عوارض خطرناک گاز خنده قلیان اکسیژن؛ از آسیب مغزی تا سرخوشی

اخیراً پیرو گزارش تسنیم درباره ماجرای استفاده از قلیان اکسیژن در کافی‌شاپ‌ها و تأیید این دستگاه از سوی وزارت بهداشت در قالب یک مطالعه بالینی، ابهامات زیادی درباره عوارض این قلیان و مخاطراتی که ممکن است در پی داشته باشد در اذهان عمومی و رسانه‌ها ایجاد شده است.

آن‌طور که وزارت بهداشت اعلام کرده، در این قلیان که استفاده از آن در 10 استان کشور با مجوز وزارت بهداشت در حال ارزیابی است؛ از ترکیب اکسیژن با گاز N2O (اکسید نیتروژن) استفاده می‌شود که به گاز خنده نیز شهرت دارد. اگرچه وزارت بهداشت به استناد مطالعات بالینی انجام شده این گاز را بی‌خطر و میزان ترکیب گازهای موجود در آن را استاندارد می‌داند اما مقالات خارجی که در مقیاس‌های بزرگتر انجام شده‌اند تأکید دارند که این گاز که در اروپا به وسیله انواعی از بالن در مهمانی‌ها استنشاق می‌شود می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری روی سلامتی افراد به جای بگذارد.

خبرگزاری رویترز در گزارشی که در سال 2022 براساس نتایج یک پژوهش در اروپا منتشر کرده نوشته که آژانس نظارت بر مواد مخدر اتحادیه اروپا در مطالعه‌ای اعلام کرده است که استفاده تفریحی از اکسید نیتروژن، که به "گاز خنده" نیز معروف است، در اروپا در بین جوانان رو به افزایش است و تعداد نگران کننده‌ای از مسمومیت‌ها را ایجاد می‌کند.

براساس این گزارش،‌ محبوبیت روزافزون این ماده که باعث احساس سرخوشی، آرامش و جدایی از واقعیت می‌شود، ناشی از در دسترس بودن گسترده آن بدون نسخه، قیمت پایین و سهولت استفاده از این گاز است؛ همچنین شیوع استفاده از این گاز خنده‌آور، ناشی از این تصور نادرست است که این گاز بی‌خطر است.

گاز اکسید نیتروژن دارای طیف گسترده‌ای از کاربردهای پزشکی، صنعتی و تجاری است اما استنشاق مستقیم آن توسط افراد می‌تواند باعث سوختگی شدید با سرما، آسیب به ریه و آسیب به مغز و نخاع شود.

در دانمارک، موارد مسمومیت با اکسید نیتروژن از 16 مورد در سال 2015 به 73 مورد در سال گذشته افزایش یافته است، در فرانسه موارد از 10 مورد در سال 2017 به 134 مورد در سال 2020 افزایش یافته است و هلند نیز 144 مورد در سال 2020 داشته است.

همچنین در این کشور افزایش شدید تصادفات رانندگی به دلیل مصرف بالن‌های مهمانی حاوی نیتروزاکسید را گزارش کرد‌ه‌اند.

آژانس نظارت بر مواد مخدر اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرده که در بریتانیا، اکسید نیتروژن دومین ماده (دراگ) شایع در بین جوانان 16 تا 24 ساله پس از کانابیس(گیاه شاهدانه) است.