هنر و تجربه زیبایی در سنت اسلامی بررسی شد

به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، نشست علمی «مبانی هنر دینی» پنجشنبه ۶ آذرماه در مجمع عالی حکمت اسلامی به همت گروه علمی فلسفه هنر و ارتباطات مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد. 

در این نشست، دکتر محمدرضا بهشتی به بررسی موضوع «کانت، هنر دینی و هنر در خدمت دین» پرداخت و خانم دکتر شمس‌الملوک مصطفوی، دانشیار فلسفه هنر دانشگاه آزاد تهران، به پرسش از چیستی «زیبایی‌شناسی اسلامی» و امکان بازسازی آن به‌عنوان نظریه‌ای منسجم برای تحلیل آثار هنری و تجربه زیبایی در سنت اسلامی پرداخت.

در ادامه خانم دکتر شمس‌الملوک مصطفوی، دانشیار رشته فلسفی دانشگاه آزاد تهران، با اشاره به عناصر مشترک و تکرارشونده در سنت فلسفه و عرفان اسلامی، بر ضرورت تبیین نظریه‌ای منسجم و تاریخی تأکید کرد.

 

دکتر مصطفوی با بیان اینکه مبانی هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی در متون اسلامی فراهم‌کننده پایه‌های نظری زیباشناسی اسلامی است، افزود: عناصری چون تناسب، نظم، اعتدال، تجلی حقیقت، رمز و اشارت، ذوق، وحدت در کثرت، عدم تقلید از طبیعت، زیبایی به مثابه خیر و کمال و قوه تخیل خلاق، می‌توانند چارچوبی برای نظریه‌ای منسجم و تجربه‌محور ارائه دهند.

 

دانشیار رشته فلسفی دانشگاه آزاد تهران تأکید کرد: زیبایی در زیباشناسی اسلامی امری عارضه‌ای بر وجود نیست، بلکه ساختاری ذاتی در هستی است و هر مرتبه وجودی به میزان شدت و فعلیت خود از زیبایی بهره‌مند می‌شود.

 

 

دکتر مصطفوی همچنین بر اهمیت سه عنصر عقل، خیال و ذوق به‌عنوان پایه‌های معرفت‌شناسی در این زیباشناسی تأکید کرد و گفت: ابن سینا بر عقل و ادراک کمال، سهروردی و ابن عربی بر خیال و ادراک صور مثالی، و ملاصدرا بر ذوق و شهود جمال و معنا تمرکز دارند و این سه عنصر یکدیگر را تکمیل می‌کنند.

 

وی در ادامه به مقایسه دیدگاه فلاسفه اسلامی با فلسفه افلاطون پرداخت و گفت: نسبت میان عشق و زیبایی در رساله مهمانی افلاطون، در فلسفه مشاء نیز بازتاب دارد؛ همه عالم حرکت به سوی معشوق که مظهر جمال است را نشان می‌دهد و تجربه زیبایی با عشق و لذت گره خورده است.