مروری بر کتاب ادبیات آیه وضو و مواضع امامیه در آن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا،  مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی صلی الله علیه و آله وابسته به جامعه المصطفی العالمیه، کتاب ادبیات آیه وضو و مواضع امامیه در آن را به قلم محمد امین آسیایی فرد منتشر و روانه بازار نشر کرد.

این کتاب در سه بخش مسئله «إلی المرافق»، مسئله «برؤوسکم» و مسئله «وأرجلکم» تنظیم شده است که در بخش نخست عنوان های «ألی المرافق» و جهت دهی و وقوع فرضیه مطرح و مبنای کوفیین، بصریین و مختار در این زمینه بررسی می شوند.

در بخش دوم دلایل فرضیه تبعیض مطرح می شود که اثبات وجود باء تبعیضیه، باء تبعیضیه در آیه وضو، فرضیه زیادت محضه، فرضیه الصاق و فرضیه استعانت در ذیل دلایل فرضیه تبعیض مطرح و نقاط ضعف و قوت آنها نیز بررسی شده است.

قرائت خفض و قرائت نصب از عنوان اصلی بخش سوم این اثر به شمار می رود که ذیل آنها نیز مطالبی همچون خفض به جوار، قاعده خفض جواری، حقیقت یا خرافه؟ شواهد حقیقی خفض جواری، بررسی استنباط قاعده از شواهد، تعریف مفردات و ... مطرح شده است.

آیات و اشعاری که در این رساله مورد استناد قرار گرفته و به حسب اهمیت، گاه در اصل متن و گاه در پاورقی ترجمه شده از آن خود مؤلف بوده و با ترجمه های موجود و معروف، تفاوت هایی دارد؛ نویسنده اثر علت این تفاوت را لزوم ترجمه مبنایی عنوان می کند که در تراجم معروف لحاظ نشده است.

در پیشگفتار این اثر می خوانیم: بعضی از نظریه پردازان دینی، سخت گیری ادبی در استنباط مطالب فقهی را بیهوده می دانند و معتقدند که مثلا این کیفیت وضو از ائمه اطهار علیهم السلام به ما رسیده و ما هم به پیروی از ایشان مأموریم؛ حتی اگر از جهت ادبی با آیه وضوع مطابق نباشد. پس نیاز نیست که به دنبال مطابقت یا عدم مطابقت مواضع امامیه با ادبیات آیه وضو بگردیم!

گذشته از اینکه مؤلف این نوشته، این سخن را به طور کلی درست نمی داند، معتقد است با مبنای این گروه، در خصوص آیه وضو نمی توان چنین قضاوتی کرد؛ زیرا معصوم در صحیح زراره می فرماید: «نزل به الکتاب»، این نحو وضو همان وضویی است که قرآن بیان کرده، سپس شخص معصوم علیه السلام، به آیه می پردازد و استدلال ادبی و اثبات می کند که وضوی او، برگرفته از ادبیات قرآن است.

نویسنده در این اثر تأکید می کند که اگر ادبیات آیه در نحوه وضو دخلی نداشت، معصوم علیه السلام، به چنین استدلالی دست نمی زد، بنابراین حتی اگر به سخت گیری های ادبی در مباحث فقهی معتقد نباشیم، در خصوص آیه، نمی توانیم از کنکاش های ادبی دست بکشیم.

این پژوهش سعی دارد ادبیات آیه وضو را استخراج کرده، آن را با مواضع امامیه تطبیق دهد. البته تحلیل ادبیات این آیه در کتب مختلفی انجام شده، اما تأکید نگارنده بر این است که در چنین موضوع مهمی، حتی الامکان باید از استنادهای مقلدانه به سخن نحویان اجتناب کرد.

اثری که به معرفی آن می پردازیم دیدگاه ادبی کسی را نقل نکرده، مگر اینکه نفیا یا اثباتا، صریح و شفاف درباره آن اظهار نظر کرده و غالبا دیدگاه های رقیب را نیز نقل، بررسی و نقد کرده است که به نظر می رسد این شیوه تا حدی توانسته آن را از پژوهش های مشابه ممتاز کند.

کتاب ادبیات آیه وضو و مواضع امامیه در آن به قلم محمدامین آسیایی فرد در قطع رقعی، 224 صفحه، شمارگان 300 نسخه و به قیمت 12 هزار و 500 تومان از سوی مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی صلی الله علیه و آله منتشر شده است./920/پ202/ق