نمایندگان جمهوری‌خواه چگونه رئیس خود را سرنگون کردند؟

روز سه‌شنبه، ۳ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۱ مهر ۱۴۰۲) در کنگره‌ی آمریکا اتفاقی رخ داد که در تاریخ نهاد قانون‌گذاری ایالات متحده بی‌سابقه بود[۱]: اخراج رئیس مجلس نمایندگان[۲]. «کوین مک‌کارتی[۳]» نماینده‌ی جمهوری‌خواه ایالت کالیفرنیا در مجلس نمایندگان و رئیس این مجلس توسط هم‌حزبی‌های خود از کرسی ریاست سرنگون شد. جرم مک‌کارتی همکاری با دموکرات‌ها برای پیش‌گیری از تعطیلی دولت دموکرات جو بایدن در نتیجه‌ی عدم تصویب لایحه‌ی بودجه بود[۴]. مک‌کارتی بلافاصله پس از اخراج از سِمتش اعلام کرد تلاشی برای انتخاب دوباره به عنوان رئیس‌جمهور مجلس نمایندگان نخواهد کرد[۵].

ماجرا از کجا شروع شد؟

طی روزهای ابتدایی سال ۲۰۲۳، بدهی دولت آمریکا[۶] به سقف تعیین‌شده از سوی کنگره رسید[۷]. این اتفاق به هیچ عنوان تازگی نداشت. طی سال‌های اخیر هر بار که این مشکل به وجود می‌آمد، کنگره سقف مجاز بدهی دولت را افزایش می‌داد و به نوعی صورت مسئله پاک می‌شد[۸]. این اتفاق، آخرین بار در دسامبر ۲۰۲۱ رخ داده بود. دولت آمریکا از سال ۲۰۰۱ تا کنون، هر سال، با کسری بودجه مواجه بوده و مجبور به استقراض شده است[۹]. دولت بایدن سال ۲۰۲۲، معادل ۴/۹ تریلیون دلار درآمد داشت، در حالی که ۶/۲۷ تریلیون دلار هزینه کرد؛ به عبارت دیگر، ۱/۳۸ تریلیون دلار کسری بودجه. بدهی ملی آمریکا از سال ۲۰۰۹ تا کنون تقریباً سه برابر شده و دولت فدرال این کشور، به طور متوسط، هر سال حدود ۱ تریلیون دلار کسری بودجه داشته است[۱۰.

«جو بایدن» (راست) رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا، ۷ ژانویه‌ی ۲۰۲۳، پیش از ایراد سخنرانی «وضعیت اتحادیه» (سخنرانی سالیانه‌ی رئیس‌جمهور آمریکا درباره‌ی امور کشور) در صحن کنگره، با «کوین مک‌کارتی» رئیس وقت جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان، خوش‌وبش می‌کند. مک‌کارتی در حمایت از دولت بایدن با دموکرات‌ها همکاری کرد تا بودجه‌ای موقت برای جلوگیری از تعطیلی دولت فدرال آمریکا تخصیص پیدا کند، اما همان دموکرات‌ها نهایتاً به عزل او از ریاست مجلس نمایندگان رأی دادند.

این‌بار مجلس نمایندگان، که قدرت در آن در دست اکثریت بسیار خفیف جمهوری‌خواه است، افزایش سقف بدهی دولت را مشروط به کاهش هزینه‌ها به سطوح سال ۲۰۲۲ کرد. در سوی دیگر، دموکرات‌ها با این پیش‌شرط مخالفت کردند و استدلال آوردند که کنگره باید طبق سنت سه‌باره در دوره‌ی ریاست‌جمهوری ترامپ، سقف بدهی دولت را بدون هیچ پیش‌شرطی افزایش دهد[۱۱]. مشکل دقیقاً از همین‌جا شروع شد. کوین مک‌کارتی، رئیس وقت جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا، و جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات این کشور، بر سر تمدید موقت لایحه‌ی بودجه‌ی سال قبل به توافق رسیدند تا دولت و اقتصاد آمریکا دچار بحران نشوند[۱۲]. این در حالی بود که جمهوری‌خواهان راست افراطی در مجلس نمایندگان تهدید کرده بودند که اگر مک‌کارتی با دموکرات‌ها همکاری کند، او را از قدرت برکنار خواهند کرد[۱۳]. و دقیقاً همین کار را هم کردند.

چگونه دموکرات‌ها از پشت به مک‌کارتی خنجر زدند؟

اوایل سال ۲۰۲۳، کم‌تر از دو هفته پیش از این‌که دولت بایدن به سقف بدهی کنگره برسد، کوین مک‌کارتی طی مصالحه‌ای با جمهوری‌خواهان افراطی در مجلس نمایندگان، پس از ۱۵ دور رأی‌گیری، به عنوان رئیس این مجلس انتخاب شد[۱۴]. یکی از بندهای این مصالحه این بود که هر کدام از نمایندگان مجلس به‌تنهایی می‌تواند طرح برکناری مک‌کارتی از ریاست را پیشنهاد دهد و به رأی بگذارد[۱۵]. پس از توافق مک‌کارتی با دموکرات‌ها در مجلس برای جلب آرای آن‌ها و تصویب طرح تمدید موقت لایحه‌ی بودجه، جمهوری‌خواهان افراطی، به رهبری «مَت گِیتس» نماینده‌ی جمهوری‌خواه ایالت فلوریدا در مجلس نمایندگان، دقیقاً از همین بند استفاده کردند. گیتس ضمن هماهنگی با دموکرات‌ها، طرح عزل مک‌کارتی را در مجلس نمایندگان به رأی گذاشت[۱۶].

«مت گیتس» (مرکز تصویر، چپ) نماینده‌ی جمهوری‌خواه ایالت فلوریدا در مجلس نمایندگان، عضو جناح راست افراطی در حزب جمهوری‌خواه و یکی از سرسخت‌ترین مخالف «کوین مک‌کارتی» (مرکز تصویر، راست) رئیس این مجلس، محسوب می‌شود. طرح عزل مک‌کارتی در مجلس نمایندگان به درخواست گیتس به رأی گذاشته شد.

این طرح، نهایتاً با رأی اکثریت قاطع دموکرات‌ها و هشت جمهوری‌خواه، با ۲۱۶ رأی موافق، در مقابل ۲۱۰ رأی مخالف، اجرایی شد. اگرچه مک‌کارتی با هدف جلوگیری از تعطیلی دولت دموکرات بایدن با نمایندگان دموکرات همکاری کرده بود تا بودجه‌ی موقت به دولت فدرال تخصیص داده شود، اما پس از «شورش[۱۷]» جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان علیه مک‌کارتی، دموکرات‌ها امیدوار و منتظر بودند امتیازات بیش‌تری از مک‌کارتی بگیرند تا در عوض از او حمایت کنند. با این وجود، وقتی رئیس مجلس حاضر به اعطای این امتیازات نشد، به عزل او رأی دادند[۱۸]. مک‌کارتی نیز شخصاً دموکرات‌ها را به خاطر این اتفاق مقصر می‌داند[۱۹] و می‌گوید اقلیت مجلس نمایندگان باید با رأی به عدم عزل او، مسئولیت‌پذیری خود را نشان می‌داد.

اکنون تکلیف چیست؟

این اولین بار در تاریخ آمریکاست که رئیس مجلس نمایندگان در دوره‌ی ریاستش توسط اعضای این مجلس عزل می‌شود. در حال حاضر، «پاتریک مک‌هنری» نماینده‌ی جمهوری‌خواه ایالت کارولینای شمالی در مجلس نمایندگان، و کسی که گفته می‌شود از متحدان نزدیک مک‌کارتی است و نماینده‌ی جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان در مذاکرات بر سر بودجه‌ی موقت با دولت بایدن بوده، ریاست موقت مجلس نمایندگان را به عهده گرفته است[۲۱]. مک‌هنری مجلس نمایندگان را حدود یک هفته تعطیل اعلام کرده و قرار است این مجلس ۱۰ اکتبر تشکیل جلسه دهد و روز بعد، رأی‌گیری برای انتخاب رئیس جدید برگزار شود[۲۲]. اگرچه برخی گزینه‌ها برای جایگزینی مک‌کارتی مطرح شده‌اند، اما هنوز اتفاق‌نظر میان جمهوری‌خواهان وجود ندارد و باید منتظر ماند و دید آیا اکثریت مجلس نمایندگان روی یک نامزد به اجماع می‌رسد، یا شکاف درون‌حزبی کار را از این نیز پیچیده‌تر خواهد کرد. اکنون این امکان وجود دارد که برای اولین بار در تاریخ آمریکا یک نفر از اعضای حزب اقلیت در مجلس نمایندگان (در حال حاضر حزب دموکرات)، به ریاست این مجلس انتخاب شود.