تحلیلی از تلاش حماس برای بازتعریف روابط خود با جمهوری اسلامی ایران

به گزارش خبرگزاری رسا، نامه اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس به مقام معظم رهبری که در آن ضمن اشاره به توطئه‌های استکبار علیه قدس، از حمایت ایران از آرمان‌های فلسطین تقدیر می کند نشان دهنده تلاش این گروه برای بازگشت به دامان محور مقاومت و حضور در کنار جمهوری اسلامی است.

حماس با شروع بحران سوریه با تغییراتی که در نتیجه ارزیابی اشتباه از تحولات خاورمیانه، در سیاست‌های خود ایجاد کرد از ایران فاصله گرفت. در این همین راستا دفتر حماس در دمشق بسته شد و پس از تحولاتی هم که در لبنان به وقوع پیوست، قطر میزبان مقامات این گروه در خارج از مرزهای فلسطین شد. در این دوران رهبران حماس در نظر داشتند با تقویت روابط خود با قطر و ترکیه اندکی از آثار بحران سقوط اخوان المسلمین در مصر بکاهند. اما تغییر در معادلات سوریه، تمرکز ترکیه بر اولویت‌های داخلی خود و وقوع تنش میان قطر با دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس، حماس را متوجه آن کرد که برای باقی ماندن در بین گروه‌های حامی فلسطین نیازمند پشتیبان ثابت قدمی است که رویکردش به آرمان فلسطین و گروه‌های مقاومت آن متاثر از تغییر در چینش بازیگران منطقه‌ای نباشد. از این رو بهترین گزینه برای حماس همچنان جمهوری اسلامی ایران بود.

در واقع در شرایطی که آنکارا و دوحه برای حمایت از حماس تحت فشارهای مختلفی از سوی آمریکا و عربستان قرار داشتند و حمایتشان از حماس ناپایدار نشان می‌داد، نگاه جمهوری اسلامی ایران به گروه‌های مقاومت و آرمان فلسطین، نگاهی اسلامی و غیرابزاری باقی ماند. زیرا مبنای رویکرد مذکور نه ارتقا جایگاه کنشگری و افزایش همپیمانان در خاورمیانه با استفاده از وابستگی‌های ایدئولوژیک به گروه‌ها، بلکه نشات گرفته از مبانی انقلاب اسلامی سال 1357 است.

علاوه براین موفقیت دولت عراق و سوریه در مبارزه با تروریست‌ها و توطئه‌های جهانی، نشان داد تفسیر رهبران حماس در تغییر موزانه قدرت اشتباه بوده و حتی همکاری‌های بین‌المللی قادر نیست جبهه مقاومت را از میدان خارج سازد. لذا حماس که خود را نماینده مقاومت مردم فلسطین می‌داند برآن شد تا با بازگشت به ایران، پیوندهای پیشین را تقویت کند تا ضمن آنکه بر توان عملیاتی خود در داخل فلسطین بیافزاید، نقشی را در شکل دهی محور مقاومت به منطقه داشته باشد.

در این راستا تصمیم دونالد ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس شریف و واکنش فراگیر مسلمانان به این اظهارات روند نزدیک شدن حماس به ایران را تسریع کرد. اظهارات ترامپ نشان از رویارویی با ملت فلسطین و تمامی گروه‌های مقاومت را داشت که در این رابطه هرگونه کوتاه آمدن در برابر موضع رییس جمهوری ایالات متحده می‌توانست برنامه رژیم صهیونیستی را در پیشبرد طرح الحاق کرانه باختری و قدس به خود تسهیل کند.

از این رو حماس فرصت مذکور را غنیمت شمرد و بر آن شد تا از طرق مختلف نزدیکی دوباره به ایران را محقق سازد. در همین راستا یحیی السنوار رییس دفتر سیاسی حماس در غزه در اقدامی جسورانه رسما اعلام کرد ایران بزرگترین و اصلی ترین حامی گردان‌های عزالدین القسام جناح نظامی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین به لحاظ مالی و تجهیز و تسلیحاتی آنها است. تا پیش از این رهبران سابق حماس برای رعایت کشورهای حاشیه خلیج فارس از اعلام چنین سخنانی خودداری می‌کردند اما این اظهارات نشان داد حماس خواهان نقش پیشین خود در محور مقاومت و در میان دوستان جمهوری اسلامی است.

در فضایی که محور مقاومت توانمندی نظامی، لجستیکی و اطلاعاتی خود را در هفت سال مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق ثابت کرده است اعلام کسب حمایت نظامی از ایران می‌تواند جایگاه حماس را در معادلات منطقه‌ای، مبارزه با رژیم صهیونیستی و در میان فلسطینی‌ها ارتقا دهد.

این در شرایطی است که تشکیلات خودگردان به دلیل آخرین مواضع تندورانه ترامپ علیه قدس، تحت فشار زیادی است تا جایی که در اجلاس شورای مرکزی سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) بار دیگر بر قطع همکاری‌های امنیتی تشکیلات خودگردان با رژیم صهیونیستی رای داد. اگرچه طبق نظر برخی کارشناسان، تعلیق و یا عقب نشینی از این همکاری و هماهنگی امنیتی، به معنای گواهی فوت تشکیلات خودگردان است اما از سویی فرصتی برای حماس خواهد بود تا با جلب کمک‌های ایران نقش بیشتری در برابر فتح و مقابله با زیاده خواهی‌های رژیم صهیونیستی بازی کند.

در این میان رژیم صهیونیستی که از نزدیکی دوباره حماس به ایران و تقویت جبهه مقاومت نگران است از هیچ تلاشی برای تحریک جامعه بین‌الملل علیه این مساله فروگذار نخواهد کرد لذا ترور نافرجام محمد عمر حمدان از اعضای دفتر سیاسی حماس در لبنان، در شهر صیدا را می‌توان پیامی به این گروه دانست که رژیم صهیونیستی می‌خواهد نشان دهد حماس در هیچ کجا دیگر در امان نیست.

اما سفر مقامات حماس در ماه‌های اخیر به ایران و سپس نوشتن نامه اسماعیل هنیه به مقام معظم رهبری گویای ثبات قدم این گروه در حفظ راهبرد کنونی است. بنابراین گام جدید حماس بازگشت به سمت ایران، حزب الله و احیای روابط با سوریه خواهد بود تا بار دیگر جریان مقاومت در کرانه باختری و در نزدیکترین نقطه با سرزمین‌های اشغالی قدرتمندتر از قبل احیا شود./۸۴۷/ب۱۰۲/ف

منبع: تسنیم