سرو آزادانه قلیان اکسیژن و جوانانی که موش آزمایشگاهی شده‌اند

چند روزی است که بحث سرو "قلیان اکسیژن" در بسیاری از کافه‌ها و سفره‌خانه‌ها و مخاطرات پیدا و پنهان آن، سوژه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی شده است و بحث بر سر مضر بودن یا نبودن این قلیان بالا گرفته است.

در تبلیغات قلیان اکسیژن ادعا شده است که یک قلیان شادی‌آور است که از ترکیب گاز‌ اکسیژن و گاز بیهوشی N2O تشکیل شده است؛ تا امروز بر اساس مشاهدات میدانی، عوارض متعدد و بعضاً بسیار خطرناک در پی استعمال این قلیان در مراکز عرضه آن مشاهده شده است و در اعتیادآور بودن آن تقریباً تردیدی وجود ندارد.

بعد از استعمال قلیان اکسیژن چه‌حالتی برای استعمال‌کننده ایجاد می‌شود؟

تاکنون گزارش‌های مختلفی از مسمومیت و حالت بیهوشی موقت برای مصرف‌کنندگان این قلیان منتشر شده است که در صورت عدم مراجعه به مراکز درمانی، ممکن است اتفاقات تلخی برای استعمال‌کنندگان روی دهد.

بر اساس "مشاهدات میدانی خبرنگار تسنیم" در یکی از کافه‌های غرب تهران، دختر خانم جوانی پس از حدود نیم ساعت استعمال قلیان اکسیژن، به‌یک‌باره شروع به خنده‌های بلند و غیرعادی کرد و سپس با همان حالت غیرطبیعی، اقدام به سفارش دادن مقدار بسیار زیادی از اقلام خوراکی و نوشیدنی که در این کافه فروخته می‌شد، کرد و در ادامه مشغول به خوردن دیوانه‌وار این اقلام شد!

اما این دختر جوان بعد از چند دقیقه به‌صورت ناگهانی به‌روی زمین افتاد و از حال رفت! پس از تماس حاضران در کافه با اورژانس و حضور تکنسین اورژانس در محل این کافه، اقدامات درمانی اورژانسی به‌روی این دختر  انجام شد؛ تکنسین اورژانس اذعان داشت که اغلب افرادی که قلیان اکسیژن مصرف می‌کنند، این حالت را تجربه می‌کنند!

البته این دختر برای دریافت خدمات پزشکی بیشتر به بیمارستان منتقل شد و تا لحظه آخر خارج کردن این دختر به‌وسیله برانکارد از کافه همچنان در حالت بی‌هوشی بود!

وزارت بهداشت: قلیان اکسیژن طرح مطالعاتی خود ماست!!

اما برای دریافت موضع وزارت بهداشت درباره سرو آزادانه قلیان اکسیژن در سطح شهر تهران و بسیاری از استان‌های کشورمان و عوارض خطرناکی که پس از استعمال آن در افراد مشاهده می‌شود، تماسی را با بهزاد ولی‌زاده؛ رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت داشتیم که این مقام مسئول وزارت بهداشت در گفت‌وگو با تسنیم در کمال ناباوری این توضیحات را داد:

"اجرای طرح مطالعاتی دستگاه پاک‌دم یا قلیان اکسیژن به‌صورت آزمایشی تحت نظارت وزارت بهداشت با هدف کاهش مصرف قلیان دخانی در 10 استان کشور آغاز شده است!

این وسیله ثبت اختراع شده است و بعد از اینکه تأییدیه آن از سازمان غذا و دارو گرفته شد به‌عنوان تجهیزات پزشکی ثبت شده است و در سازمان غذا و دارو استانداردهایی برای آن در نظر گرفته شده است. در این وسیله از ترکیب گازهای اکسیژن و N2O با رعایت حدود تعیین‌شده در سازمان غذا و دارو برای اطمینان از اینکه ضرری برای سلامتی افراد نداشته باشد استفاده می‌شود.

از سوی دیگر قلیان‌های اکسیژن تحت نظارت دانشگاه‌های علوم پزشکی عرضه می‌شود و استفاده از گازهای دیگر در این قلیان مجاز نیست و دانشگاه‌ها از مجریان این طرح یعنی قهوه‌خانه‌ها و کافی‌شاپ‌هایی که این طرح در آنها اجرا می‌شود نیز تعهدنامه‌هایی اخذ می‌کنند و این مراکز صنفی نیز با رضایت خودشان در این طرح مشارکت می‌کنند و به‌دلیل سود اقتصادی عرضه این قلیان در این مراکز، توجیهی ندارد که بخواهند تخلفی در این زمینه داشته باشند!"

پلیس: ابلاغیه‌ مکتوبی در ارتباط با قلیان‌های اکسیژن برای ما ارسال نشده

اما در ادامه و در پی این موضع بسیار قابل تأمل و پرابهام وزارت بهداشت، یک مقام مسئول در فراجا درباره قلیان اکسیژن و اجازه سرو آن با مجوز وزارت بهداشت در سطح کافه‌های شهر تهران و دیگر شهرها به خبرنگار تسنیم اظهار کرد: "هیچ ابلاغیه‌ای در این ارتباط نه از طرف وزارت بهداشت و نه وزارت کشور به پلیس ابلاغ نشده است! در واقع رسماً به پلیس اطلاع داده نشده است که با استعمال قلیان‌های اکسیژن برخورد شود یا نشود."

جهان‌پور: قلیان اکسیژن دیگر سرگرمی نیست بلکه مخدر است!

اما این ماجرا زمانی جالب‌تر شد که کیانوش جهان‌پور؛ سخنگوی اسبق وزارت بهداشت و از مسئولان ارشد سابق سازمان غذا و دارو درباره قلیان اکسیژن و عوارض خطرناکی که در استعمال‌کنندگان آن در سطح کافه‌ها در حال مشاهده است، گفت: در اصل چیزی که در ایران به‌عنوان قلیان اکسیژن شناخته می‌شود و به‌نوعی الگوبرداری و تغییر فرم چیزی است که در کشور‌های دیگر تحت عنوان "اکسیژن کلاب" شناخته می‌شود؛ این یک اسم شبهه‌ناک است.

وی افزود: چرا که ماده مورد استفاده در این دستگاه، گاز اکسیژن نیست و ماده دیگری به‌نام N2O یا نیتروز اکسید است که  به‌عنوان گاز خنده نیز شناخته می‌شود.

سخنگوی اسبق وزارت بهداشت متذکر شد:  این گاز کاربردهایی در حوزه پزشکی و صنایع غذایی و شیمیایی دارد، پس اصل موضوع جدید نیست اما الگوی مصرف به‌سمت استفاده نابجا، به‌عنوان سرگرمی و تا حدودی به‌عنوان مخدر رفته است! البته باید در نظر داشت اثر تخریبی و روانگردان آن مشابه و در سطح بسیاری از مواد مرسوم نیست و مصرف این گاز در برخی از کشور‌ها مجاز است و در مقابل برخی از کشور‌ها مصرف آن را ممنوع کرده‌اند.

هزار و یک ابهام درباره چرایی مجوزدهی وزارت بهداشت به قلیان اکسیژن که بی‌پاسخ مانده!

این‌که وزارت بهداشت بر اساس کدام مستندات علمی، کار آزمایشگاهی یا بالینی اقدام به صدور مجوز برای سرو گسترده قلیان اکسیژن در تهران و 10 استان کشورمان کرده است، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و تا امروز هیچ سند و نتایج تحقیقات بالینی و علمی که دال بر بی‌عوارض بودن و خطرناک نبودن استعمال این نوع قلیان باشد از سوی وزارت بهداشت ارائه نشده است!

از سوی دیگر وزارت بهداشت اعلام کرده است که "طرح مطالعاتی این نوع قلیان به‌صورت آزمایشی تحت نظارت وزارت بهداشت در 10 استان آغاز شده است"، در حالی که باید از مسئولان این وزارتخانه که متولی اصلی سلامت مردم است، پرسید؛ سرو قلیان اکسیژن از سال 95 در تهران و استان‌های دیگر شروع شده است و در زمان حاضر حداقل 8 سال از سرو و عرضه آزادانه قلیان اکسیژن می‌گذرد!! آیا هنوز و بعد از 8 سال همچنان عرضه و مصرف این قلیان در "حالت مطالعاتی" قرار دارد و نتایج مخرب و اعتیادآور آن هنوز هم برای وزارت بهداشت احراز نشده است؟!

نکته بسیار قابل تأمل دیگر اینکه از همان روزهای نخست عرضه قلیان اکسیژن در کافه‌ها، قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌های تهران و دیگر شهرها به‌کرّات و به‌وفور همه ناظران شاهد عوارض شدید، آنی، بسیار عجیب و بعضاً خطرناک در افرادی که اقدام به استعمال قلیان اکسیژن می‌کنند، بوده‌اند! حال چطور ممکن است که وزارت بهداشت بعد از این سال‌ها در طرح مطالعاتی خود، این عوارض را مشاهده نکرده است تا دستور سریع و فوری برای توقف عرضه قلیان به‌اصطلاح اکسیژن را صادر کند؟!

اما نکته بد ماجرا اینکه باید در کمال تأسف از مسئولان وزارت بهداشت پرسید؛ آیا مردم ما "موش آزمایشگاهی" هستند که وزارت بهداشت به اسم "انجام طرح مطالعاتی" اما در عمل به‌صورت رسمی "مجوز عرضه و سرو قلیان پرعارضه اکسیژن" را آن هم نه به‌صورت محدود بلکه در سطح 10 استان کشورمان صادر کرده است؟!!

و اگر وزارت بهداشت مدعی انجام کار مطالعاتی به‌روی اثرات و عوارض قلیان اکسیژن است پس چرا طبق یک قاعده عقلی و علمی ساده، این طرح به‌صورت محدود و در زمان محدود اجرا نشده است و امروز بعد از گذشت سالیان طولانی، همچنان شاهد عرضه و سرو آزادانه آن و بروز عوارض عجیب و غریب در مصرف‌کنندگان این قلیان هستیم!

آیا دختران و پسران جوانی که طی این سال‌ها در کافه‌ها، سفره‌خانه و... در استان‌ها و شهرهای مختلف کشور اقدام به استعمال قلیان اکسیژن کرده و می‌کنند، می‌دانند که عملاً در حال شرکت در "طرح مطالعاتی" وزارت بهداشت هستند تا وزارت بهداشت از طریق این افرادِ ازهمه‌جابی‌خبر به عوارض پیدا و پنهان استعمال قلیان اکسیژن پی ببرد؟!!