بررسی ویژگی‌های اولوا الالباب در قرآن
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان‌نامه «بررسی ویژگی های اولوا الالباب در قرآن» پژوهشی از «زهرا صفرعلیان» به بررسی و معرفی و تبیین ویژگی‌های اعتقادی و رفتاری اولوا الالباب اهتمام ورزیده است.
بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان‌نامه می‌خوانیم:
چکیده:
نوشتار حاضر با عنوان بررسی ویژگی‌های اولوا الالباب در قرآن کریم درصدد معرفی و تبیین ویژگی‌های اعتقادی و رفتاری اولوا الالباب است که در قرآن کریم با آن خصائص معرفی‌شده‌اند و به سبب دارا بودن این ویژگی‌ها، مشمول موهبت‌های عظیمی از جمله حکمت که خیر کثیر است از سوی خداوند گردیده و مخاطب خداوند در بهره‌گیری از آیات الهی و درک و اجرای احکام الهی گشته‌اند. اولوا الالباب خردمندانی هستند که اعتقاد آنان به اصول سه گانه توحید، معاد و نبوت عالمانه است.
از تأمل و تعمق در جهان آفرینش به ویژه خلقت آسمان‌ها و زمین و اختلاف شب و روز به عنوان نشانه‌های قدرت، حکمت و علم خداوند قلبشان به توحید آفریدگار جهان اطمینان یافته و از سیر و نظم و حکمت موجود در هر یک از پدیده‌های خلقت وجود هدفی بزرگ از خلقت انسان به عنوان اشرف مخلوقات و لزوم بازگشت نفس مطمئنه را متذکر می‌شود و از آنجا که برای تحقق هر هدفی نیاز به برنامه‌ای جامع و دقیق و راهنمایی آگاه و مدبر است ضرورت اصل نبوت نیز نزد ایشان اثبات می‌گردد.
زندگی اولوا الالباب مانند سایر افراد جامعه از اجتماعشان جدا نیست، این انسان‌های لبیب با مداومت بر ذکر خداوند که آمیخته با تفکر و ژرف‌نگری در آیات الهی است و با رعایت تقوای فکر به شناخت کامل و صحیحی از وظایف خود در قبال سایر افراد جامعه و عرصه‌های مختلف آن نائل می‌گردند که از جمله آن‌ها وفای به عهد الهی، پاسداری از پیوندها، دفع بدی با خوبی و... است و با اظهار این شناخت صحیح و عمل نمودن به آن با ممانعت‌ها و دشمنی‌هایی مواجه می‌شوند که ایشان را به انتخاب گزینه‌های هجرت، جهاد و شهادت در راه جلب رضایت خداوند منتهی می‌نماید. افراد صاحب لبّ با به‌کارگیری ویژگی صبر و استقامت که در این صبرشان فقط رضای الهی را می‌جویند، پیروزی و سعادت حقیقی در دنیا و آخرت را کسب می‌نمایند. این پژوهش نظری - تحلیلی است و شیوه جمع‌آوری مطالب به روش کتابخانه‌ای صورت پذیرفته و در گردآوری مطالب آن از قرآن کریم و منابع تفسیری متعدد با رویکردهای روایی، تحلیلی، اجتماعی، تربیتی، فلسفی و عرفانی بهره گرفته شده است.
تعریف و تبیین موضوع:
اولوا الالباب معرف انسان‌های هدایت یافته از سوی خداوند هستند که وظیفه بندگی خویش در مقابل پروردگارشان را به بهترین شکل مطلوب ادا نموده‌اند، از این رو نزد خداوند از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و خداوند در آیات زیادی به ویژگی‌های این افراد از زوایای مختلف اشاره نموده است. در این پژوهش سعی بر این شده که ویژگی اعتقادی اولوا الالباب در سه اصل اساسی توحید و نبوت و معاد مورد بررسی قرار گیرد، همچنین ویژگی‌های رفتاری اولوا الالباب از دو بُعد فردی و اجتماعی مورد توجه واقع شود. بدین جهت در این تحقیق محور اصلی قرآن کریم به ویژه آیات مرتبط با اولوا الالباب خواهد بود و از کتب تفسیر متعدد و روایات ذیل تفسیر آیات بهره‌گیری خواهد شد.
ضرورت و اهداف:
اولوا الالباب افراد کمال‌یافته‌اند که به واسطه ویژگی‌های اعتقادی و رفتاری‌شان مشمول هدایت الهی گشته‌اند و به وظایف خود نسبت به خودشان و اجتماعشان به خوبی شناخت داشته و در مرحله عمل بسیار فعال و گسترده و به نحو صحیح عمل می‌نمایند از این رو ضرورت انسانی ایجاب می‌کند به شناخت ویژگی‌های این افراد در ابعاد مختلف پرداخته شود و با توجه به این که جامعه ما به سمت جامعه مهدوی پیش می رود شناخت اولوا الالباب و تأسّی به ایشان توسط یکایک افراد جامعه، اجتماع اسلامی مان را در مسیر رشد و تعالی قرا دهد.
ویژگی‌های اعتقادی:
1- اعتقاد عالمانه اولوا الالباب به توحید:
انسان‌های لبیب و خردمند با تأمل و دقت در آیات آفاقی پی می‌برند که تدبیر و نظم جهان بر اساس حرکت از نقص به کمال است و هر موجود مادی که بهره‌ای از هستی برده همواره در حرکت و با زوال پیوسته است پس باید مبدأ فیاضی این کمال را به آن‌ها افاضه کند و آن مبدأ فیاض خدای دانا و تواناست چنان چه بشر یک لحظه به خود آید و بیندیشد به بداهت تصدیق خواهد کرد که جهان‌آفرین است که صحنه پهناور خلقت را به اراده و قدرت بی‌نهایت خود ایجاد نموده و از پوشش عدم پدید آورده و به تدبیر واحد آن را به سوی کمال و مقصد ابدی سوق می‌دهد.
2- اعتقاد به معاد در نگاه اولوا الالباب:
قرآن کریم در صدها آیه معاد را به مردم تذکر می‌دهد و هرگونه شک و ریب را از آن نفی می‌کند و در موارد زیادی برای افزایش بصیرت و رفع استبعاد، آفرینش نخستین اشیاء و قدرت مطلقه خداوندی را به مردم یادآوری می‌نماید چنان که می‌فرماید: «آیا آدمی نمی داند که او را از نطفه ای آفریدیم...گفت:چه کسی این استخوان ها ر که چنین پوسیده است را زنده می کند؟بگو همان کسی که نخستین بار آن را آفرید،زنده اش می کند.»(یس/79-77) طریق اولوا الالباب در اثبات معاد تفکر در خلقت آسمان‌ها و زمین برای رسیدن به مبدأ و از این رهگذر اثبات معاد است. (آل عمران/190) قرآن کریم با بررسی نظام سماوات و ارض دو گونه استدلال می‌کند. گاه می‌گوید این نظم ناظمی دارد که استدلال برای مبدأ است و زمانی می‌گوید این نظم برای هدف و مقصودی است که استدلال برای معاد است.
3- ضرورت نبوت از دیدگاه اولوا الالباب:
اولوا الالباب در اثر یاد و توجه به ساحت آفریدگار همواره در اندیشه‌اند که از جهان شگفت‌آور آفرینش درس‌ها بیاموزند و به پاره‌ای از اسرار خلقت و صنع آن بصیرت و آگاهی وسیع تری یابند زیرا غرض از آفرینش، آموزش است. انسان لبیب درمی‌یابد که عقل بشر در پیمودن راه تکامل و سعادت گرچه نقشی مهم دارد ولی به تنهایی نمی‌تواند از عهده کشف همه مجهول‌ها و حل همه نزاع‌ها و اختلاف‌ها و کشمکش‌ها بیرون آید زیرا از مسائل مبدأ و معاد و تعدادی دیگر از ارزش‌های والا، از دسترس معرفت عقل بشری بیرون است. بنابراین عقل می‌پذیرد که باید از ماورای طبیعت قانون جامع و کامل نازل شود که راه واصل میان نقطه آغاز و مرکز انجام باشد و می‌توان از راه به نام دین یاد کرد. بنابراین عقل به ضرورت وجود پیامبر الهی که عهده‌دار همه شئون یادشده است پی می‌برد.
شایان‌ذکر است، پایان‌نامه «بررسی ویژگی های اولوا الالباب در قرآن» پژوهش پایانی «زهرا صفرعلیان»، برای اخذ مدرک سطح 2 حوزه علمیه حضرت زینب کبری (س) تهران است که در سال پاییز 1388 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «خانم باقری» است. /9193/پ202/ی