به بهانه سفر هیأت دولت به خراسان؛ عملکرد فرهنگی دولت یازدهم درباره مشهد، پایتخت معنوی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، با توجه به ورود خیل زائران فراوان به شهر زیارتی مشهد مقدس، به همین دلیل بایستی ساختارهای ضروری فرهنگی گردشگری زیارت در پایتخت معنوی جهان اسلام مقدر شود؛ اما تاکنون نه تنها نسبت به این شهر فعالیت های چندانی صورت نگرفته است، بلکه بی تفاوتی نسبت به جایگاه و شأن مشهد الرضا، گاه دل بسیاری از ارادتمندان و دوستداران این  امام همام را به درد آورده است. به همین بهانه و همزمان با آغاز سفر هیأت دولت به خراسان و حضور رییس جمهور در مشهد مقدس، پای صحبت حجت الاسلام حسن اخلاقی، عضو شورای اسلامی مشهد، رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر و معاون آموزش جامعه المصطفی مشهد می نشینیم تا از نگاه این مسؤول، عمکرد فرهنگی دولت یازدهم را در این یک سال مرور نماییم.

رسا - دولت چه فعالیت های فرهنگی درباره مشهد با توجه به زیارتی بودن این شهر در دو حوزه شهر سازی و مسجد سازی در این یک سال انجام داده است؟

دولت با توجه به این که رهبر معظم انقلاب امسال را سال فرهنگ و اقتصاد با عزم ملی و مدیریت جهادی نامگذاری کردند، در این یک سال گذشته فعالیت هایی در حوزه های مختلف فرهنگی اعم از کتاب، نشریات، سینما و تئاتر انجام داده و اتفاقات مطلوبی افتاده است؛ ولی امسال سالی است که انتظار این است که دولت بستر مناسب تر و بیشتری را برای ارتقای حوزه فرهنگ و حضور کسانی که دغدغه فرهنگ را دارند، فراهم کند.

احساس می شود که دولت با توجه به مشکلاتی که در حوزه اقتصادی است، بیشتر توجه خود را به این قسمت معطوف کرده و موضوعات تورم و رکود را دنبال می کند و در حوزه فرهنگ همین عوامل سبب غفلت نسبت به آن شده و دولت توجه چندانی در این یک سال به حوزه فرهنگ نداشته است.

مشکلات اقتصادی، ترمز عرصه فرهنگ/نیازهای متنوع و متفاوت فرهنگی مشهد

امید است با توجه به این که بعضی از مشکلات اقتصادی رفع شده است، در سال آینده دولت زیرساخت های مباحث و مبانی فرهنگی را فراهم سازد؛ چرا که ما در حوزه فرهنگ، فرهنگی را که مبتنی بر ارزش های دینی است در اختیار داریم و زمینه گسترش این فرهنگ با توجه به علاقه ملت که در کشور وجود دارد و با کمترین هزینه، همچون مدیریت هماهنگ بین دستگاه های فرهنگی، می توان در سال آینده در عرصه فرهنگ گام های بلندتری را برداشت و امید است که عقب ماندگی ها در حوزه فرهنگ با اهتمام بیشتر دولت جبران شود.

رسا - آیا بودجه زیارت همان بودجه فرهنگی مورد انتظار مشهد است؟

بودجه زیارت که بین سه شهر زیارتی قم و مشهد و شیراز تقسیم شده بود، در پایان دولت دهم بین همه شهرهای کشور تقسیم شد و تمرکز این بودجه از این سه شهر، در همه کشور قرار گرفت و در دولت یازدهم هم ادامه پیدا کرد و این در حالی است که بودجه زیارت می توانست بسیاری از نیازمندی های شهر مشهد را با توجه به ورود 25 میلیون زائر سالانه، مرتفع سازد.

از آنجا که مشهد شهری زائرخیز است و از سراسر کشور و حتی از خارج از مرزها همه ساله پذیرای زائران است، به همین دلیل نیازهای این شهر نیز متنوع و متفاوت شده است و دولت باید با نگاه ملی به مباحث فرهنگی شهر مشهد توجه کند.

در یک سال اخیر از سوی دولت نگاه ملی نسبت به شهر مشهد نبوده است و با توجه به جایگاه ویژه مشهد و این که بخش زیادی از مکان های دینی این شهر را زائران پر کرده اند و گاه برای خود شهروند کمبود جا و مکان وجود دارد و گاه مساجد منطقه مرکز شهر جایی برای خود شهروندان ندارد؛ البته حضور زائران در این شهر مبارک است؛ اما باید امکانات حداقلی از سوی دولت برای زائران در راستای عبادت در این شهر فراهم شود تا هم مشکلات مجاوران و هم زائران کاسته شود.

رسا - برنامه های پیشنهادی در حوزه فرهنگ به دولت از سوی شما درباره مشهد چیست؟

دولت اگر همان بودجه زیارت را باز کند، بخش قابل توجهی از دغدغه ها در شهر مشهد برطرف می شود؛ البته به شرط این که سرفصل های بودجه زیارت علاوه بر تخصیص، هزینه نیز بشود و اعتبارت به این شهر زیارتی برسد. ضمن این که در حوزه آسیب های اجتماعی که روی دیگری از مباحث فرهنگی در شهر مشهد است، به عنوان شهر زائرپذیر و مهاجرپذیر و از طرفی نیز حاشیه نشین هم دارد و بزرگترین حاشیه شهر در کشور متعلق به مشهد است. دولت در این عرصه هم می تواند سهم مهمی را برای کنترل آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق و غیره به شهر مشهد کمک کند و در موضوع سامان دهی حاشیه نشینی هم کمک دولت را می طلبد و با توجه به این که این شهر دارای بافت فرسوده است، در این بخش هم نیازمند کمک رسانی دولت است.

رسا - فعالیت های فرهنگی دولت در حوزه خانواده با توجه به این که زیربنای یک جامعه سالم است را در این یک ساله در مشهد چطور می بینید؟

ما در حوزه خانواده با توجه به این که مهمترین نهاد و پایه گذار است، هیچ نهاد متولی نداریم و اگر شما بخواهید در حوزه خانواده و نیازهای مختلف آنها یک نیاز سنجی صورت بگیرد، از لحاظ عاطفی و روانی و پیشگیری از آسیب های خانوادگی، آموزش، سبک زندگی و آموزش تربیت فرزند و همسرداری و غیره متأسفانه هیچ نهادی متولی این امر نیست و دولت توان آمار دادن در این بخش را ندارد.

البته نهادهای مختلفی در این زمینه فعالیت هایی انجام داده اند؛ اما این فعالیت ها کمرنگ است و توان پاسخگویی به نیازهای خانواده ها را ندارد و از سویی هم این فعالیت ها پراکنده است و در حال حاضر در عرصه خانواده نیازمند تشکیل کارگروه هایی در زمینه نیازسنجی خانواده ها در بخش های مختلف هستیم تا این کارگروه نیازهای خانواده ها را پیگیری کند.

اگر خانواده ما سالم باشد و از آسیب ها دور باشد، در نتیجه جامعه ما نیز سالم خواهد بود و در حال حاضر بودجه های کلانی به آسیب های اجتماعی مثل اعتیاد اختصاص داده شده است و هزینه های مختلفی نیز در موضوعات طلاق پرداخته می شود و بودجه های فراوانی نیز در حوزه بهزیستی هزینه می شود که اگر همه اینها را برمی داشتیم و فقط بخشی از این بودجه ها را در حوزه خانواده هزینه می کردیم، به آسانی بسیاری از آسیب ها پیشگیری می شد و برای برطرف سازی این موانع، نیازمند همت جدی تر دولت در این عرصه هستیم و همچنین دستگاه های مختلف فرهنگی نیز در این حوزه هماهنگ عمل کنند.

رسا - چرا با توجه به سخنان رهبر معظم انقلاب مبنی بر این که حل مشکلات فرهنگی، سبب برطرف شدن بقیه مشکلات در عرصه های مختلف نیز می شود، هنوز هم در این عرصه شاهد غفلت و بی مهری مسؤولان فرهنگی هستیم؟

در واقع این همان دغدغه رهبر معظم انقلاب است و برای برطرف شده مشکلات اجتماعی باید از فرهنگ شروع کرد؛ اما این دغدغه و باور بایستی در بین مسؤولان نیز ایجاد بشود و برای رسیدن به این نقطه مطلوب، ما نیازمند عزم ملی هستیم و این در حالی است که ما در سال های پس از پیروزی انقلاب به عنوان نمونه هشت سال دفاع مقدس، شاهد این عزم ملی بوده ایم و باور به دفاع را همه مردم پیدا کرده بودند و همه حس مشترکی نسبت به دفاع مقدس داشتند؛ در حوزه فرهنگ هم در شرایط کنونی بایستی حس مشترک بین همه دستگاه ها و مسؤولان و مردم ایجاد بشود و این موضوع را باور کرد و سپس به سراغ راه های اجرایی برای برطرف کردن مشکلات فرهنگی رفت.

ایجاد باور و اعتقاد در بین مسؤولان و حس مشترک در بین مردم به عنوان یک مبنا برای برطرف سازی مشکلات فرهنگی محسوب می شود و این نیازمند تحول در جامعه است.

رسا - افق فعالیت های شورای شهر مشهد درباره فرهنگ چگونه است؟

یکی از فعالیت های مهم شورای شهر در رسیدن به اهداف فرهنگی، ریل گذاری مباحث فرهنگی و اجتماعی در یک دوره چهار ساله است؛ چرا که فعالیت های بسیار زیادی در این چند ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی انجام شده است و اینها مثل قطعات پازلی بودند که گاه در جای خودشان قرار نمی گرفتند و اگر می خواستیم برای برآیند فعالیت های فرهنگی یک محصول داشته باشیم و ثمره ای را ارائه کنیم، ابتدا باید قطعات این پازل در جای خودشان قرار بگیرند.

ما در سال گذشته در کمیسیون فرهنگی سیاستگذاری همراه با تعیین شاخص های عملیاتی برنامه ها را تنظیم کردیم که بعد از چهار سال بتوانیم یک پازل را ارائه بدهیم و بگوییم این اتفاقات در شهر مقدس مشهد رخ داد؛ اما از طرفی هم نباید فراموش کرد که مباحث فرهنگی که به تناسب خود و مخاطبان که انسان ها هستند، یک امر تدریجی بوده و فرهنگ سازی امری زمان بر است.

برنامه های عملیاتی نیز در همین راستا در مشهد صورت گرفته است که از آن جمله می توان به آغاز ساخت 30 سالن ورزشی، مساجد و محوریت مساجد، ورود تشکل های مردمی در فعالیت های فرهنگی و حوزه مدیریت فرهنگی که در سال گذشته در حوزه کنترل اعتیاد در مشهد تلاش های مطلوبی انجام شده است و مکان هایی در این شهر پاکسازی شده و وارد عرصه درمان شده اند.

رسا - پیشنهاد شما به رسانه ها درباره فعالیت در حوزه فرهنگ چیست؟

رسانه ها می توانند این باور را که فرهنگ محور تغییر در هرعرصه ای است را در بین مردم و مسؤولان ایجاد کنند و دوم این که رسانه ها می توانند حلقه اتصال بین مسؤولان فرهنگی و مردم باشند؛ چرا که اگر قرار است تحولی در عرصه فرهنگ صورت بگیرد، ابتدا از خود مردم شروع می شود. بنابراین نقش رسانه در عرصه فعالیت های فرهنگی نقش پررنگی است؛ چرا که در شرایط کنونی یکی از مشکلاتی است که داریم، عدم تحقق عزم ملی است و رسانه به عنوان نماد ارتباط با مردم می تواند در تحقق عزم ملی تاثیر چشمگیری داشته باشد.

رسا - از اینکه وقت خودتان را در اختیار ما گذاشتید سپاسگزارم.

گفت و گو از فاطمه ترزفان

/934/گ403/ر