولویتبخشی به اجتهاد عقلانی در معارف اعتقادی، گسترش دروس خارج کلام، بازسازی متون، توجه به تحولات علمی جهان و حضور فعال حوزه در میدانهای فکری جهانی تأکید کرد.
آیت الله اعرافی با تشکر از معاونت آموزش حوزه و دستاندرکاران برگزاری این نشست، ابراز امیدواری کرد که این جلسات هماندیشی تداوم یابد و با همکاری بخشهای مختلف حوزه، مباحث کلامی تکمیل و تعمیق شود.
وی از اقدامات گسترده انجامشده در حوزه آموزش، پژوهش، تبیین، ترویج و گفتمانسازی مباحث اعتقادی و کلامی قدردانی کرد و گفت: بخش مهمی از این فعالیتها در درون حوزه و بهویژه به همت اساتید بزرگوار انجام میپذیرد که همگی شایسته تقدیر و تحسین است.
آیتالله اعرافی با اشاره به اهمیت محتوایی مباحث اعتقادی اظهار داشت: بدون تردید، اولویت نخست حوزه باید استکشاف و اجتهاد جامع، منطقی، عقلانی و صحیح در قلمرو معارف بنیادی و اعتقادی باشد و همزمان ترویج، تبیین و دفع شبهات و مقابله با تهاجمهای فکری به عنوان اولویت یک دنبال شود.
مدیر حوزههای علمیه کشور در ادامه به تشریح مسیر مدیریت حوزه در سالهای اخیر پرداخت و گفت: با وجود سنگلاخها، کمبودها و مشکلات طبیعی کار حوزوی، تلاش شده است حرکت حوزه بر اساس یک منطق بنیادی و با توجه به مطالبات رهبر معظم انقلاب، مراجع عظام تقلید و بدنه حوزه سامان یابد. هرچند فاصله معناداری با وضعیت مطلوب وجود دارد، اما اقدامات گستردهای در زمینه طراحی کلان، موضوعشناسی، تدوین اسناد و درختواره رشتهها انجام شده است.
وی با اشاره به همراهی نزدیک به هزار نفر در تدوین درختواره رشتههای حوزوی و اسناد جامع طی پنج سال گذشته، تصریح کرد: این مسیر با وجود برخی انتقادها ادامه یافت و امروز این اسناد به عنوان چارچوب علوم حوزوی در مجامع علمی داخل و خارج کشور مورد توجه قرار گرفته است، هرچند در برابر عظمت تحولات فکری و جمعیتی جهان امروز، این اقدامات هنوز کافی نیست.
آیتالله اعرافی با اشاره به اجرای بیش از ۱۰۰ طرح مهم در حوزههای مختلف از جمله ساماندهی شبکه گسترده مبلغان، حمایت از مدارس و تعامل با نهادهای تبلیغی و حاکمیتی، اظهار کرد: اگرچه برخی از این امور جزو وظایف رسمی مدیریت حوزه نیست، اما به اقتضای مسئولیت دینی و حوزوی، در این زمینهها نیز تلاشهایی صورت گرفته است.
وی با اشاره به شرایط آشفته فکری جهان معاصر، فعالیتهای کلامی موجود را در برابر حجم شبهات و چالشهای جهانی اندک دانست و افزود: حوزه کلام نیازمند برنامهای جامع، تقسیم کار دقیق و نقشهای روشن برای پوشش همه میدانهای فکری، از الحاد جدید تا شبهات دروندینی و فرقهای است.
مدیر حوزههای علمیه کشور، گسترش دروس خارج تحقیقی کلام را یکی از ضرورتهای فوری دانست و تصریح کرد: درس خارج کلام باید از نظر وزن علمی و روش تحقیق در تراز تحقیقات اصول فقه قرار گیرد. انتظار این است که در آینده نزدیک، دهها درس خارج کلام با تولیدات اجتهادی در حوزه شکل بگیرد.
عضو شورای عالی حوزههای علمیه، بازسازی و احیای متون کلاسیک کلامی، تفسیری و فلسفی را ظرفیت مهم دیگری برشمرد و گفت: حوزه دارای میراث عظیم علمی است که نباید به حاشیه رانده شود. این متون باید بهعنوان شاکله عقلانی میراث حوزه، مورد توجه و بازخوانی قرار گیرد.
آیتالله اعرافی به ضرورت طراحی سطوح عالیتر آموزشی پس از سطح چهار، تربیت نخبگان در رشتههای تخصصی کلام و توجه به هویتسازی دانش کلام اشاره کرد و افزود: رویکرد کلامی در تبیین معارف دینی نقش بنیادین دارد و باید با بهرهگیری هوشمندانه از فلسفه، بدون تعبد غیرنقادانه تقویت شود.
وی ارتباط فعال با دانشگاهها و حضور در میدانهای علمی جهانی را از الزامات امروز حوزه دانست و تصریح کرد: تولیدات علمی حوزه باید توان گفتوگو و دفاع عقلانی در دانشگاههای داخلی و خارجی، کلیساها و مجامع علمی بینالمللی را داشته باشد.
مدیر حوزههای علمیه کشور در ادامه آشنایی با علوم جدید، فلسفه غرب، علوم انسانی و علوم پایه مرتبط با الهیات، بهویژه فیزیک و کیهانشناسی را ضروری دانست و تصریح کرد: بسیاری از شبهات جدید از این حوزهها نشأت میگیرد و بدون شناخت عمیق آنها، پاسخگویی ممکن نیست.
وی با اشاره به تحولات سریع فناوری و هوش مصنوعی، این عرصه را یکی از مهمترین چالشها و فرصتهای آینده دانست و گفت: الهیات، فلسفه، فقه، اخلاق و حقوق هوش مصنوعی باید بهصورت جدی در دستور کار حوزه قرار گیرد، زیرا هوش مصنوعی دیگر صرفاً ابزار نیست، بلکه بهزودی به یک مشارکتکننده فعال در تولید دانش تبدیل خواهد شد.
آیتالله اعرافی در پایان بر ضرورت تدوین منشورهای اعتقادی متقن، توجه جدی به روششناسی در دانش کلام و تقویت منهج عقلانی اجتهادی تأکید کرد و با قدردانی از حضور اساتید، ابراز امیدواری کرد که مباحث مطرحشده با همت جمعی دنبال و به نتایج عملی منتهی شود.