قناعت، زمینه ساز رضایتمندی در زندگی و اعتدال در معیشت است

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام آرش رجبی، با بیان این که دانشمندان علم اخلاق، چهار فضیلت بنیادین را مادر همه فضایل اخلاقی دانسته اند که شامل عفت، شجاعت، حکمت و عدالت است، اظهار داشت: هر یک از این فضایل نیز شاخه هایی دارند که در مجموع، درختواره فضایل اخلاقی و به تبع آن درختواره رذایل اخلاقی را تشکیل می دهند.
 مدیر کل امور تهذیبی و تربیتی حوزه های علمیه خواهران افزود: عالمان اخلاق، فضیلت قناعت را از شاخه های درخت عفت دانسته و در تعریف آن گفته اند قناعت به معنای آسان گیری در خوردن و آشامیدن و آراستن است، چنان که مرحوم نراقی در جامع السعادات می نویسد، قناعت ضد حرص است و آن ملکه نفسانی است که سبب اکتفا به اندازه نیاز و ضرورت از مال است بدون زیاده خواهی.

وی همچنین گفت: حرص و زیاده طلبی از جمله رذایلی است که آرامش را از انسان سلب کرده، سبب تنگدلی و پراکندگی خاطر و پریشانی احوال آدمی می شود، و قناعت به اندازه نیاز ضروری زندگی و دوری از زیاده طلبی، موجب بهباشی و شادکامی و رضایت از زندگی و توازن و اعتدال در معیشت است.
کارشناس مسایل فرهنگی ادامه داد: قناعت به کفاف و قدر نیاز یک زندگی آبرومند بسنده کردن است، زیرا دستِ نیاز دراز کردن نزد افراد پست، و زیر منت آنان رفتن به صد مَنْ زَرْ نمی ارزد.

وی افزود: در روزگار ما که عموم مردم به گرانی و فشارهای اقتصادی و کاستی و ناراستی و بیماری و رنج های گوناگون مبتلا هستند و علت آن هر چه می خواهد باشد و بخشی از آن هم بی تردید، ناشی از قصور و تقصیر مسئولان است که نزد خداوند باید پاسخگو باشند، اما آن چه در اختیار عموم مردمان است و سلاح آنان در مقابله با مجموعه فشارها و اضطراب های ناشی از معضلات اقتصادی به شمار می رود، سرمایه پایان ناپذیر قناعت است.

وی یادآور شد: البته قناعت به معنای پرهیز از تلاش برای توسعه زندگی آبرومندانه نیست و یا به معنای نادیده گرفتن علل و عوامل اجتماعی و سیاسی که مردم را دچار موانع جدی در رسیدن به نیازهای ضروری می کند، نیست و لذا در جای خود برای رفع علل و عوامل کژروی ها و کژتابی هایی که زندگی عمومی را دچار تلاطم می کند، باید کوشید.

حجت الاسلام رجبی گفت: با این حال آن چه به عنوان فعل اخلاقی و تکلیف اخلاقی برای همگان قابل تجویز است و می تواند در همه شرایط فراوانی و کاستی، چاره کار و عامل آرامش زندگی باشد، قناعت ورزی است؛ یعنی برای توسعه رزق و رفاه زندگی به قدر معقول و معمول تلاش کنیم اما حاصل آن هر آن چه بود، به قدر همان، خواسته های خود را همگام و همسان سازیم و دل و جان خود و خانواده خود و دیگران را رنجه نکنیم و خود را به دریوزگی و دستیا زی به هر کس و ناکسی مبتلا ننماییم و به داده رضا دهیم و گره از جبین بگشاییم که ورای زحمات و تلاش های اختیاری ما، امور دیگر در اختیار ما نیست.

وی خاطرنشان کرد: راهکار اهل معرفت برای ایمنی و عافیت از ناملایمات و آسیب های روانی این فشارها و دشواری ها، همین است که همگان باید خدا را در نظر داشته باشند و به او که غنی و قادر مطلق است امید ببندند و گنج گرانمایه قناعت را سرمایه زندگی خود نمایند.

حجت الاسلام رجبی افزود: بی شک انسان حریص حتی اگر دارا باشد فقیر است و انسان قانع، حتی اگر ندار باشد و کم بهره، اما صاحب گنجی بی پایان است و ثروتمند راستین هم اوست.

مدیر کل امور تهذیبی و تربیتی حوزه های علمیه خواهران همچنین با اشاره به حدیث گهرباری از امیرالمؤمنین که فرمودند: «کَفی بِالْقَناعَةِ مُلْکاً.»، سرمایه ای بهتر از قناعت برای بشر نیست، اظهار داشت: همچنین از آن حضرت در مورد این آیه کریمه پرسیده شد، که حق تعالی می فرماید: «فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً»، «پس حتماً او را زنده می کنیم، زندگانی پاکیزه‌ای» که حضرت فرمودَ: "حیات طیبه، همان قناعت است".

وی در خاتمه بیان داشت: رسول اعظم (ص) به ابوذر فرمود: «یا أباذَرٍّ! إِنّی قَدْ دَعَوْتُ اللَّهَ- جَلَّ ثَناؤُهُ- أَنْ یَجْعَلَ رِزْقَ مَنْ یُحِبُّنِی، الکَفافَ.» (ای ابوذر! همانا من از خداوند- که ثنایش بزرگ باد- خواستم که روزیِ کسی که مرا دوست می دارد، به اندازه کفایت قرار دهد.) /د102/ق