شماره ۴۶ فصلنامه «اخلاق در علوم و فناوری» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، شماره 46 فصلنامه«اخلاق در علوم و فناوری» صاحب امتیازی انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فنّاوری و مدیرمسئولی مصطفی معین با سردبیری داریوش فرهود منتشر شد.

این فصلنامه در 26 مقاله و 199 صفحه منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

اخلاق حرفه ای معلمی از منظر فلسفه اخلاقی مارتین بوبر  

محمد احمد غلامی، محمد حسین حیدری*، حسن علی بختیار نصرآبادی

چکیده : زمینه: رعایت اصول اخلاق حرفهای از جانب معلمان و آموزگاران، نقش بسیار مهمی در ایجاد جو مطلوب اخلاقی در فضای تربیتی دارد. اخلاق حرفه ای آموزگار از دیدگاه های فلسفی متعدد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این میان یکی از فلاسفه مطرح اگزیستانسیالیسم که توجه ویژه‌ای به موضوع اخلاق در جهان بشری و به «شخص» انسان دارد مارتین بوبر است. وی باور دارد که اخلاق می تواند به واسطۀ  ارتباط شخص با خویشتن تحت تاثیر قرار گیرد. از این روی، هدف پژوهش حاضر آن است که با توجه به مبانی اخلاقی و ارزشی براساس دیدگاه مارتین بوبر در حوزه‌ی فلسفه اخلاق و  ارتباط انسان با خویشتن، رهنمودهایی برای اخلاق حرفهای معلمان و آموزگاران، در حوزهی ارتباطی معلم با خویشتن استنتاج نماید.

نتیجه گیری: در پرتو قابلیت وحدتبخشی به عنوان اصیلترین منبع اخلاقی، سایر اصول اخلاق حرفه‌ای آموزگاران به شکل واقعی جهت داده میشود. در تفکر بوبر، وظایف «اخلاقی» و «حرفهای» شخص معلم، و از سویی نقشهای «آموزشی» و «تربیتی» او، کاملاً درهمتنیده بوده و واجد وحدتی اساسی است. همچنین «حرفه» بخش مهمی از وجود و حیات معلم را تشکیل می‌دهد و توفیق واقعی معلم در عرصه‌ی حرفه‌ای، زمینه‌ساز تحقق کمال وجودی او خواهد بود. رهنمودهای برگرفته از تئوری اخلاقی بوبر در حوزهی ارتباطی معلم با خویشتن، میتواند به معلمان در فرایند ساختن هویت و شخصیت مطلوب اخلاقی و حرفهای خویش مدد رساند و با کمک کردن به گسترش افق دید و بهبود درک معلمان، ارتباط واقعی و مؤثر معلمان با خودشان و شاگردانشان را تسهیل نماید.

 

مطالعه عوامل حقوقی و اخلاقی ایجاد رویه قضایی

جمشید جعفرپور*، غفور خوئینی، فرهاد تجری

چکیده : در اثرپذیری قوانین و مقررات حقوقی از اخلاق همواره بر اخلاقی بودن نظام های حقوقی تأکید‌ و از ضرورت آن بحث شده است. در ﺣﻘﻮق ایﺮان، ﻫﻤﭽﻮن دیﮕﺮ ﻧﻈﺎمﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻧﻮﺷـﺘﻪ، ﻗـﺎﻧﻮن ﻣﻬـﻢﺗﺮیﻦ ﻣﻨﺒﻊ ایﺠـﺎد و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ اﺳﺖ . وﻟﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻤـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮای ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻗﻮاﻋـﺪ ﻻزم اﻻﺟﺮا ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ، ﻗـﻮاﻧﯿﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ دارای اﺑﻬﺎﻣﺎت و ﻧﺎﮔﻔﺘﻪﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری اﺳﺖ. لذا هدف این پژوهش بررسی عوامل حقوقی و اخلاقی در ایجاد رویه قضایی است و بدین منظور با تکیه بر تفسیر قوانین حقوقی و اخلاقی به علل این عوامل پرداخته خواهد شد.

نتیجه  گیری: نتیجه پژوهش نشان داد که ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﺗﺮﮐﯿﺐ آﻧﻬﺎ دارای ﻗﺎﺑلیت ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺨﺘﻠفی اﺳﺖ و اﻓﺮاد ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻼیﻖ و ﮔﺮایﺶﻫﺎی اخلاقی و ﻋﻠﻤﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ از طرفی ﻣﻌﻨﺎ و ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از ﻗﻮاﻧﯿﻦ اراﺋﻪ کنند و از طرفی دیگر اﺣﮑﺎم ﺣﻘﻮﻗﯽﮐﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺪیﻦ ﻧﺤﻮ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻻزم اﻻﺟﺮا و ایﺠﺎد ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻗﺎﻧﻮن و اﻟﺰام اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ایﻦ ﻗﻮاﻋﺪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی و از همه مهمتر بعد اخلاقی ﺧﻮد ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﻬﺎ، ﻻزم اﺳﺖ

 

فرآیند همترازخوانی و چالش‌های اخلاقی آن: آیا می‌توان به داوری اخلاقی امیدوار بود؟     

رضا رجبعلی بگلو*، علیرضا ثقه الاسلامی، زهرا رجبعلی بگلو، ندا حاجی عزیزی۳

چکیده :  نقش داوری و همترازخوانی در اخلاق پژوهش و نشر بسیار ممتاز و حیاتی بوده و دگرگونی‌هایی در طی سالیان دراز بر این بخش مهم از ارتباط علمی رخ داده است. با وجود گوناگونی در داوری‌های علمی و انتقادها و چالش‌هایی که به شیوه اجرا و ماهیت آن وارد شده، اما همچنان به عنوان یک هنجار اجتماعی در جامعه علمی پذیرفته شده است. پژوهش حاضر مروری است بر انتقادها و چالش‌هایی که توسط پژوهشگران به این رویکرد علمی مطرح شده است.

نتیجه‌گیری: این انتقادها از نقص در کارکرد و روند اجرا گرفته تا جنبه‌هایی همچون شخصی‌پنداری همترازخوانی، تأثیر منفی آشکار یا پنهان بودن هویت، امکان سوءاستفاده، نبود داور مناسب و آموزش‌دیده، وجود انواع سوگیری و برخورد منافع در داوری را دربر می‌گیرد که اخلاقی بودن داوری را با پرسش هایی جدی روبرو کرده است. مروری کلی بر این انتقادها در کنار آشنایی با مؤلفه‌های مهم داوری اخلاقی می‌تواند به بهبود این فرایند علمی یاری رساند.

 

قضاوت آنلاین در چارچوب مقررات ملی و بین المللی؛ چالشهای حقوقی و اخلاقی

فریبا کاظمی جلیسه*، عاطفه امینی نیا، جمیل حسن پور

چکیده :  افزایش بحران های زیست محیطی در قرن های اخیر موجب به خطر افتادن حیات انسان ها و موجودات زنده بر روی کره زمین گردیده است و این بحران ها به طور فزاینده ای رو به گسترش اند و می توانند منجر به حوادثی غیر قابل جبران در تمام کره زمین گردند.  بنابراین با وجود این م شکلات نیاز است که انسان کمی به خود بیاید و تعاملی سازنده و اخلاقی با محیط زیست در جهت حفظ آن  برقرار کند. توجه به اخلاق زیست محیطی از دهه 1970 در جهان آغاز گردید که بی شک ناشی از توسعه فناوری، صنعت، رشد اقتصادی و رشد جمعیت وتاثیر این موارد بر محیط زیست است. بی شک اساسی ترین راه برای حفاظت از محیط زیست و رعایت اخلاق زیست محیطی همکاری دولت ها در این زمینه است. از این روی در پژوهش حاضر سعی شده است تا به واکاوی و ارزیابی تعهدات دولت ها در قبال آلودگی‌های محیط زیست دریایی  با تأکید بر آموزه های اخلاق زیست محیطی و کنوانسیون حقوق دریاها پرداخته شود.

نتیجه گیری: تعهدات دولت ها در قبال آلودگی‌های محیط زیست دریایی و رعایت اصول اخلاق زیست محیطی به ویژه دولت های عضو کنوانسیون حقوق دریاها در راستای سه وظیفه اصلی، پیشگیری ، کاهش و کنترل آلودگی است. کنوانسیون حقوق دریاها، تعهدات دولت ها را شامل تعهد به همکاری، کمک-های فنی، نظارت، قانونگذاری، اجرا و ضمانت می داند. بی شک، دولت ها نباید برای بهره مند شدن از سود اقتصادی، از حاکمیت، تفسیری ارائه کنند که مخالف اصول حقوق بین الملل و اصول اخلاق زیست محیطی و به قیمت آسیب به محیط زیست باشد. لذا در طول تاریخ شکل گیری حقوق بین الملل اصل تکلیف دولت ها به جلو گیری از آلودگی های فرامرزی که ناشی از فعالیتهای اقتصادی آنهاست در اسناد و آرای بین المللی شناخته شده است و هم اکنون می-توان گفت این اصل به صورت عرف بین المللی در آمده است.

 

تعهدات دولت ها در قبال آلودگی‌های محیط زیست دریایی:با تأکید بر اخلاق زیست محیطی و کنوانسیون حقوق دریاها    

هومن فتحی، سید باقر میرعباسی*، منصور پورنوری

چکیده : افزایش بحران های زیست محیطی در قرن های اخیر موجب به خطر افتادن حیات انسان ها و موجودات زنده بر روی کره زمین گردیده است و این بحران ها به طور فزاینده ای رو به گسترش اند و می توانند منجر به حوادثی غیر قابل جبران در تمام کره زمین گردند.  بنابراین با وجود این م شکلات نیاز است که انسان کمی به خود بیاید و تعاملی سازنده و اخلاقی با محیط زیست در جهت حفظ آن  برقرار کند. توجه به اخلاق زیست محیطی از دهه 1970 در جهان آغاز گردید که بی شک ناشی از توسعه فناوری، صنعت، رشد اقتصادی و رشد جمعیت وتاثیر این موارد بر محیط زیست است. بی شک اساسی ترین راه برای حفاظت از محیط زیست و رعایت اخلاق زیست محیطی همکاری دولت ها در این زمینه است. از این روی در پژوهش حاضر سعی شده است تا به واکاوی و ارزیابی تعهدات دولت ها در قبال آلودگی‌های محیط زیست دریایی  با تأکید بر آموزه های اخلاق زیست محیطی و کنوانسیون حقوق دریاها پرداخته شود.

نتیجه گیری: تعهدات دولت ها در قبال آلودگی‌های محیط زیست دریایی و رعایت اصول اخلاق زیست محیطی به ویژه دولت های عضو کنوانسیون حقوق دریاها در راستای سه وظیفه اصلی، پیشگیری ، کاهش و کنترل آلودگی است. کنوانسیون حقوق دریاها، تعهدات دولت ها را شامل تعهد به همکاری، کمک-های فنی، نظارت، قانونگذاری، اجرا و ضمانت می داند. بی شک، دولت ها نباید برای بهره مند شدن از سود اقتصادی، از حاکمیت، تفسیری ارائه کنند که مخالف اصول حقوق بین الملل و اصول اخلاق زیست محیطی و به قیمت آسیب به محیط زیست باشد. لذا در طول تاریخ شکل گیری حقوق بین الملل اصل تکلیف دولت ها به جلو گیری از آلودگی های فرامرزی که ناشی از فعالیتهای اقتصادی آنهاست در اسناد و آرای بین المللی شناخته شده است و هم اکنون می-توان گفت این اصل به صورت عرف بین المللی در آمده است.

 

خسارت های ناشی از آلودگی های نفتی بر محیط زیست از منظر حقوق و اخلاق زیست محیطی

سهراب سلیم زاده، سوده شاملو*

چکیده :انسان برای حفظ محیط زیست پیرامون خود ملزم به رعایت اخلاق زیست محیطی است بر این اساس در حقوق قوانینی برای حفظ محیط زیست تنظیم شده است. متاسفانه آلودگی های نفتی در سال های گذشته تأثیرات منفی بسیاری بر محیط زیست کره زمین داشته است، بر همین اساس کشورهای مختلف در طول سالهای متمادی با وضع قوانین جدید منطبق با اخلاق زیست محیطی به بررسی و تصمیم گیری در این مورد پرداخته اند. بسیاری از تصمیمات با قوانین بین المللی همپوشانی داشته و به مرور زمان جزئی از قوانین بین المللی گشته و بسیاری از آرا و تصمیمات به علت ضعف حقوقی و ساختاری تأثیر مثبتی را در پی نداشته است. در این مقاله به بررسی پرونده های آلودگی نفتی در حقوق داخلی ایران و مطابقت آن با آموزه های حقوقی و اخلاقی زیست محیطی پرداخته شده است. 

نتیجه گیری: قضات محاکم  ایران ملزم اند بر اساس قوانین داخلی که منبعث از اصول فقهی و اخلاقی است و همچنین کنوانسیون های بین المللی که براساس آن اصول قانون اساسی و مواد قوانین عادی تصویب و جایگاهی هم عرض با قانون دارند به اختلافات رسیدگی کنند. متاسفانه، با توجه به آرای صادره از  محاکم ایران این نتیجه استنباط می شود که عموم آرا اصول حقوق محیط زیست و و هم چنین اصول اخلاق زیست محیطی را رعایت نکرده اند و  تأثیری بر توسعه هنجارهای زیست محیطی پیشگیری و جبران خسارت آلودگی های نفتی نداشته اند.

               

موارد تحدید وعدول ازاصول حقوق اخلاقی وکیفری درطرق تحصیل دلیل ِ جرایم علیه امنیت با مبنای مصلحت

اکبر وروایی، محمد جواد جعفری، مسعود قاسمی

چکیده: در حقوق جزای اختصاصی، جرایم امنیتی بدلیل آثار زیانبار عمومی برای کل جامعه و کشور از اهمیت ویژه ای برخوردارند. یکی از این موراد تحصیل دلیل در جرایم علیه امنیت می باشد که چگونگی و روش کشف و تحقیق از مرتکبان جرایم علیه امنیت با سایر جرایم متفاوت می باشد . هدف تبیین موارد تحدید و عدول از اصول حقوق اخلاقی و کیفری در طرق تحصیل دلیل جرایم علیه امنیت بر مبنای مصلحت می باشد .

نتیجه گیری : نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد با توجه به تاکید شارع و قانونگذاربه ضرورت تحصیل دلیل از طرق قانونی و مشروع در تمامی جرایم ،از جمله جرایم علیه امنیت ، اما به دلایلی مثل؛ مصلحت ،اضطرار،ضرورت حفظ نظم و امنیت جامعه ، دفع افسد به فاسد ، انتخاب بد از بدتر و... ضابطان و مقامات قضایی بتوانند دلایل ارتکاب جرم را که امارات قوی و متقنی بر ارتکاب آن وجود دارد را کشف نموده و عدالت و نظم و امنیت را در جامعه بر قرار سازند. دولت ها در زمینه واکنش نسبت به این جرائم و در عرصه چالش میان حقوق حاکمیت و حقوق شهروندی ، معمولا در جهت تضمین حقوق حاکمیت ( یعنی تضمین حقوق خودشان ) گام بر می دارند و در همین راستا همانطور که قبلا اشاره شد بعضا از اصول کلی و پذیرفته شده حقوق اخلاقی و جزا عدول می کنند.

               

فراتحلیل پیامدهای رهبری اخلاقی

حسن رنگریز، حامد خامه چی*

چکیده: رهبری اخلاقی به عنوان رویکرد نوین در چشم انداز رهبری پا به عرصه ظهور گذاشته و با اولویت دادن به اخلاقیات در سازمان، زمینه ایجاد و ارتقای اثربخشی فردی و سازمانی را فراهم نموده است. بر همین اساس نیز هدف این تحقیق شناسایی پیامدهای رهبری اخلاقی با استفاده از رویکرد فراتحلیل بود.

روش: تحقیق حاضر مطالعه ای مروری در زمره پژوهش های فراتحلیل بود . جامعه مورد بررسی پژوهش، شامل مقالات چاپ شده در مجلات علمی- پژوهشی در زمینه رهبری اخلاقی از سال 1389 تا تابستان سال 1398 بود که 48 مورد با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. پژوهش های منتخب با استفاده از نرم افزار CMA2 (نرم افزار جامع فراتحلیل) مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: یافته های فراتحلیل نشان داد که از بین پیامدهای رهبری اخلاقی، 33.33% دارای اندازه اثر کمتر از 3/0، 35.9% دارای اندازه اثر بین 5/0-3/0 بوده و 30.8% اندازه اثر بالای 5/0 داشتند.

نتیجه گیری: نتایج فراتحلیل نشان داد که از بین پیامدهای رهبری اخلاقی، به ترتیب متغیرهای قصد ترک شغل (688/0-)، دلبستگی شغلی (670/0)، اثربخشی رهبری (655/0)، رفتار شهروندی سازمانی (622/0)، توانمندسازی کارکنان (605/0)، مدیریت استعداد (583/0)، عدالت سازمانی (578/0)، جو اخلاقی (541/0)، عملکرد شغلی (526/0)، مشتری مداری (512/0)، رفتارهای انحرافی (504/0-)، حمایت سازمانی ادراک شده (500/0) اندازه اثر زیاد (بالای 5/0) داشتند.

 

طراحی مدل سنجش نفاق سیاست گذاران سازمانی در سازمانهای دولتی             

سلیمان جعفری، رضا سپهوند*، سید نجم الدین موسوی، حجت وحدتی

چکیده :  نفاق سازمانی به عنوان یکی از منابع فساد و همچنین به عنوان یکی از نتایج آن مطرح می شود که بر تمامی جنبه های سازمانی سایه می افکند. هنگامی که عارضه نفاق در سطح بالا و استراتژیک سازمان به وجود آید و با سیاست های سازمانی پیوند بخورد، مخاطرات و مشکلات بزرگتر و جدی تری به وجود می آورد. هدف این پژوهش طراحی مدل سنجش نفاق سیاست گذاران سازمانی در سازمان های دولتی است.

روش: این پژوهش در زمره پژوهش های کیفی و اکتشافی است که با استفاده از روش داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری پژوهش خبرگان(مدیران سازمانهای دولتی استان لرستان) بودند که با روش گلوله برفی 24 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که در نهایت با استفاده ار روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: در بخش کد گذاری باز 176 کد استخراج شد. در بخش کد گذاری محوری 62 کد در قالب 12 کد انتخابی جاگذاری شد که بدین ترتیب مدل مفهومی تحقیق شکل گرفت.

نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش عوامل علی شناسایی شده در زمینه نفاق سیاست گذاران شامل دو طیف عوامل فردی و سازمانی است و شرایط شغلی ایجاد کننده نفاق و شرایط بسترساز نفاق در حیطه عوامل زمینه  ای نفاق سیاستگذاران قرار دارند. از طرف دیگر، پدیده های محوری در پژوهش حاضر در قالب دو محور نفاق سازمانی و رفتارهای منافقانه شناسایی شدند. همچنین راهبردهای مقابله با نفاق و پیامدهای نفاق سازمانی نیز از اجزای دیگر مدل می باشند.

 

تاثیر اخلاق ایمانی بر برون رفت ورزش از بی اخلاقی        

محبوبه خداپرست، مهدی سلیمی*، جواد محمدی

چکیده:نظر به جایگاه والای ورزش در جامعه و اثرات بی  بدیل آن، و همچنین گسترش اعمال ضد اخلاقی در این پدیده که منجر به فاصله گیری از اهداف اصلی ورزش شده است؛ انتظار می  رود مسئله اخلاق، به  ویژه اخلاق  ایمانی بیش از پیش مورد توجه همگان قرار گیرد. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر اخلاق  ایمانی بر برون  رفت ورزش از بی  اخلاقی بود.

روش: روش انجام این پژوهش کیفی، و جامعه  آماری آن شامل اساتید مجرب مدیریت ورزشی و اخلاق و معارف اسلامی، مدیران، معاونین و اعضای کمیته انضباطی باشگاه های حرفه  ای و مدیران و معاونین ادارات کل ورزش و جوانان بود. نمونه آماری به روش گلوله  برفی انتخاب شد و تعداد آنها به 16 نفر رسید. ابزار و روش گردآوری داده  ها، مصاحبه از نوع نیمه ساختار یافته فردی بود. جهت تحلیل داده  ها از رویکرد گلیزری گراندد تئوری شامل دو گام اصلی کدگذاری حقیقی و نظری بهره گرفته شد.

یافته  ها: طی فرآیند کدگذاری حقیقی، 536 کد اولیه، 99 مفهوم و در نهایت 8 مقوله اصلی شناسایی شد. این مقولات در دو بعد کلی عوامل موثر بر اخلاق  ایمانی در محیط ورزش و سبک های رفتاری متاثر از اخلاق  ایمانی در محیط ورزش، تقسیم  بندی شدند. در مرحله کدگذاری نظری، مدل نهایی پژوهش با محوریت مقوله مرکزی تاثیر اخلاق  ایمانی در برو ن  رفت ورزش از بی  اخلاقی، ترسیم گردید.

نتیجه  گیری: بررسی و ارائه شاخص های موثر بر اخلاق  ایمانی و تاثیر آن در برون  رفت ورزش از بی -اخلاقی می  تواند منجر به شناخت مشکلات موجود در این حوزه و ارائه راه  حل های مناسب جهت کاهش شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب اخلاق  ایمانی در ورزش شود.

 

رابطه بین سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی با اخلاق حرفه‌ای آموزگاران            

حسین مردای مخلص*، نسرین قلی پور مطلق سبزواری

چکیده:در عصر جدید انقلاب رسانه ها، شناخت عوامل تاثیرگذار بر مولفه های اخلاقی امری اجتناب ناپذیر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی با اخلاق حرفه‌ای آموزگاران منطقه شش تهران انجام شد.

روش: روش تحقیق حاضر توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری تحقیق کلیه آموزگاران منطقه 6 شهر تهران در سال 1398-1397 به تعداد 270 نفر می‌باشد. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود که حجم نمونه با توجه به جدول کرجسی و مورگان 159 نفر تعیین شد. ابزار اصلی مورد استفاده در این تحقیق سه پرسشنامه استاندارد اخلاق حرفه‌ای ؛ پرسشنامه استاندارد سواد رسانهای MLS و پرسشنامه استاندارد سواد اطلاعاتی می‌باشد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش در سطح آمار استنباطی از آزمون‌ آماری رگرسیون خطی همزمان استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد بین مؤلفه‌های سواد رسانهای با اخلاق حرفه‌ای آموزگاران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (01/0>p) و همچنین بین سواد اطلاعاتی با اخلاق حرفه‌ای آموزگاران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد(05/0>p). نتایج نشان می دهد که با سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی می‌توان اخلاق حرفه‌ای آموزگاران را  پیش بینی کرد.

نتیجه‌گیری:  با توجه به یافته ها می توان گفت  با افزایش سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی معلمان، اخلاق حرفه‌ای آنان افزایش می‌یابد و یکی از مسائل مهم نظام تعلیم و تربیت که امروز ضعف آن محسوس می باشد، مرتفع می گردد.

               

طراحی الگوی آموزش و ارزشیابی مولفه های اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های فنی و مهارتی

بهرام اکبرپور، عزت اله نادری*، مریم سیف نراقی، قدسی احقر

چکیده :  اخلاق‌حرفه ای یکی از اصلی ترین صلاحیت های دنیای کار است وهدف از پرداختن به آن تربیت نیروی‌کار ماهر، درک جایگاه آن و پیشرفت آن در برخورد با چالش ها، اخلاق شغلی ومشکلات آنها دریادگیری‌ موفق کار و پیشرفت شخصی در جامعه و زندگی می باشد. این مقاله با هدف طراحی الگویی برای آموزش و ارزیابی مولفه‌های اخلاق‌حرفه‌ای در رشته‌های‌فنی‌و‌مهارتی به رشته تحریر درآمده است.

روش: رویکرد تحقیق حسب مفهوم تحقیق "‌ترکیبی"‌و هدف‌آن‌کاربردی است.‌ جامعه متشکل از برنامه‌ریزان‌‌درسی و هنرآموزان است. در بخش‌کیفی‌پژوهش نمونه‌آماری به‌روش‌قضاوتی‌ تعیین و با تشکیل‌گروه‌کانونی شامل5‌نفر از هردوجامعه‌وانجام سه‌جلسه‌مصاحبه، نتایجی‌حاصل‌شد که زمینه انجام مرحله اعتباربخشی گردید. ‌در بخش‌کمی ،نمونه شامل 30 نفر از متخصصان به صورت هدفمند و 335 نفر از هنرآموزان بودند که به صورت تصادفی خوشه‌‌ای انتخاب شدند. داده‌های حاصل از تحلیل اسناد با ابزار پرسشنامه محقق ساخته از طریق آزمون یو‌من‌ویت نی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته  ها: از یافته های این تحقیق، ارائه الگوی روش‌های آموزش و ارزیابی مولفه‌های اخلاق‌حرفه‌ای است که مورد تایید  نمونه های مورد‌بررسی در این پژوهش قرار گرفته است. بطوریکه در عنصر روش‌های یاددهی‌–یادگیری نتایج آزمون یو‌من‌ویت نی مقدار آزمــون 707/0 Z= در سطح معنی داری 480/0 ، ودر عنصر ارزیابی مقدار آزمون 247/0- Z= در‌سطح معنی داری 805/0 حاصل شده، لذا در هردو عنصرتفاوت حاصله معنی دار نبوده و توزیع نظر متخصصان برنامه ریزی‌درسی و هنرآموزان در خصوص تناسب هر‌دو عنصر با مولفه های اخلاق‌حرفه  ای از همخوانی و توافق برخوردار است.

نتیجه گیری: بررسی یافته‌ها ‌نشان داد گزاره‌های‌الگوی نظری با ‌گزارهه ای مستخرج در ارتباط با آموزش و ارزیابی مولفه های اخلاق‌حرفه ای در‌مطالعات انجام شده همخوانی دارد و نتایج این پژوهش می تواند در طراحی برنامه‌های ‌درسی رشته‌های فنی‌ومهارتی مورد استفاده قرار گیرد.

 

اخلاق زیست محیطی: نقش مصرف انرژی تجدید پذیر در حفاظت محیط زیست با تأکید بر حسابداری خلاق

مهدی یاسمی، مهرداد قنبری*، بابک جمشیدی نوید، جواد مسعودی

چکیده : امروز استفاده از انرژی های تجدیدپذیر مهمترین گزینه حوزه حفاظت از محیط زیست است و فعالان حوزه اخلاق  زیست محیطی بر آن تاکید دارند. در این مطالعه، ارزیابی نقش مصرف انرژی تجدید پذیر و خط  مشی تجاری در حفاظت از محیط زیست با تأکید بر حسابداری خلاق در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است.

روش: پژوهش کاربردی و از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری مورد مطالعه، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که با استفاده از روش حذف سیستماتیک(غربالی)، تعداد 166 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شده است. جمعع آوری اطلاعات، با استفاده از نرم  افزار ره آورد نوین و وب سایت سازمان بورس اوراق بهادار بود. به منظور آزمون فرضیه‌های تحقیق از روش‌های اقتصادسنجی چون آزمون‌های ریشه واحد برای بررسی مانایی، روش خود توضیح برداری با وقفه‌های توزیعی جهت آزمون وجود هم‌انباشتگی و بررسی روابط بلندمدت میان متغیرها، آزمون هم‌انباشتگی یوهانسن-جوسیلیوس برای تعیین وجود و تعداد بردار هم‌انباشتگی میان متغیرها، مدل تصحیح خطا برای آزمون اثرات کوتاه‌مدت و آزمون علیت گرنجر مبتنی بر مدل تصحیح خطای برداری برای تحلیل علیت استفاده شده است.

یافته ها: نتایج نشان می‌دهند که در بلندمدت، متغیر مستقل مصرف انرژی تجدیدپذیر(ظرفیت زیستی) در تحت تأثیر قرار دادن متغیر وابسته Lco2 (اثرات اکولوژیکی(تخریب زیست محیطی) معنادار هستند. همچنین در بلندمدت، متغیر مستقل معیار سیاست تجاری در تحت تأثیر قرار دادن متغیر وابسته Lco2 معنادار هستند . در بلندمدت، تمام متغیرهای مستقل رشد اقتصادی در تحت تأثیر قرار دادن متغیر وابسته Lco2  معنادار هستند .

نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، مصرف انرژی در بلندمدت، بر اثرات اکولوژیکی(تخریب زیست محیطی) تأثیر مثبت دارد. همچنین، متغیر سیاست تجاری بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربن(تخریب زیست محیطی) و رشد اقتصادی بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربن تأثیر مثبت دارند.

 

ارایه مدل اخلاقی مسئولیت‌ اجتماعی مدیران در دانشگاه علوم پزشکی

مصطفی عسکری جوجاده، رضا یوسفی*، فرشیده ضامنی

چکیده : مسئولیت اجتماعی مدیران از جمله مباحث مهم در حوزه اخلاق سازمانی می باشد، با درک این مهم پژوهش حاضر با هدف ارایه مدل اخلاقی مسئولیت‌های اجتماعی مدیران در دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد.

روش: روش تحقیق آمیخته (کیفی – کمی) بود، در بخش کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی و در بخش کمی از روش توصیفی-پیمایشی بهره گرفته شد. مشارکت کنندگان در بخش کیفی خبرگان، اعضای هیات علمی و مدیران دانشگاه علوم پزشکی بود و جامعه آماری در بخش کمی شامل کارکنان دانشگاه‌ علوم پزشکی مازندران بود. روش نمونه گیری در بخش کیفی هدفمند از نوع نظری بود، با 19 نفر از خبرگان مصاحبه صورت گرفت. و در بخش کمی تصادفی طبقه ای بود که تعداد 289 نفر به عنوان نمونه آماری جهت بررسی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی و پایایی ابزارهای گردآوری داده های پژوهش مورد تایید قرار گرفت، تجزیه و تحلیل داده ها از طریق تحلیل عاملی تایید مرتبه اول و دوم در نرم افزار SPSS22 و Lisrel انجام شد.

یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش مدل اخلاقی مسئولیت اجتماعی مدیران در دانشگاه های علوم پزشکی شامل هشت بعد مسئولیت قانون‌گرایی، مسئولیت اخلاقی، مسئولیت ارتباطی، مسئولیت سازمانی، مسئولیت اداری، مسئولیت مالی، مسئولیت نوآوری، مسئولیت عمومی می باشد.

نتیجه گیری: مدل اخلاقی مسئولیت اجتماعی مدیران به عنوان یک راهبرد مدیریتی می تواند مورد استفاده مدیران در دانشگاه های علوم پزشکی قرار گیرد.

 

مدل خط مشی گذاری مطلوب برای نهادینه کردن رویه های آموزشی اخلاق در اتاق های اصناف    

هادی مخملی، سنجر سلاجقه*، سعید صیادی، ایوب شیخی

چکیده :  امروزه برای دستیابی هرچه بهتر به بحث اخلاق کار و مدیریت اخلاق درسازمان به روش‌های مطلوب آموزش نیاز است. هدف از این تحقیق، طراحی مدل خط مشی گذاری مطلوب برای نهادینه کردن رویه  های آموزشی اخلاق در اتاقهای اصناف خراسان رضوی می باشد. 

روش: روش تحقیق، آمیخته (کیفی- کمی) بود. در بخش کیفی، جامعه ، خبرگان و نخبگان حوزه مدیریت، مدیران با تجربه نظام اداری بود که با استفاده از روش نمونه  گیری هدفمند 15 نفر از میان انها انتخاب شدند و به صورت نیمه  ساختار یافته با آنها مصاحبه شد. داده  ها با استفاده از روش دلفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در بخش کمی، جامعه ، روسای اتحادیه های صنفی اتاق های اصناف خراسان رضوی به تعداد 850 نفر بود که با روش نمونه گیری تصادفی ساده 265 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده  ها پرسشنامه محقق  ساخته بود. داده  های جمع  آوری شده با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: با استفاده از تحلیل کیفی 17 بعد و 21 مولفه به عنوان موانع و تنگناهای اجرای رویه های آموزشی و مراحل خط مشی گذاری شناسایی شد. در بخش کمی نتایج نشان داد که بین اهداف نظام آموزشی، مراحل خط مشی  گذاری و موانع و تنگناهای با رویه  های آموزشی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

نتیجه گیری: در این پژوهش مشخص شد برای مراحل خط  مشی  گذاری سه بعد(تدوین، اجرا، ارزیابی)، برای موانع و تنگناهای اجرای رویه  های آموزشی چهار بعد(مشخصات فردی، فاکتورهای طراحی دوره، آموزشی و محیطی)، برای رویه  های آموزشی چهار بعد (قبل ، بدو ، ضمن و بعد از خدمت)و برای اهداف آموزشی شش بعد (همسو سازی با سازمان، بهنگام سازی دانش، کاهش کارهای غیراخلاقی وغیرقانونی، همگام سازی با تغییرات سازمانی، تقویت روحیه همکاری و بهبود اخلاق حرفه ای) می  تواند مورد توجه قرار گیرد.

 

الگوی شایستگی و اخلاق مداری با رویکرد جانشین پرور در صنعت بانکداری 

عیسی حسین زاده، مجتبی رمضانی*، عباسقلی سنگی نور پور، حسین عماری، ناصر فقهی فرهمند

چکیده: یک سازمان زمانی می تواند به اهداف خود دست یابد که کارکنان و مدیران آن بر اساس شایستگی و اخلاق مداری پله های ترقی سازمانی را طی کنند. هدف از انجام پژوهش حاضر ارائه الگوی شایستگی و اخلاق مداری با رویکرد جانشین پرور در صنعت بانکداری

می باشد.

روش:  پژوهش حاضر کیفی- اکتشافی از نوع داده بنیاد بود. جامعه آماری تحقیق خبرگان، اساتید و کارشناسان سیستم بانکی آگاه به مدیریت دولتی و مفاهیم اخلاق حرفه ای بودند. از میان آنها 15 نفر با روش گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق بود. و در نهایت داده ها با روش کد گذاری های سه گانه با نرم افزار MAXQDA  مورد تحلیل قرار گرفت.  

 یافته ها: یافته های حاصله نشان می دهد 1- در بررسی ابعاد شایستگی با رویکرد جانشین پرور در صنعت بانکداری  تعداد 619 کد حاصل شد که در مرحله بعد از کدهای انتخاب شده 8 مولفه احصاء گردید که نهایتا این مولفه ها نیز در 6 بعد  طبقه بندی شدند و در نهایت 6 بعد اصلی (شایستگی های اخلاقی، روانشناختی، حرفه ای، اجرایی ، فنی و رهبری) در قالب ابعاد شش گانه الگوی شایستگی ها با رویکرد جانشین پروری در صنعت بانکداری جای گرفتند.

نتیجه گیری: الگوهای شایستگی با تاکید بر مدیریت منابع انسانی مبتنی بر  شایستگی در قالب شیوه ای نو برای یکپارچه کردن اقدامان حوزه منابع انسانی به کار می رود . در پژوهش حاضر مشخص شد اساسی ترین مولفه های شایستگی، اخلاق مداری، شایستگی روانشناختی، شایستگی های حرفه ای، اجرایی و فنی و توانایی های رهبری است.

 

مدل جامع مدیریت منابع انسانی (با استفاده از رویکردهای ناب، اخلاقی، چابک، تاب آور و سبز) در صنعت بانکداری ایران         

امیر عباچی، مجتبی طبری*، تورج مجیبی

چکیده :  سرمایه  انسانی به عنوان یک دارایی نامشهود و منبع مهم ایجاد مزیت  رقابتی در صنعت  بانکداری، زمینه را برای بهبود قابلیتهـای سازمانی فـراهم مـی  آورد. در سال های  اخیر، سازمان ها برای رقابت پذیری و حفظ  حیات، از مفاهیمی نظیر ناب، اخلاقی، چابک، تاب‌آور و سبز و ترکیب آن ها به اشکال مختلف سود می  برند. از آن جایی که پیاده  سازی رویکردهای فوق، مستلزم بکارگیری آن ها در مدیریت منابع انسانی سازمان ها است، هدف اصلی این پژوهش، طراحی مدلی  ا ست که بتواند به‌طور هم‌زمان از پنج رویکرد ناب، اخلاقی، چابک، تاب‌آور و سبز در مدیریت منابع انسانی صنعت بانکداری  ایران استفاده نماید.

روش:پژوهش حاضر در زمره پژوهش های آمیخته بود. در بخش  کیفی جامعه آماری  خبرگان حوزه مدیریت منابع  انسانی سیستم بانکی و اساتید دانشگاه بودند که 12 نفر از  آنها به روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند، برای مطالعه انتخاب  شدند. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه  ساختار یافته با خبرگان گردآوری و با استفاده از روش تحلیل  تم، مورد تحلیل قرار گرفته  ا ست. در بخش کمی از همان جامعه و نمونه بخش کیفی استفاده شد و داده ها با استفاده از پرسشنامه تهیه شده در بخش کیفی جمع آوری و با روش تحلیل سلسله  مراتبی  فازی اولویت بندی شدند.

یافته ها:نتایج حاصل از تحلیل تم نشان داد مدل مدیریت منابع  انسانی بر اساس رویکرد 5 گانه دارای 273 کدهای اولیه، 45 تم نهایی اصلی و 92 تم نهایی فرعی  است. همچنین تحلیل  سلسله مراتبی فازی نشان داد به ترتیب مدیریت منابع ا نسانی اخلاقی، تاب آور، ناب، چابک و سبز، در صنعت بانکداری ایران دارای اولویت هستند.

نتیجه گیری:مدیریت منابع  انسانی برای هدایت نگرش ها و رفتارهای  کارکنان و ایجاد نفوذ درمحیط نیازمند تدوین استراتژی های متناسب و ترکیب رویکردهای مختلف است در این راه توجه به اصول و رویکرد اخلاقی در کنار سایر رویکردهاراز اهمیتی ویژه برخوردار است.

 

مدل‌سازی ارتباط ویژگی‌های سازمانی، جهت‌گیری اخلاقی و خطر تهدید استقلال حسابرسان             

مهدی مولایی نژاد، رویا دارابی، زهرا پورزمانی*

چکیده : اهمیت مفهوم استقلال در حسابرسی مستقل، به حدی است که برای اثبات آن به عنوان یکی از شالوده ها در ساختار هر تئوری حسابرسی توجیه اندکی نیاز دارد. عوامل متعددی چون  منافع مالی، نگرش ذهنی، آزادی  عمل، جایگاه سازمانی و نگرش اخلاقی می توانند بر استقلال حسابرس تاثیر-گذارند. از این رو،  پژوهش حاضر به بررسی و مدل‌سازی ارتباط ویژگی‌های سازمانی، جهت‌گیری اخلاقی و خطر تهدید استقلال حسابرسان پرداخته است.

روش: این پژوهش کاربردی، از نظر ماهیت، توصیفی-پیمایشی، از لحاظ روش، همبستگی محسوب می‌گردد. جامعه آماری مورد بررسی، کلیه اعضای جامعه حسابداران رسمی بوده و تعداد 338 نفر از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع  آوری داده  ها پرسشنامه بود و پس از گردآوری اطلاعات حاصل از مطالعه پرسشنامه‌های توزیعی، داده  های حاصل با روش تحلیل  عاملی و  تحلیل مسیر و  با استفاده از نرم‌افزار Excel و SmartPLS مورد تحلیل قرار گرفتند. 

یافته  ها: یافته‌های پژوهش حاکی از این بود که ویژگی‌های سازمانی، با استقلال حسابرسان رابطه مثبت و معناداری داشته و جهت گیری اخلاقی ( تجربه و عینیت (بی‌طرفی) و آرمان‌گرایی) حسابرسان با استقلال حسابرسان رابطه معناداری دارد ولی صلاحیت رابطه  ای با استقلال حسابرس نداشت.

نتیجه  گیری: اعتلای حرفه حسابرسی در گرو حفظ استقلال حسابرس (استقلال ظاهری و واقعی) است، بنابراین در راستای جلب اعتماد عمومی نسبت به گزارش‌های صادر شده توسط حسابرسان اهتمام جدی نسبت به حفظ هر دو جنبه استقلال ضرورت دارد و در این راستا بی  شک ویژگی های سازمان اهمیت دارد. اخلاق حسابرس در میزان اعتماد نسبت به گزارش وی اهمیت دارد و تا حدود زیادی جهت  گیری اخلاقی بر استقلال وی اثرگذار است.

 

پیامدهای ادراک اصول اخلاقی در خرید آنلاین از دیدگاه مشتریان محصولات ورزشی

مریم خانی، زین العابدین فلاح*، طاهر بهلکه، ناصر بای

چکیده: امروزه با پیشرفت فناوری، خرید آنلاین محصولات و خدمات به‌شدت افزایش یافته است که این امر مزایای بسیاری را برای شرکت‌ها و همچنین مشتریان ایجاد کرده است. خرید آنلاین نیازمند ملاحظات خاصی همچون رعایت اصول اخلاقی می‌باشد. لذا با توجه به‌اهمیت موضوع، هدف اصلی این پژوهش مطالعه پیامدهای ادراک اصول اخلاقی در خرید آنلاین از دیدگاه مشتریان محصولات ورزشی بود.

روش: تحقیق حاضر، توصیفی– همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانشجویان تربیت‌بدنی دانشگاه‌های استان گلستان بود که 384 دانشجو به شکل انتخاب دردسترس به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش، از پرسش‌‌نامه‌های اصول اخلاقی درخرید آنلاین، اعتماد مشتریان به‌فروشندگان آنلاین و تمایل به‌خرید آنلاین استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید.

یافته‌ها: نتایج نشان داد ابعاد اصول اخلاقی درخرید آنلاین (حفظ حریم خصوصی، احساس امنیت، قابلیت اطمینان، ارائه خدمات مورد نیاز مشتریان و اقدامات غیرفریبکارانه) اثر مثبت و معنی‌داری براعتماد مشتریان به‌فروشندگان آنلاین دارند. اثر اعتماد مشتریان به‌فروشندگان آنلاین برتمایل مشتریان به خرید آنلاین محصولات ورزشی مثبت و معنی‌دار بود.

نتیجه‌گیری: باتوجه به‌نتایج تحقیق می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد رعایت اصول اخلاقی درخرید آنلاین توسط فروشندگان می‌تواند موجب افزایش اعتماد مشتریان و در نهایت تمایل به خرید آنان گردد.

               

رهبری غیر اخلاقی: طراحی مدل سرپرستی توهین‌آمیز در بیمارستان‌های دولتی

محسن میجانی، سعید صیادی*، زهرا شکوه، امین نیک پور، مهدی محمد باقری

چکیده :  شناسایی پیشایندها و پسایندهای سرپرستی توهین‌آمیز می‌تواند شناخت جامع تری از رهبری در سازمان ها ارایه دهد، بر این اساس هدف این تحقیق طراحی و اعتبار سنجی مدل سرپرستی توهین‌آمیز در بیمارستان‌های دولتی استان کرمان بوده است.

روش: روش پژوهش آمیخته اکتشافی(کیفی-کمی) بود، در بخش کیفی از روش داده بنیاد بهره گرفته شد، جامعه اعضای هیات علمی، خبرگان و متخصصان بودند، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 10 نفر از خبرگان مصاحبه به عمل آمد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش با استفاده از کدگذاری در نرم MAXQDA صورت پذیرفت. در بخش کمی از روش توصیفی-پیمایشی بهره گرفته شد. جامعه شامل کلیه مدیران و کارکنان بیمارستان‌های دولتی استان کرمان بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 372 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری پرسشنامه محقق ساخته بود، تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم افزار Smart PLS انجام شد.

یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد مقوله ویژگی فردی رهبر با تعداد 169 تکرار کد در رتبه اول می‌باشد، عوامل سازمانی با تعداد کد 120 در رتبه دوم می‌باشد و تبعات منفی سازمانی با 49 کد در رتبه سوم قرار دارد. بررسی کمی روابط بین متغیرها، نشان داد ضریب مسیر پیشایندها و پسایندهای سرپرستی توهین‌آمیز بر سرپرستی توهین آمیز تاثیرگذار بوده است.

نتبجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که مدل سرپرستی توهین‌آمیز در برگیرنده پیشایندهای عوامل محیطی، ویژگی های فردی رهبری و ویژگی های زیر دستان و پسایندهای تبعات منفی فردی، تبعات منفی سازمانی و عوامل سازمانی می باشد.

 

تحلیل رابطۀ مدیریت زنجیرۀ تامین کارآفرینانه با عملکرد سازمان با توجه به نقش اخلاق   ص. ۱۶۹-۱۶۱

نرجس ابراهیمی، احمد مهرابیان*، حسین دیده خانی

چکیده :  کارآفرینی سازمانی با نوآوری در ساختار سازمانی و روش های کسب و کار، نتایج  شگرفی در بهبود اقتصادی، اجتماعی سازمان ها و کل جامعه دارد. در این میان بی شک اخلاق به عنوان چارچوبی است که طی عبور از آن، کارآفرینی به خلق ارزش های مرتبط با نیازهای واقعی جامعه می پردازد و رشد و توسعه بلندمدت را به دنبال می آورد. هدف این مقاله بررسی رابطۀ مدیریت زنجیرۀ تامین کارآفرینانه با عملکرد سازمان با توجه به نقش اخلاق است. 

روش: پژوهش حاضر کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل شرکت های تولیدی شهرک های  صنعتی شهرستان گرگان بود که از میان آنها نمونه‌ای شامل 198 شرکت تولیدی با روش تصادفی ساده انتخاب شد.  ابزار پژوهش 6 پرسشنامه استاندارد بود و داده ها با استفاده از آزمون معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی در نرم افزار Smart-Pls مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین هوش تجاری زنجیره تأمین با افزایش سطح یکپارچگی سازمان و یکپارچگی زنجیره تأمین رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. بین مدیریت زنجیره تأمین با افزایش سطح یکپارچگی سازمان و یکپارچگی زنجیره تأمین رابطه معنی داری وجود دارد. بین افزایش سطح یکپارچگی سازمان با یکپارچگی زنجیره تأمین و عملکرد اخلاق مدار منابع سازمانی  رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. در کنار آن بین یکپارچگی زنجیره تأمین با عملکرد اخلاق مدار منابع سازمانی  رابطه مثبت معنی داری وجود دارد و بین عملکرد اخلاق مدار منابع سازمانی  با عملکرد مالی خریدار رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.

نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر می توان گفت مدیریت تامین کارآفرینانه ای که عملکرد اخلاق مدارانه سازمان را مورد توجه قرار می دهند منجر به افزایش سطح یکپارچگی سازمان و به طبع موفقیت آمیز بودن اهداف مدیریت تامین خواهد بود.  چرا که یکپارچگی زنجیره تامین در گرو عملکرد اخلاق مدار منابع سازمانی است. .نتایج این مطالعه به مدیران تامین  کمک می کند تا با تغییر فرهنگ و فرآیند بخش مدیریت تامین به سمت گرایش کارآفرینانه و اخلاق مدار عملکرد خود را بهبود بخشند.

 

رابطه ابعاد پویای فرهنگ سازمانی مبتنی بر اخلاق با اینرسی سازمانی             

مصدق لطفی زنگنه درویش، قنبر امیرنژاد*، فواد مکوندی

چکیده :در نظامهای  اجتماعی، اعتقادها، باورها، ارزشها و الگوهای رفتاری مشترکی وجود دارد که در مجموع، فرهنگ جامعه را تشکیل می دهند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ابعاد پویای فرهنگ سازمانی مبتنی بر اخلاق با اینرسی سازمانی بود.

روش: تحقیق حاضر از نوع توسعه  ای و با روش آمیخته می باشد. در بخش  کیفی که با روش دلفی انجام شد جامعه آماری خبرگان، صاحبنظران علمی در حوزه قلمرو موضوعی تحقیق و نیزکارشناسان و مدیران در سازمان  تامین اجتماعی بودند که با نمونه  گیری هدفمند 25 خبره به عنوان نمونه انتخاب شدند. مولفه های فرهنگ سازمانی از ادبیات پژوهش، تحقیقات و مدل های پیشین استخراج شد و پرسش نامه  ای با مقیاس لیکرت طراحی گردید. در نهایت داده  ها با تحلیل عاملی تاییدی تحلیل شد. در بخش کمی جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان و مدیران تامین اجتماعی ایران تشکیل دادند. از جامعه مورد نظر تعداد 379 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که گزینش آنها با استفاده از روش نمونه  گیری خوشه ای صورت گرفت. ابزار پرسشنامه پژوهشگر ساخته بخش اول برای فرهنگ سازمانی و پرسش نامه ها برای اینرسی سازمانی بود. در نهایت داده  ها با مدل معادلات ساختاری تحلیل شد.

یافته  ها: براساس نتایج حاصل از طرح دلفی 14 بعد و 42 مولفه شناسایی شد. همچنین در بررسی رابطه بین مولفه فرهنگ سازمانی مبتنی بر اخلاق و اینرسی سازمانی مشخص شد بین این دو مولفه رابطه معنادار و معکوس وجوددارد. نتایج به دست آمده نشان داد الگوی تحقیق از برازش مناسب برخوردار است.

نتیجه  گیری: فرهنگ سازمانی یکی از مهمترین مولفه های موثر بر پویایی سازمان است . اگر سازمان برخوردار از یک فرهنگ سازمانی متعالی و مبتنی بر اخلاق باشد و مولفه  های اخلاقی در بطن آن مورد توجه قرار گیرد بی  شک در برابر تغییر و تحولات محیطی رویکردهای انعطاف پذیر و سازگارانه اتخاذ خواهد کرد.

               

پیشایندهای ساختار توانمندساز ادارات کل ورزش و جوانان با پیامد اخلاق حرفه ای           

یوسف اقدمی*، سید محمد کاشف، ابوالفضل قاسم زاده علیشاهی، محسن شیرمحمدزاده

چکیده: ساختار توانمندساز نشان دهنده  ی اثربخشی ساختارها و فرآیندهای سازمان در توانمند ساختن فعالیت‌های کارکنان است و توجه به آن برای ایجاد اخلاق حرفه ای ضرورتی غیر قابل اغماض است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل علی _ساختاری پیشایندهای ساختار سازمانی توانمندساز ادارات کل ورزش و جوانان استانهای شمال غرب کشور با پیامد اخلاق حرفه  ای انجام شده است.

روش: پژوهش حاضر توصیفی و مبتنی بر مدل  یابی علی (مدل  یابی معادلات ساختاری) می باشد. حجم جامعۀ آماری 588 نفر از کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان استانهای شمال غرب کشور بود که 230 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه  ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع  آوری داده  ها از پرسشنامه  های استاندارد استفاده شد. روابط بین متغیرهای مکنون در الگوی مفهومی با استفاده از مدل معادلات ساختاری تعیین شدند.

یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، توانمندسازی روانشناختی، تعامل اجتماعی، تسهیم دانش و فناوری اطلاعات بر ساختار سازمانی توانمندسازی به صورت مستقیم اثر علی مثبت و معنی  داری دارند. نتایج همچنین نشان داد که ساختار سازمانی توانمندساز بر اخلاق حرفه ای اثر علی مستقیم و معنی  دار دارد.

نتیجه گیری: نتایج نشان داد که متغیرهای تحقیق ضمن داشتن رابطه معنی  دار با همدیگر، پیش  بینی  های خوبی نیز از همدیگر دارند که توجه به این زمینه  ها می  توانند در بهبود ساختار سازمانی توانمندساز همراه با افزایش در اخلاق حرفه  ای کارکنان موثر واقع گردند.

 

طراحی مدل مفهومی اخلاق در انتقال فناوری       

مهدی اسماعیلی، غلامرضا جندقی*، ابوالفضل خسروی، احمدرضا قاسمی

چکیده: با توجه به فضای جدید رقابت و کافی نبودن مزیت‌های رقابتی فعلی برای رقابت‌پذیری، استفاده از همکاری‌های فناورانه به‌عنوان ابزاری اثربخش برای توسعه مزیت رقابتی و از بین بردن شکاف میان توانمندی‌های موجود و مطلوب، به شمار می‌آید. در این مقاله سعی شد مدلی طراحی شود تا تبیین کننده ملاحظات اخلاقی باشد که نقش کلیدی در انتقال مؤثر و ایجاد روابط پایدار بین طرفین ایفا می‌کند.

روش: پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی-پیمایشی با رویکرد کیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان خبره و فرهیختگان دانشگاهی و صنعتگران هستند. نمونه آماری تعداد 10 نفر از خبرگان هستند. روش نمونه‌گیری، غیرتصادفی هدفمند با استفاده از تکنیک گلوله برفی است. ابزارهای تحلیل اسناد و مصاحبه برای گردآوری داده به کار گرفته‌شده است. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد بررسی و ارزیابی گرفته است.

یافته‌ها: طبق مدل اولیه، برگرفته از مطالعه مقالات مرتبط و سپس توسعه آن بر اساس یافته‌های مصاحبه‌های انجام‌شده با خبرگان و کدگذاری یافته‌های پژوهش، چهار بعد شامل ابعاد فرهنگی-اجتماعی، سیاسی-قانونی، سلامت-محیط‌زیست و توسعه اقتصادی به عنوان ابعاد اصلی مدل اخلاق در انتقال فناوری شناسایی شد.

نتیجه‌گیری: به‌منظور ایجاد روابط پایدار بین طرفین انتقال فناوری و انتقال مؤثر، شرکت‌ها و نهادهایی که قصد انجام انتقال فناوری دارند باید ابعاد فوق و مؤلفه‌های مرتبط را در پروژه‌های انتقال، مدنظر قرار دهند.

 

نقش جنسیت در پیامدگرایی و وظیفه گرایی اخلاقی

کیهان آزادی هیر*، محمدرضا وطن پرست، شرلی نعمت اللهی

چکیده:دو فلسفه‌ی اخلاقی جدید تحت عنوان "پیامد گرایی اخلاقی" و "وظیفه گرایی اخلاقی" دو نظریه‌ی حائز اهمیت در اخلاق هنجاری هستند . هدف از تحقیق حاضر  مقایسه پیامد گرایی اخلاقی و وظیفه گرایی اخلاقی در جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران  بر حسب جنسیت می  باشد.

روش: پژوهش حاضر در زمره پژوهش های پس رویدادی بوده است. جامعه‌ی آماری این پژوهش را اعضای حسابداران رسمی جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران در سال 1397تشکیل دادند که از میان آنها نمونه ای 318 نفره با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود و داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل استفاده شد.

یافته‌ها: بر اساس یافته های به دست آمده تفاوت معناداری در وظیفه گرایی و پیامدگرایی اخلاقی در جامعه حسابداران رسمی برحسب جنسیت وجود دارد.

نتیجه‌گیری: تحلیل یافته های تحقیق نشان داد که وظیفه گرایی و پیامدگرایی اخلاقی در میان زنان حسابدار بیش از مردان است و زنان از سطوح  بالاتر وظیفه‌گرایی و پیامدگرایی اخلاقی برخوردار هستند.

              

تحلیل رابطه بین هوش معنوی و سبک تصمیم گیری اخلاقی با نقش میانجی سوگیری شناختی          

مهدی ناصری، زهره حاجیها*، نوروز نواله زاده

چکیده:  هوش معنوی توانایی رفتار کردن با دلسوزی و دانایی در حین آرامش درونی و بیرونی، صرف‌نظر از پیشامد‌ها و رویدادهاست. افراد با هوش معنوی در حین قضاوت، توانایی منصفانه رفتار کردن را دارند. هوش معنوی و سوگیری شناختی بر سبک تصمیم‌گیری حسابرسان تأثیر دارد. در این پژوهش رابطه سوگیری شناختی، هوش معنوی و سبک تصمیم‌گیری اخلاقی مورد بررسی قرار گرفت.

روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات توصیفی – پیمایشی است. جامعه و نمونه آماری حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی بوده و روش نمونه گیری روش تصادفی ساده بوده و برای بدست آوردن تعداد نمونه از فرمول جامعه نامحدود کوکران استفاده گردید و در نهایت 154 نفر پاسخ دهنده پرسشنامه بودند. برای آزمون فرضیات از مدل‌یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار پی ال اس استفاده گردید.

یافتهها: اطلاعات حسابداری بر ادارک و قضاوت سرمایهگذاران اثر میگذارد، و هوش معنوی با سبک تصمیم‌گیری حسابرسان در سازمان حسابرسی با ضریب تعیین 254/0 (اطلاعات مدار) و 401/0 (مفهوم مدار) در سطح اطمینان 95 درصد ارتباط مثبت و معناداری دارد. نتایج نشان داد که سوگیری شناختی بر ارتباط بین این دو متغیر موثر است و تأثیری مثبت دارد.

نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد که سوگیری شناختی بر ارتباط بین این دو متغیر یعنی هوش معنوی و تصمیم‌گیری تأثیرگذار است اما با توجه به رسوایی‌های مـالی اخیـر در کـشورهای پیـشرفته و بـه تبـع آن کشورهای در حال توسعه که بیان‌گر نقض ضوابط اخلاقی اسـت، اهمیت جایگاه اخلاقی حسابرسان را بیش از پیش آشکار نمـوده است.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه علمی پژوهشی «اخلاق وحیانی» می توانند به نشانی تهران، میدان توحید- نصرت غربی- شماره ۵۶- واحد ۲- دفتر فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری یا با شماره تلفن ۶۶۵۸۰۲۱۷ یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس http://ethicsjournal.ir/ مراجعه کنند یا تماس بگیرند.