تبیین اسباب جلب و سلب برکت در آیات و روایات

حجت الاسلام والمسلمین مهدی زمانی، استاد درس خارج وسطح عالی حوزه علمیه خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، پیرامون شرح دعای روز بیست و دوم ماه مبارک رمضان با قرائت «اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین» بیان داشت: خدایا بگشا به رویم در این ماه درهاى فضلت و فرود آر برایم در آن بركاتت را و توفیقم ده در آن براى موجبات خوشنودیت و مسكنم ده در آن وسط‌هاى بهشت اى اجابت كننده خواسته‌ها و دعاهاى بیچارگان.

انواع فضل و تقابل با عدل

حجت الاسلام والمسلمین زمانی بیان داشت: در دعای امروز چهار تقاضا مطرح شده است که اول می گوئیم خدایا در این روز درهای فضل خود را برویم بگشای! فضل الهی یعنی آنچه بیش از استحقاق بنده است وتنها به واسطهَ لطف او نصیب آدمی می شود.

استاد حوزه علمیه افزود: راه جلب این فضل خداوندی فقط دعا کردن است. آنچنان که خود در کتابش فرمود «واسئلوا الله من فضله»(النّساء/32) از خداوند فضل او را بطلبید! فضل الهی دو نوع است یک فضل مادّی و دوم فضل معنوی که هردوقسم آن برای انسان ضروری است.

وی ادامه داد: در برابر فضل پروردگار عدل او قرار دارد که اگر او با عدلش با ما برخورد کند هیچ عملی برایمان باقی نمانده بلکه بخاطر گناهانمان نابود می شویم! بنابراین در دعاها می خوانیم «الهی عاملنا بفضلک ولا تعاملنا بعدلک» پروردگارا با فضلت با ما رفتار کن نه با عدلت!

اسباب جلب برکت

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان داشت: و اما در فراز دوم می گوئیم بارالها! در این روز برکات خود را بر من فرو فرست! برکت یعنی افزایش خیر ماندگار، برکت در تمام اموری که وابسته به انسان است راه دارد؛ عمر با برکت، مال با برکت، علم با برکت، فرزندان با برکت.

وی افزود: اسباب برکت عبارتند از اوّل ایمان و تقوا که در سوره الأعراف آیه 96 داریم «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض» وچنانچه مردم شهرها ایمان وتقوا پیشه سازند برکات آسمان وزمین را برآنها سرازیر سازیم!

استاد حوزه علمیه ادامه داد: دوّم سبب برکت احترام به بزرگسالان است «وَ قَالَ النَّبِيُّ ص‏ الْبَرَكَةُ مَعَ أَكَابِرِكُمْ»(جامع الاخبار/92) پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند برکت همراه پیران است. وسوّم صدقه دادن است «حسن الصدقة يقضي الدين و يخلف على البركة»(الوافی/ج10/ص397) صدقهَ نیک قرض را ادا نموده و برکت به دنبال دارد.

وی گفت: چهارم از اسباب برکت انگشتری عقیق داشتن است «عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ‏ تَخَتَّمُوا بِالْعَقِيقِ يُبَارَكْ‏ عَلَيْكُمْ»(جامع الاخبار/ص134) علی علیه السّلام فرمودند عقیق به دست کنید تا برکت یابید.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: و پنجمین سبب سحر خیزی است «قَالَ ص‏ إِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمُ الْحَاجَةَ فَلْيُبَكِّرْ إِلَيْهَا فَإِنِّي سَأَلْتُ رَبِّي عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُبَارِكَ‏ لِأُمَّتِي فِي بُكُورِهَا»(روضة المتّقین/ج6/ص404) رسول اسلام صلّی الله علیه وآله وسلّم فرمودند هریک از شما کاری دارد صبح زود به دنبال آن روان شود چرا که من از پروردگارم تقاضا نمودم که برای امّتم در صبح زود برکت قرار دهد.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی ششمین سبب را راستگویی در معاملات بیان کرد به دلیل روایت «قَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِذَا التَّاجِرَانِ صَدَقَا بُورِكَ لَهُمَا»(هدایة الامة/ج6/ص154) که هرگاه دو تاجر راستگو باشند به هردو برکت داده شود.

اسباب سلب برکت

وی در ادامه اسباب سلب برکت را بیان کرد که عبارتند از نیّت بد نسبت به دیگران، گناه، قسم خوردن در معامله، خیانت، حقّ مؤمن را ندادن، یاد گیری علم برای غیر خدا و عمل فحشا (میزان الحکمة/عنوان357)

استاد سطح عالی حوزه علمیه درباره فراز سوم دعا گفت: پروردگارا! در این روز مرا به آنچه سبب خشنودی تست موفّق بدار! در بارهَ این دعا دردعای روزدوّم ماه رمضان مطالب مفصّلی گفته شد بنابراین به فراز چهارم می رسیم که می گوئیم معبودا! در این روز مرا در اعماق بهشت خود جای ده! توضیحات مربوط به این دعا را در دعای روزبیستم بیان کردیم.

وی افزود: آنچه که از تکرار ادعیه روشن است اهمیت این موارد و جنبه آموزش آن است اینکه چه درخواستی کنیم که برای ما بهتر است بنابراین در پایان این دعا اینگونه می گوئیم که ای مهربانی که دعای بیچارگان را اجابت می کنی! این دعا را درحقّ ما مستجاب گردان!آمین./302/933/ب1