پیامبر، شهادت یا وفات

روایات در مورد شهادت یا وفات پیامبر اکرم متفاوت است که دسته ای از روایات به شهادت حضرت به وسیله سم اشاره دارد و نکته قابل توجه در اینجا این است که از طریق شیعه و سنی به طور مساوی در این مورد روایت شده است و سم به وسیله چه کسی به پیامبر اکرم داده شده است؟

دستۀ اول از روایات اشاره به مسمویت پیامبر اکرم توسط یک زن یهودی سخن میگوید که از اهل سنت نیز روایاتی به این مضمون وجود دارد که برای نمونه اشاره می شود به روایتی که از عایشه و ابوهریره نقل شده است: حضرت در بیماری ارتحال خود فرمود "درد غذایی را احساس میکنم که در خیبر خوردم. اینک وقت آن است رگ پشتم از آن سم قطع شود"(المستدرك علی الصحيحين ج3 ص58) و در منابع شیعی نیز روایاتی به سندهای "حیات القلوب ج3 ص388-391 و بحارالأنوار ج17 ص 318-320 و..." درمورد مسموم شدن حضرت به دست زن یهودی نقل شده است.

دسته دوم از روایات گویای این است که "پیامبر را برخی از زنانش مسموم کردند و در اثر همان سم از دنیا رفت" که برای نمونه اشاره میکنیم به روایتی از امام صادق(ع) که در پاسخ سوالی که آیا به نظر شما پیامبر اکرم مرد یا کشته شد؟ فرمودند که حضرت پیش از مرگ مسموم شد و آن دو زن اورا مسموم کردند(بحارالأنوار ج28ص20)

حال باید دید که به کدام یک از روایات در رحلت پیامبر اکرم می توان تمسک کرد و با توجه به اینکه به روایات دسته اول، یعنی مسموم شدن حضرت به دست زن یهودی اشکالاتی وارد شده است نمی توان حکم نهایی را صادر کرد چراکه هرکدام از این دو دسته از روایات ممکن هست و اما اشکال مذکور بیان باشد از اینکه: برخی از روایات می گویند پس از آنکه پیغمبر مقداری از گوشت را خورد، سردست به سخن امد و گفت مسموم هستم. این سوال به ذهن می رسد که چرا گوشت سخن خود را به قدری تاخیر انداخت تا پیامبر مقداری از گوشت زهرآلود را بخورد که در این صورت نقض غرض و بی فائده می شود که از جانب خدا امر بیهوده صادر نمی شود و اگر حضرت رسول آن گوشت زهر آلود را در جنگ خیبر خورد چرا همان لحظه فوت نکردند؟ بلکه تاثیر آن تا چهار سال به تاخیر افتاد و معمولاً اثر سم تا این اندازه باقی نمی ماند و اگر هم باقی بماند باید آثار آن به تدریج آشکار شود و مسموم را اندک اندک از پا در آورد، درصوریتکه پیامبر از فتح خیبر تا چند روز قبل از رحلت هیچ علامتی از مسمومیت و بیماری نداشتند و با سلامت و عافیت کامل در جنگ ها و غزوات شرکت می فرمودند، 

بعضی روایات که از مصادر مهم عامه نقل شده است به اثبات می رساند که پیامبر اکرم (ص) اصلاً از این غذای مسموم که زن یهودیه آورده تناول نکرده اند و خداوند ایشان را از این موضوع آگاه فرمود و ایشان هم اصحاب را از خوردن آن نهی فرمودند، و این یکی از معجزات حضرت و دلیلی از دلایل نبوت ایشان است. ابو داوود و بیهقی و خطیب از ابو هریره نقل می کنند که گفت: «همانا زنی از یهود گوسفند(بریان) مسمومی برای پیامبر(ص) هدیه آورد. ایشان به اصحابشان فرمودند: دست نگه دارید، این گوسفند مسموم است. بعد پیامبر (ص) به آن زن فرمودند: دلیل تو بر این کار چه بود؟ زن گفت: می خواستم بدانم که اگر تو پیامبری، خدا به تو خبر خواهد داد که این غذا مسموم است و اگر دروغ گو هستی(در ادعای نبوت صادق نیستی) مردم را از وجود تو راحت کنم! راوی می گوید: پیامبر (ص) متعرض او نشدند.»(السیره النبویه، ابن کثیر، ج 3، ص 396، از بیهقی و ابی داوود و تاریخ بغداد، ج 7، ص 384)

درهرصورت روایات مذکور با وجود تفاوت هایشان از شهادت حضرت سخن میگویند که قابل انکار نیست و تعدد تلاش های دشمن در طول حیات حضرت برای قتل وی این نکته را تایید میکند و شبهه به خصوص درمورد کسانی وجود دارد که کراماتی شامخ برای آنان ادعا می شود و چه بسا شهادت پیامبر اکرم را بتوان از خط جنگ جمل پیدا کرد

محمدصادق کربلائی آقاملکی