مهمانی خدا

به گزارش گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، ماه مبارک رمضان، یکی از مهم‌ترین ماه‌های سال قمری، ماه برکت و نعمت خداوند، ماه نزول قرآن و ماه ضیافت الهی است. این ضیافت بزرگ فرصتی برای رشد معنوی و تقرب جستن به خداوند متعال است و هرکس به‌اندازه ظرفیت خود می‌تواند این فرصت را غنیمت شمرده و از رحمت گسترده خداوند استفاده نماید. پیامبر اکرم می‌فرمایند: «إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی اَیَّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَاتٍ اَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا»«۱»، همانا برای پروردگارتان در روزگاران زندگی شما نسیم‌های رحمتی است؛ پس، خود را در معرض آن نسیم‌ها قرار دهید.

قطعاً یکی از مصادیق کامل نسیم‌های رحمت الهی، این ماه مبارک است. هریک از بندگان خداوند به تبعیت از آیه «وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاه»«۲»، با استعانت و یاری جستن از روزه، در کنار توبه و استغفارِ به درگاه الهی و رازونیاز و مناجات با ذات مقدسش می‌تواند ناپاکی‌ها را از خود زدوده و به رشد معنوی و قرب به درگاه باری تعالی نائل آید.

آمادگی برای ضیافت الهی

عظمت ماه مبارک رمضان و بی‌نظیربودن ظرفیت‌های آن، موجب شده است که موردتوجه جدی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان دین قرار گیرد؛ تا آنجا که مهیاشدن برای ورود به این مهمانی بزرگ از ماه‌های قبل، خصوصاً ماه رجب و شعبان، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستورالعمل‌های افزایش بهره‌مندی از این فرصت، در کلمات ایشان قابل مشاهده است. امام خمینی رحمه‌الله‌علیه در همین راستا نسبت به ضرورت توبه و استغفار از گناهان برای آمادگی ماه مبارک رمضان می‌فرمایند: «چنانچه یک گناهی خدای ناخواسته کرده‏اید قبل از ورود به ماه رمضان، توبه کنید، از آن برگردید. بدانید که مهالک زیاد است؛ بدانید که خیلی جاها ما داریم که باید وارد بشویم؛ خطرهای زیاد برای ما هست؛ شما ان‌شاء‌اللَّه با سلامت و با نفْس طاهر، با نفس پاک وارد بشوید در ماه رمضان؛ و در ماه رمضان هم به وظایف ماه رمضان عمل بکنید.»«۳»

ادب در محضر کریم

در فرهنگ اسلامی، مهمانی دادن با هدف ایجاد انس و الفت صاحب‌خانه با مدعوین و تقویت صمیمیت و دوستی بین آن‌ها صورت می‌گیرد؛ لذا، صاحب‌خانه، با ارائه ارزشمندترین عطایا به تکریم و پذیرایی از مهمانان می‌پردازد. خداوند، ماه مبارک رمضان را ماه مهمانی خود معرفی کرده است؛ ماهی برای ایجاد انس و الفت ما با او، زدودن فاصله‌ها و شمول مغفرت الهی نسبت به خطاها و گناهان بندگان؛ ماهی با پذیرایی معنویت، رشد و تعالی؛ ماه هدیه نزول قرآن.

کرامت بی‌انتهای میزبانِ این ضیافت و شان والای او، آدابی را برای میهمان اقتضا می‌کند تا هم نشانه ادب و احترام میهمان نسبت به میزبان باشد و هم بهره‌مندی او از این ضیافت را افزایش دهد. این آداب را می‌توان در میان کلمات و توصیه‌های بزرگان جست‌وجو کرد.

یکی از آداب این ضیافت، توجه به حضور میزبان، یعنی خداوند متعال است. امام خمینی رحمه‌الله‌علیه در لزوم توجه به محضر الهی و ناظر بودن پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بر اعمال امت در این ماه می‌فرمایند: «در ماه مبارک خودتان را در ضیافت خدای تبارک و تعالی ببینید و حق تعالی را مضیف خودتان ببینید و او را حاضر واقعه ببینید. اگر خدای نخواسته، یک وقتی خواستید به یک کسی جسارت کنید، بفهمید که در حضور خدا دارید به بنده خدا جسارت می‏کنید[…] اعمال شما -‌به حسب روایات- عرضه داده می‏شود پیش رسول‌اللَّه صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله‌وسلم. اگر اعمال شما عرضه داده شد و رسول‌اللَّه دید شما خلافکار هستید، چقدر ایشان ناراحت می‏شود؟! نخواهید که رسول‌اللَّه ناراحت بشوند؛ قلب مبارک ایشان را مکدر نکنید […] آن وقت یک همچو چیزی ببیند شاید در حضور ملائکهاللَّه و در حضور خدای تبارک و تعالی خجالت بکشد که این شخص از پیروان شماست، از شیعیان شماست، از امت شماست.»«۴»

توجه به محضر خداوند بودن و خود را در ضیافت الهی دیدن، انسان را به‌سمت یکی‌شدن و تقرب‌جستن به او سوق می‌دهد. لازمه این حرکت، زدودن نفس از پلیدی‌ها و آراستن آن به زیبایی‌ها و تهذیب نفس است. امام خمینی رحمه‌الله‌علیه در لزوم توجه به تهذیب نفس در این ماه می‌فرمایند: «ماه مبارک رمضان است و درهای رحمت خدای تبارک و تعالی به روی همه گناهکاران باز است و شما تا دیر نشده است در این ماه رمضان خودتان را اصلاح کنید. ما همه باید خودمان را اصلاح کنیم؛ ما هیچ‌کداممان یک آدم حسابی نیستیم. پناه به خدا باید ببریم و خودمان را اصلاح کنیم.»«۵» « […] از همه بالاتر این است که انسان خودش را اصلاح کند در ماه رمضان، ما محتاج به اصلاح هستیم، محتاج به تهذیب نفس هستیم، تا آن دم آخر ما محتاجیم. پیغمبرها هم محتاج‌اند.»«۶»

شرط ورود به ضیافت‌الله

ماه رمضان، ماه ترک‌کردن‌هاست. خداوند، روزه را نشانه‌ای در این ماه قرار داده است تا بدانیم در این ماه باید به‌دنبال فاصله‌گرفتن از برخی امور و ترک آن‌ها باشیم؛ این شرط ورود به ضیافت الهی است. ترک اکل و شرب، ترک گناهان، ترک توجه به غیر خدا و در یک کلمه ترک شهوات. امام رحمه‌الله‌علیه در موارد متعددی به این نکته توجه داده‌اند: «خداوند دعوت کرده است ما را به اینکه شما باید وارد بشوید در این میهمان‌خانه و این ضیافت هم جز ترک، چیزی نیست؛ ترک هواها، ترک خودی‌ها، ترک منی‌ها، منیت‌ها. این‌ها همه در این میهمان‌خانه است و ما باید حساب کنیم ببینیم که آیا وارد شدیم در این میهما‌ن‌خانه یا اصلًا وارد نشدیم، راهمان دادند به این ضیافت‌خانه یا نه، استفاده کردیم از این ضیافت الهی یا نه.»«۷» «این مرتبه مادی ضیافت‌اللَّه است که همه کسانی  که دعوت شدند به این ضیافت، بدانند که ضیافت خدا در این نشئه، چشم‌پوشی از شهوات است و ترک آن چیزی که قلب انسان؛ یعنی، روح طبیعی انسان بهش مایل است، آنها را باید ترک کند. این ضیافت خداست.»«۸»

عیار ادب ما در ماه رمضان، تعیین‌کننده میزان بهره‌مندی ما از این ضیافت است؛ چنانچه توانستیم در این ماه مبارک این آداب را رعایت نماییم، امید است وارد ضیافت‌الله بشویم و از معنویت آن بهره بگیریم و رحمت الهی را به‌سمت خود جلب نماییم. توجه به ذات باری تعالی، مناجات با او و پرداختن به ادعیه ماثوره، راهگشا و یاری‌دهنده ما در این ماه مبارک است. امام خمینی رحمه‌الله‌علیه با اشاره به این نکته می‌فرمایند: «این ضیافت خیلی لطافت و ظرافت دارد، این را باید قدر بدانیم ما. این ادعیه‏ای که وارد شده است در ماه مبارک رمضان و در ماه شعبان این‌ها راهبر ماست به مقصد. به تعبیر شیخ ما«۹» -رحمه‌اللَّه- قرآن صاعد است[…]  ظرایفی در این ادعیه مبارکه هست که سابقه ندارد. این‌ها را توجه به آن بکنید. انسان را این ادعیه می‏تواند حرکت بدهد[…]. ماه مبارک می‏تواند انسان را طوری بکند که تا ماه مبارک دیگر یا تا آخر دیگر کنترل بشود و تخطی از آنچه رضای خداست نکند.» «۱۰» ان‌شاءالله به توفیق الهی، همگی بهره کافی از فیوضات این ماه مبارک را ببریم.