داستان اینترنتی که از آمریکا میآید
اشاره: سهم ما از اینترنت موجود جهانی چقدر است و تا چه اندازه با فرهنگ عمومی جامعه ایران قرابت معنایی دارد؟ یکی از مهمترین مشکلاتی که بر سر نسل جدید و جوان جامعه ما آورده است شیوه خوراک دهی اینترنت آمریکا است که امروز در دنیا جریان دارد و باید دید که تا چه زمان قرار است این مسیر ادامه یابد.
از این رو خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، پیرامون مسئله شبکه ملی اطلاعات و بحث درباره نحوه اطلاعرسانی در حوزه فرهنگی اینترنت با دکتر سید محمد علی غمامی، استادیار مطالعات فرهنگی و ارتباطات به گفتگو پرداخته است. متن زیر بخش دوم و پایانی این گفتگو است که تقدیم مخاطبین محترم میشود؛ در بخش اول به مسئله آسیبشناسی اینترنت پرداختیم.
رسا- یعنی اینترنت خانواده یک ساختار و مدل جدیدتری از اینترنت جهانی باشد تا مردم مشتاق آن شوند.
بله، یعنی زمین بازی و نامگذاری آن باید معنای دیگری داشته باشد برای مردم نه اینکه معنایش همان اینترنت جهانی باشد فقط محدودتر، این برای ما ضعف هست و این خدمت فراتر از شبکه جهانی اینترنت برویم و بگوییم اگر آن بر فرد تاکید میکند ما برروی خانواده تاکید میکنیم.
پس ما میدان را که عوض میکنیم این حرف و سوالی است که باید شورای عالی فضای مجازی روی آن تصمیمگیری کند و آن معنای جدیدی که باید در این سیستم فنی دمیده شود، آن روح دمیده شود، یک شبکه فنی که به جهت فنی خیلی پیشرفت کرده است ولی همچنان روحی ندارد.
رسا- چرا باید جمهوری اسلامی ایران شبکه ملی اطلاعات داشته باشد؟
به این سؤال از دو بعد جواب میدهیم؛ یک بعد به جهت امنیتی و سیاسی است و یکی به جهت فرهنگی-اجتماعی است. به جهت سیاسی و امنیتی تقریباً هر کشوری برای خودش یک شبکه داخلی دارد. حتی ایالات متحده هم اگر چه از فضای اینترنت استفاده میکند، یک شبکه داخلی اطلاعات دارد که غیر از سازمانها و نهادهای امنیتیاش هیچ کسی دیگر به آن دسترسی ندارد و این عمل به جهت امنیتی کاملاً توجیه شده است.
روسیه و کشورهای اروپایی، شبکه داخلی و ملی دارند؛ چرا که در حالت کلی هم هیچ کشوری نمیتواند از لحاظ فنی و اطلاعاتی داشتههای خودش را در شبکه قرار دهد تا توسط سرورهای خارجی و بیگانه مدیریت شود. یعنی مثلاً اگر آن سرور خراب شود و مشکل پیدا کرد یا مثلاً از فرایند خارج شد، تمام اتصالات اینترنتی ما قطع میشود، خوب به جهت فنی و به جهت سیاسی کاملاً موجه است که باید چنین فضایی در داخل یک کشور باشد ولی به جهت فرهنگی هم باید باشد.
ساختار اجتماعی متناسب با ارزشهای بومی خودمان
وقتی که میخواهیم ساختار اجتماعی ایجاد کنیم، این ساختار اجتماعی باید متناسب با سنتها و ارزشهای بومی خودمان باشد، این تناسب ساختار اطلاعاتی کشور در مبانی فرهنگی و ارزشهای فرهنگی ایجاد میکند که ما فضای ملی ایجاد کنیم و شبکه ملی اطلاعات داشته باشیم.
به جهت فرهنگی باید این فضا را ایجاد کنیم و علتش هم این است که ما ارزشهای متفاوتی نسبت به آنها داریم، وقتی که ارزشهای متفاوتی داشتیم نوع ارتباطاتمان باهم فرق دارد. به همین علت ما از جهت فرهنگی نیازداریم که فضای کاملاً بومی و متناسب با ارزشهای خودمان داشته باشیم و بتوانیم آن را سیاستگذاری کنیم، تا مردم بتوانند در موردش تصمیم بگیرند.
در مورد اینترنت جهانی نمیتوانیم تصمیمگیری کنیم
در حال حاضر، مردم جمهوری اسلامی نمیتوانند در مورد فضای اینترنت جهانی تصمیمگیری کنند. یعنی نمیتوانند نمایندگانشان را انتخاب کنند و آن نمایندگان در مورد این موضوع سیاستگذاری درستی متناسب با ارزشهایشان داشته باشند. بلکه این تصمیمات در خارج از ایران گرفته میشود و به شبکه جهانی اطلاعات تحمیل میشود.
مثلاً من یک مثال بزنم؛ در اینستاگرام هر وقت که بحث از یک سری ارزشهای دینی میشود، فیلتر میکنند، سانسور میشود، حذف میشود؛ یعنی به جهت قوانین جهانی حذف میشود. خوب؛ آنها در ارزشهایشان مثلاً کلمه جهاد معنای منفی دارد ولی در ارزشهای ایرانی کلمه جهاد یک معنای کاملاً مثبتی دارد. جهاد اکبر داریم، جهاد اصغر داریم، جهاد سازندگی داریم، جهاد سوادآموزی داریم، جهادهای مختلفی داریم.
سانسور ارزشهای دینی در اینستاگرام
برای ما یک ارزش است ولی به جهت جهانی، جهاد یک ضد ارزش تلقی شده و ما در مورد این ارزش خودمان نمیتوانیم تصمیمگیری کنیم، هر وقت که کلمه جهاد در یکی از شبکههای اجتماعی استفاده میشود، حذف میکنند، چون این قوانین و سیاستگذاریهایش در خارج از کشور است.
ما نیاز به یک شبکه داخلی داریم تا سیاستگذاری و قوانینش در دست مردم خود ایران باشد و مردم خودشان تصمیم بگیرند که چه ارزشهایی باید در آن رعایت شود و چه چیزهایی باید حذف بشود. بر عکس آن هم هست. نگاه کنید؛ ما به جهت فرهنگی دوست نداریم روابط نامشروع و مبتذل غیر اخلاقی در جمهوری اسلامی باشد ولی یکی از سیاستهای جهانی اینترنت این آزادی اطلاعات این مدلی میباشد، آزادی اطلاعات غیر اخلاقی است.
آزادی اطلاعات برای غرب غیراخلاقی است
آزادی اطلاعات غیر اخلاقی یعنی به جهت فرهنگی کاملاً در تضاد با ارزشهای اسلامی و بومی ماست و ما هیچ کاری نمیتوانیم در قبالش انجام بدهیم و هیچ سیاستگذاری نمیتوانیم در موردش انجام بدهیم. پس ما به یک فضای داخلی نیاز داریم تا مبتنی بر ارزشهای خودمان باشد و بر اساس آن سیاستگذاری کنیم.
رسا- در حال حاضر کدام کشورها از شبکه ملی اطلاعات برخوردارند؟
اینترنت درواقع یک پروژه ای بوده است در وزارت دفاع ایالات متحده به نام آرپا، Advanced Research Projects Agency Network ، که تا سال 1983 این فقط دست وزارت دفاع و موسسه ملی علوم بوده است، NSF National Science Foundation، یعنی اینترنت آغازش از یک فضای ملی کاملاً آغاز شده است.
National Science Foundation یعنی موسسه ملی علوم آمریکا اینترنت را در داخل آمریکا ایجاد کرده بوده و فقط در داخل ایالات متحده بوده، در سال 1983، 68 گره از 113 گره اینترنت را دست ارتش ایالات متحده دادند ، یعنی بیش از نیمی از گرههای اینترنت در دست ارتش آمریکا قرار گرفت و کمتر از نیمی از آن تبدیل به یک شاخه عمومی به نام اینترنت شد.
یعنی تقریباً همین الآن هم ایالات متحده، اینترنت را در دو قسمت لحاظ کرده است، یکی کاملاً وابسته به ایالات متحده که عموم مردم به آن دسترسی ندارند، یکیاش آن بحث عمومیاش است، یعنی اینترنت پنهانی که دست ایالات متحده و شرکتهای بزرگی اطلاعاتی ایالات متحده است، همچنان ملی باقی مانده است.
البته میدانید که الآن هم اینترنت ملی آمریکاست، همین الآن اینترنت توسط آژانس اطلاعاتی دفاعی ایالات متحده اداره میشود، DISA : Defense Information Systems Agency و توسط آژانس ملی اطلاعات وزارت دفاع آمریکا نظارت و رصد میشود.
حتی مدیریت دامنهها، یعنی این آدرس اینترنتی هم دست ایالات متحده است، آیکان است. بنابراین خود اینترنت جهانی که ادعای جهانی بودن میکند، خود وابسته به ایالات متحده است یعنی کاملاً توسط یک ملت اداره میشود. یعنی نه اروپاییها در آن دخلی دارند و نه آسیاییها و نه آفریقاییها، هیچ کسی در آن مشارکتی ندارد، اینترنت جهانی اسمش جهانی است به آن معنا که کاربرانش جهانی است ولی به جهت سیاست گذاری و قانون گذاری فنی و فرهنگی کاملاً ملی است.
یعنی در دست دولت ایالات متحده است. حالا این همین هم که جهانی است خود ایالات متحده یک شبکه ملی دارد، فارغ از اینترنت جهانی که آن اینترنت جهانی توسط خودش اداره میشود یک شبکه ملی دارد خود ایالات متحده، کشورهای دیگر، آلمان، فرانسه، انگلیس، خودشان شبکه ملی اطلاعات دارند. /882/ 403/
خبرنگار: امیررضا سلیمانی