عدالت و قرآنمحوری در اندیشه رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، آیتالله عباس کعبی عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در همایش ملی «منظومه فکری آیتالله خامنهای» که امروز صبح در دانشگاه قم و با محوریت اندیشه فقهی برگزار شد، با تبریک حلول ماه مبارک رمضان، ماه تزکیه نفس، جهاد و قیام برای خدا، اظهار داشت: این ماه، هدیهای الهی به امت اسلامی است که برای ساختن جامعه اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری نکاتی در خصوص وجوه تمایز اجتهاد رهبری با فقهای معاصر، بیان کرد: مهمترین این تمایزها برخورداری از یک منظومه فکری نظامواره است که پیش از انقلاب در قالب طرح کلی اندیشه اسلامی و جهانبینی توحیدی توسط ایشان تدوین شده است، در این طرح، گزارشی جامع از اسلام ارائه میشود که از ایمان سازنده آغاز شده و درسهای بعثت را قابل تکرار میداند، همچنین مفهوم ولایت با تأکید بر همبستگی داخلی و مرزبندی با دشمنان مورد بررسی قرار میگیرد و «بهشت ولایت» در دنیا مطرح میشود، از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، این مفهوم نشاندهنده آرمانگرایی مبتنی بر واقعیت است.
آیتالله کعبی با بیان اینکه قرآن کریم کتابی جاوید برای حل مشکلات بشر در ابعاد فرامکانی و فرزمانی است، بیان کرد: رهبر انقلاب همواره از قرآن برای تحقق مسیر انبیاء بهره میگیرند و در ساحت معرفتی اندیشه ایشان، امتداد فلسفه در ابعاد اجتماعی و سیاسی جایگاهی ویژه دارد، اگرچه در آثار شهید مطهری و شهید صدر نیز امتداد فلسفه در حوزه اجتماعی مطرح شده است، اما تفاوت رهبر انقلاب در این است که این امتداد را به موضوعشناسی دقیق گره زدهاند تا گزارههایی قابل اجرا و کاربردی در زندگی اجتماعی ارائه شود، نقطه کلیدی دیگر اندیشه ایشان، تمرکز بر توحید است.
عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین به برجستگیهای دیگر رهبر معظم انقلاب از جمله قرآنشناسی عمیق که نگاهی نو به بهرهگیری از قرآن برای اجتهاد فقهی ارائه میدهد، اشاره کرد و گفت: ایشان تلاش کردهاند تا از سراسر قرآن کریم برای قاعدهسازی فقه استفاده کنند و نگاه قرآنی خود را در بحثهای مختلف فقهی به وضوح به کار گیرند.
آیتالله کعبی با بیان اینکه دغدغه اصلی رهبر معظم انقلاب در بعد قرآنی، تبدیل نظام جاهلیت به یک نظام تمدنی است، اظهار کرد: در دوران معاصر، مفهوم جاهلیت توسط متفکرانی مانند سید قطب بهطور مختصر مطرح شد که او اصطلاحاتی مانند «جاهلیت مدرن» و «اسلام آمریکایی» را به کار میبرد و بر جنگ ایدئولوژیک شرق و غرب تأکید داشت، اما رهبر معظم انقلاب این مفهوم را به شکلی نظاممندتر و تحت عنوان «جاهلیت پیچیده» معرفی کردهاند، ایشان نه تنها این نظام جاهلیت را شناسایی کرده بلکه راهکارهایی برای مقابله بیان کردند.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: نظام جاهلیت، یک نظام معرفتی است که بر اساس نادانی، حدس، گمان و جذابیتهای حسی و مادی شکل گرفته است و از منظر قرآن کریم، پایه این نظام بر نادانی نهاده شده و نهایت آن به گمان میرسد، اما قرآن این نظام جاهلی را به سمت نظامی مبتنی بر یقین و علم هدایت میکند.
آیتالله کعبی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب تأکید دارند که عقل و ایمان باید مبنای حرکت جامعه باشد، گفت: در حال حاضر علوم انسانی غربی عمدتاً بر پایه حدس و گمان استوار هستند و واقعیت را در چارچوب همین حدسهای علمی تعریف کردهاند؛ مسائلی که سپس معیار سیاستگذاریها و جهتدهی به جوامع میشود، اما این گمانها و جهلها گاهی در حدی امتداد مییابند که جایگزین علم واقعی میشوند؛ در اصول فقه نیز ظن مطلق معتبر شناخته نمیشود، بلکه تنها ظن خاصی که بر پایه علم باشد، پذیرفته شده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه قرآن به نظام جاهلیت قبیله گرا اشاره دارد، بیان کرد: قرآن کریم در مقابل، به ایجاد نظامی حقمحور بر اساس کرامت انسانی دعوت میکند، این نظام سیاسی که بنیان آن بر توحید استوار شده، جایگزین نظام سلطهای میشود که قدرت را در دستان گروهی محدود متمرکز کرده و نام آن را مردمسالاری میگذارند، در حالی که این صرفاً نوعی فریب معاصر است که هدف آن تسلط عدهای مشخص بر جامعه است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب به شکلی شفاف به موضوع ارتباط ثروت و قدرت در چنین نظامهایی اشاره کردهاند، گفت: ایشان میفرمایند در نظام جاهلیت مدرن قدرت به تولید ثروت منجر میشود و بالعکس ثروت نیز زمینهساز کسب قدرت است، طبق آمارها، در چنین نظامهایی تنها یک درصد از جمعیت جامعه حدود ۳۲ درصد از ثروت را در اختیار دارند، در حالی که نیمی از افراد جامعه کمتر از دو درصد ثروت را دارا هستند.
آیتالله کعبی با بیان اینکه این نظام جاهلیت قبیلهگرا همچنین دارای یک نظام اخلاقی خاص است که بر محور خودنمایی و دیده شدن بنا شده است، اظهار کرد: قرآن کریم در مقابل، اخلاق اسلامی را مبتنی بر تقوا و کمالگرایی مطرح میکند که هدف آن رشد انسان در سایه قرب الهی است، این رویکرد باعث جاری شدن خیرات، افزایش کارآمدی، برکت و پاکی جامعه میشود و به تولید عمل صالح در بین افراد جامعه کمک میکند.
عضو مجلس خبرگان رهبری، اضافه کرد: جلوه خودنمایی جاهلیت قبیلهای امروز خود را در رسانهها به وضوح نشان میدهد، رسانهها با پردازش اطلاعات سعی دارند ذهنها و عواطف انسانها را تحت تأثیر قرار دهند، باید از هوش مصنوعی برای تولید هوش وحیانی در جهت خدمت به بشریت بهره گرفت تا از رهگذر آن جامعهای مبتنی بر حیات طیبه شکل گیرد.
نماینده مردم استان خوزستان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه یکی از خردهنظامهای جاهلیت، نظام برتریطلبی است، گفت: نظام اسلامی بر اساس مسئولیت اجتماعی، وحدت، اخوت و صلح بنا شده است و این تفاوت ارزشها نقطه عطف حرکت جوامع انسانی از جاهلیت به سمت عدالت و معنویت است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: از نگاه رهبر معظم انقلاب، علم بدون ایمان زمینهساز نابودی بشریت است و ایمان بدون علم سبب عقبماندگی خواهد شد، اندیشه تمدنی رهبر انقلاب علم و ایمان را همزمان در نظر گرفته و عدالت، آزادی و رحمت را در جبهه درونی به همراه مرزبندی شفاف با دشمن در جبهه بیرونی مطرح میکند.
آیتالله کعبی تصریح کرد: نظریه تمدنی رهبر معظم انقلاب بر پایه اجتهاد جواهری و انسانشناسی موضوعمحور بنا شده است و این مفهوم با مکتب اهلبیت علیهم السلام تطبیق داده میشود و ضلع نخست آن هویت اسلامی-ایرانی بر اساس زیستبوم ایران است؛ ضلع دوم بر دانش و علم تأکید دارد تا رسیدن به قلههای پیشرفت و ضلع سوم تولید قدرت بازدارندگی است، بهگونهای که از غلبه اندیشههای جاهلیت جلوگیری شود، این عناصر نهایتاً ما را به سوی حکمرانی مردمی هدایت میکنند که هدف آن دستیابی به عزت حقیقی برای انسان است.