دانشنامه علوم قرآن در قم رونمایی شد

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیین رونمایی از دانشنامه علوم قرآنی عصر چهارشنبه با حضور حضرت آیت الله مکارم شیرازی و جمعی از علما و فضلای حوزه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد.

در ابتدای برنامه حجت الاسلام ابوالقاسم مقیمی حاجی رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری گفت: دانشنامه ها که تحت نظر اساتید فن و در شوراهای علمی با انباشت اطلاعات و ذخیره های علمی تعداد بسیاری از اندیشمندان نگاشته می شود از اتقان بالایی برخوردار است.

حجت الاسلام مقیمی حاجی با بیان این که دانشنامه ها محققان را با منابع دست اول مرتبط می کند، اظهار داشت: دانشنامه ها پژوهشگران را با منابع عظیم آشنا می کند و آنان را در سیر صحیح پژوهش قرار می دهد، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و پژوهشکده دانشنامه نگاری بعد از تولید دانشنامه امام علی(ع) و فاطمی(س)، دانشنامه های قرآن در دستور کار قرار گرفت که در نهایت به بیش از 40 مجلد خواهد انجامید.

استاد حوزه علمیه قم با بیان این که تمامی گروه ها در تولید دانشنامه نقش خوبی داشتند، ابراز داشت:  اگر بخواهیم آیات کلامی، فلسفی و مباحث حقوق جزا و حقوق بین الملل را استفاده کنیم شاید محققان باید بسیار جست و جو کنند اما در دانشنامه علوم قرآن مجموعه این آیات در حوزه های گوناگون در دسترس محقق قرار می گیرد تا به راحتی بتواند استفاده کند.

وی عنوان کرد: سعی شده در دانشنامه علوم قرآن برای نخستین بار کتابی مرجع بر اساس مکتب تشیع ارائه شود،  در گذشته بیشتر آثار و کارها مربوط به اهل سنت و در زمان حاضر آثار مربوط به مرحوم آیت الله معرفت بوده  که ایشان جزو طراحان این دانشنامه بودند و خدمات بسیاری داشتند.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت پور گفت: پس از 14 سال مقدمه چینی و زمینه سازی و تلاش اساتید و بزرگان، دانشنامه علوم قرآنی به نتیجه رسیده است.

وی افزود: این طرح در سال 82 کلید خورد، در سال 85 تکمیل و بازبینی شد و سعی کردیم که مقالات و استانداردهای بیشتری وارد شود، امروز بحمدالله این چرخه ادامه دارد و دانشنامه های قرآنی ادامه پیدا خواهد کرد، مباحث مربوط به قرآن در دانشنامه قرآن شناسی در چند بخش ارائه خواهد شد و بخشی تحت عنوان علوم قرآن رونمایی می شود.

حجت الاسلام والمسلمین بهجت پور با بیان این که خیل عظیمی از فرهیختگان پای کار دانشنامه آمدند، ابراز داشت: بیش از 400 فاضل حوزوی قطعی و فرهیخته در زمینه قرآن و رشته های تخصصی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه را برای تولید این دانشنامه یاری می کردند، پژوهشگاه فرهنگ تریبونی است تا بزرگان نظر بدهند و تیم ها را به کار بنشانند.

وی عنوان کرد: در بخش نخست دانشنامه درباره علوم قرآن و فلسفه آن صحبت شده است، در بخش دوم بر مسأله نزول قرآن تمرکز شده و چگونگی و مسائل مربوط به آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ در مبحث علوم قرآنی با توجه به رویکرد غالب شرق مدخل تاریخ گذاری قرآن نیز وارد شده است؛ بحث جمع و تدوین قرآن نیز در دانشنامه مورد بررسی قرار گرفته شده است.

سپس حجت الاسلام والمسلمین رشاد به ایراد سخن پرداخت و اظهار داشت: فلسفه های مضاف به ویژه فلسفه دین و معرفت شناسی پایگاه اصلی هجوم ها و شبهات است، بزرگان تأکید دارند که قرآن را باید به زبان مردم باید برای آنها بیان کرد؛ تفسیرهایی همچون المیزان و نمونه مورد استفاده در دانشنامه قرار گرفته است.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد با بیان این که باید در راستای پاسخگویی به نیازها روز و حاضر تلاش کنیم، ابراز داشت: دانشنامه علوم قرآنی 40 جلد با حدود هزار مدخل اصلی است، منتهی مدخل ها ساختارمند هستند که پیرامون شخصیت و موضوعات کلان است.

وی عنوان کرد: طراحی این دانشنامه مکتب وار و ساختار موضوعی بوده و ساختار معرفتی و منطقی منسجمی بر مجموعه حاکم است و مکتب و نگاه قرآنی شیعه را با تمامی ابعاد و اضلاع آن توضیح خواهد داد.

استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: ما علی رغم این که مقید به فنون دانشنامه نگاری هستیم و عرف کار علمی است اما در دو سه جهت ملتزم نیستیم، از جمله گفته می شود در دانشنامه نباید نوآوری شود اما ما گفتیم هر مؤلفی که نظر و حرف نو و تازه ای دارد می تواند ارائه کند.

وی اضافه کرد: گفته می شود دانشنامه ها نباید آرای دیگران را نقد کنند اما  ما بی طرفانه گزارش اما نقد می کنیم چون دانشنامه ها ناظر به مسائل زمانه و افکار است، انگیزه تألیف این دانشنامه در رده اول این بود که مطلع شدیم در دانشگاه لیدن هلند دائره المعارفی را به عنوان دائرة المعارف قرآن می نویسند اما وقتی فهرست پدیدآورندگان را دیدیم متوجه شدیم که همگی غیر مسلمان هستند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: وقتی نامه را به سرپرست دانشنامه آن ها نوشتم که اشکالاتی بر مقالات آن ها داریم و حاضریم برخی از مدخل ها را بنویسیم و مبانی شیعه را مطرح کنیم، بنده به آدرس دانشگاه لیدن هلند نامه نوشتم اما پاسخ از آمریکا آمد، هلند یکی از جولانگاه های صهیونیست قلمداد می شود نفوذ صهیونیست ها در این کشور بسیار قوی و عمیق است.

در ادامه حضرت آیت الله مکارم شیرازی  با اشاره به وجه شب نور و قرآن کریم گفت: که نور مایه هدایت بوده و تا نور نباشد انسان به مقصد نمی رسد، قرآن مجید مایه هدایت انسان ها برای رسیدن به اوج سعادت و خوش بختی است؛ نور پرورش دهنده همه موجودات زنده است و اگر نور آفتاب نباشد موجود زنده ای در کره زمین نخواهد بود، نور قرآن  هم احیاگر است و انسان را به سوی حیات می کشاند.

وی عنوان کرد: به اندازه که خود را در معرض  تابش نور قرآن قرار دهیم از برکات آن بهره مند خواهیم شد، کار دانشنامه قرآن به چند دلیل در این زمان ضرورت دارد، دنیا آماده پذیرش مکتب معنوی در سطح بالا است که جز در قرآن وجود ندارد، قرآن پاسخی برای عطش روزافزون مردم دنیا است، دانشمند آمریکایی گفته بود که زمانی مردم این کشور صبح با اذان بیدار می شوند، پاسخگویی به این نیاز جهان سیار مهم است.

این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: هجمه ها برای تخریب قرآن از هر زمانی بیشتر شده است چون اسلام را مانع راه استفاده های نامشروع خود می بینند، همچنین افراد هوس بازی که می خواهند بی قید و بند آزاد باشند هجمه به قرآن را انجام می دهند، بسیاری از مستشرقین که با زبان علمی وارد می شوند مأمور و مزدور به ایجاد شبهه هستند و این دانشنامه می تواند به این شبهات پاسخ دهند.

وی اضافه کرد: برخی از فرق اسلامی می گویند که شیعه با قرآن سروکار ندارد اما وقتی این دانشنامه ارائه شود می بینند که سروکار شیعیان از آن ها بالاتر بوده و وصله ناجور آن ها از بین می رود.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم توصیه های به مجموعه دست اندرکار دانشنامه قرآنی کرد و گفت: هدف باید کیفیت بالا و سپس کمیت باشد، مدارک استفاده شده در دانشنامه باید از مدارک معتبر باشد، اگر منابع آسیب پذیر باشد دشمن سوء استفاده می کند.

در پایان مراسم نیز دو جلد دانشنامه علوم قرآن از مجموعه دانشنامه های قرآنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به دست حضرت آیت الله مکارم شیرازی رونمایی شد./1323/پ202/ی