شمیم خوش پژوهش در رواق مدارس علمیه پیچیده است

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام اسحاقی قائم مقام معاون پژوهش حوزه در امور استانها در گفت وگویی تفصیلی به تبیین نکات راهبردی و کاربردی به منظور تولید آثار فاخر در دوره فراروی جشنواره علامه حلی (ره) پرداخت.

بسم الله الرحمن الرحیم

لطفاً مختصری در رابطه با سوابق و فعالیت‌های پژوهشی خود توضیح دهید؟

اینجانب سیدحسین اسحاقی ، سالیان متمادی دارای تجربه مدیریت پژوهشی به عنوان: مدیر کل پژوهش مرکز پژوهشهای اسلامی ، مدیر مرکز تحقیقات حج ، معاون پژوهش آموزش عالی امام رضا(ع)، مدیرکل پژوهشهای عمومی حوزه علمیه خواهران و....بوده ام وهم اکنون نیز به عنوان قائم مقام پژوهش برادران در امور استانها توفیق خدمت دارم . البته درکنار این مسئولیتها وهمزمانی آن با رسالت تدریس وتبلیغ ، در طی سالیان متمادی درعرصه های مختلف فلسفی ، کلامی ، اجتماعی ، سیاسی واخلاقی ... به تحقیق ونگارش نیز پرداخته ام وهمواره تپش قلم را در دستان خود احساس نموده و تاکنون بیش ار 137 اثرتحقیقی و ترویجی بوسیله ناشرین از حقیر به چاپ رسیده است وبه لطف خدا ، آخرین اثری که هم اکنون مشغول به نگارش آن می باشم «فرهنگنامه فاطمی » ؛ نخستین فرهنگنامه موضوعی الفبایی فاطمه زهرا سلام الله علیها در نه مجلد است که به منظور بهره گیری مدرسان ، محققان ، مبلغان، مربیان وآحاد مخاطبان بویژه بانوان ودختران فاطمی خصلت آماده گردیده این فرهنگنامه این مجموعه کاربردی وترویجی از یک محتوای موضوعی نظام مند برخوردار هست که در طی شش سال تولید شده است و هم اینک دردست چاپ ونشر بوسیله نشر وزین هاجراست. این ناشر درسالهای اخیر به صورت جهادی اقدام به چاپ ونشر آثار فاطمی به منظور ترویج سبک زندگی ومعارف فاطمی نموده است و درهمین راستا فرهنگنامه را نیز با تخفیف پنجاه درصدی وبدون نگاه سودآورانه پیش فروش می کند و طالبین می توانند به نشر هاجر مراجعه کنند زیرا برای آراستگی جامعه به معارف وسبک زندگی فاطمی برخورداری هرخانواده ایرانی از این مجموعه خالی از لطف وبرکت معنوی نخواهد بود .

وضعیت آثار جشنواره ها را از منظر ارتقاء سطح علمی چگونه ارزیابی می کنید؟

جشنواره علامه حلی باهدف تقویت نشاط علمی و گسترش روحیه تحقیق و پژوهش، هدایت به سمت نیازهای پژوهشی جامعه، ترغیب به تحقیقات تخصصی علوم که طلاب برادر و خواهر زیر 31 سال در قالب کتاب، پایان‌نامه و تحقیق پایانی در ده رشته علمی برگزار می‌شود.

بحمدالله در سالهای اخیر به علت ایجاد فضای رقابتی وحضور وهمراهی شخصیت ها و بزرگان علمی – پزوهشی در جلسات پایانی جشنواره درسطح ملی واستانی وهمچنین مشوقات لازم وامتیازات ناشی از برگزیدگی، این مارتن علمی – پژوهشی روند رو به رشدی داشته است . ، درنهمین جشنواره علامه حلی به دلیل بالا بودن شرط سنی، بالغ‌ بر 25 هزار اثر ارسال‌شده و در دهمین جشنواره با قرار دادن شرط سنی 31 سال حدود 22 هزار اثر ارسال‌شده است.شایان ذکر است که امروزه نسبتا زیرساخت لازم برای انجام پژوهش در حوزتین فراهم آمده و با رویکرد مطلوب معاونت پژوهش برادران وخواهران در توسعه وگسترش فرهنگ پژوهش ، ارتقای مهارتی پژوهشگران وآشنایی بیشتر با فن آوری های نوین پژوهشی وباورمندی طلاب به تاثیرگذاری پژوهش ،تحقیقات فخامت وغنای بیشتری یافته ، به طوری که ازنظر کمی وهم کیفی شاهد رشد روز افزون آن هستیم. هرچند دراین راستا هنوز در نیمه راه هستیم اما چشم انداز وافق های روشنی مشاهده می شود با توجه به این سیاستگذاری منسجم و ارایه برنامه ها وفعالیتهای گوناگون ، نشاط لازم دراین راستا بوجود آمده وامید به بهینه سازی کیفی آثار دوراز انتظار نیست . درخصوص آثار امسال نیز کم وبیش آثار ارزشمند نیز دیده می شود اما همچنان نیازبه جریان سازی پژوهش وحمایت از پژوهشگران در حوزتین محسوس است . دبیر محترم این دوره ازجشنواره جناب حجه الاسلام والمسلمین محمد صالح مازنی چند نگاه ویژه برای ارتقای جشنواره داشته اند: اولا در پی انجام تحقیقی جامع در خصوص چگونگی ایجاد تغییر وتحول در جشنواره برآمده اند، که درحال انجام است ، ثانیا برای ایجاد وحدت رویه در ارزیابی نشست های کارشناسی برگزار نموده وارزیابان نیز از دستوالعمل واحد برخوردارشده اندتا درجریان ارزیابی ازوحدت رویه برخوردار و عدالت بیشتری در انجام داوری صورت گیرد . ثالثا نگاه عام به توسعه جشنواره دراستانها وحتی مدارس نیز از نگاه تیز بین ایشان به دور نمانده وبا پیشنهاد ایشان به تصویب شورای سیاست گذاری جشنواره رسیده است . درمجموع نشاط خوبی در انجام امور تحولی دیده می شود .

چه زمانی را جهت ورود طلاب جوان به عرصه پژوهش مناسب می‌دانید؟

پژوهش باید از ابتدا درفرایند تحصیل طراحی واجرایی شود. اساسا برای انجام پژوهش فکر بالنده ، جرأت وشهامت برای ورود به میدان عمل وازهمه مهمتربرخورداری از دانش واطلاعات لازم و تمرین وممارست لازم است . اگر نظام آموزشی ما بسوی« آموزش پژوهش محور تربیت مدار» گام بردارد وهریک از این اضلاع سه گانه( آموزش ، پژوهش و تهذیب) درهم تنیده شود و آموزش برای آموزش وپژوهش برای پژوهش انجام نگیرد بلکه هر پژوهشی برای آموزش وآموزش برای پژوهش باشد وروح حاکم درهمه اینها اخلاق وتهذیب باشد، می توان امید داشت که در آینده نزدیک شاهد تربیت طلاب توانمند درعرصه آموزشی ، تبلیغی ، تهذیبی ومدیریتی بارویکرد پژوهشی باشیم. در این راستا حوزه خواهران وبرادران می کوشند تا طلاب جوان هوشمندانه و حساب شده با انجام تکالیف پژوهشی و ارشاد وهدایت اساتید با مهارت ورزی لازم ،جرئت وشهامت ورود به عرصه پژوهش را پیدا کنند . ممکن است گفته شود که شاید همه طلاب شم وذوق واستعداد پژوهشی را شاید نداشته باشند ماهم با تایید این امر می گوییم اساسا ورود به عرصه پژوهش دردوسطح است 1 : پژوهش عمومی که مربوط به همه طلاب است 2: پژوهش تخصصی که مخصوص مستعدین ومشتاقان است. در خصوص پژوهش عمومی که تلاشی حداقلی است همه باید به آن مجهز شوند حتی اگر آرمان آنان تدریس یا تبلیغ و...باشد چه اینکه این قبیل فعالیتها هم با آراستگی به پژوهش زینت و موفقیتی دوچندان می یابد ضمن اینکه باید فرایند پژوهش را برای نوآموز سهل وآسان در نظرگرفت تادچارواهمه و بی انگیزگی نشود اگربتوانیم پژوهش را به درستی و سهل آموزی به طلاب وپژوهش آموزان انتقال دهیم تعداد بیشتری رویکرد پژوهشی خواهند یافت .

نقش جشنواره علامه حلی (ره) در ارتقای فرهنگ پژوهش میان طلاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جشنواره علامه حلی (ره) نقطه آغاز ومحرکی سازنده برای ایجاد رقابت سالم پژوهشی بین طلاب خواهروبرادر درقالبهای تحقیق اعم ازکتاب ، مقاله و پایان نامه وتحقیق پایانی و ایده پردازی در 11 گرایش مختلف بوده و انگیزه تحقیق وتفحص وحضورومشارکت فعال را دربین طلاب وهمراهی طلاب را فزونی بخشیده است . گفتنی است درسالیان اخیر با سیاست وتدبیرلازم برای توسعه جشنواره ملی در استانها ونهادینه سازی آن درکشور با ایجاد «جشنواره های استانی» وهم اینک « مدرسه ای » شاهد ارتقای کمی وکیفی آثار خواهیم بود .

ویژگی‌های یک پژوهش خوب و استاندارد چیست؟

در واقع هدف هر پژوهشی ممکن است بنیادی ، توسعه ای یا کاربردی باشد . البته هرپژوهش باید از نظر محتوا، ساختار وشکل نیز از استاندارد وفخامت لازم وهمچنین همراستا ی با نیازها برخوردارباشد . استاندارد پژوهش ها نسبت به نوع پژوهش، البته متفاوت است .در کنار هدفمندی تحقیق ، روشمندی آثار ،وزانت قلمی وآغاز نمودن هر پژوهش از جایی که دیگران به آنجا رسیده اند ،مهم وحائزاهمیت است تا دچارموازی کاری وتکراربی رویه نشویم . پژوهشهای مسئله محور، ساختارمند وهدف ورز و داری ترتب منطقی بوده وارتباط منسجم بین سئوال اصلی وفرعی وفرضیه وبدنه ونتیجه تحقیق برقرار است . دراین صورت این گونه از پژوهش های فاخر همیشه ازمقبولیت لازم برخوردارخواهدبود . ناگفته نماندکه اگر پژوهش مسئله محور ودر پاسخ به سئوال موردنیاز طراحی واجرا شود به دانش بنیان بودن تحقیقات کمک خواهدکرد.

اولویت‌های عرصه پژوهش برای طلاب جوان به نظر شما چیست؟

مسائل عصری ، جنسیتی وکاربردی همواره برای جوانان جذاب خواهدبود . البته قالبهای ارایه تحقیق نیز برای جوانان ونوع بهره گیری ازروش تحقیق نیز می تواند ازاولویتهای ورود طلاب جوان به عرصه تحقیق باشد. برای مثال روش میدانی برای شناسایی آسیب های اجتماعی و دست یابی به راهکارههای اصلاحی آنها می تواند برای جوانان ازاولویتها وجذابیتها باشد . درکناراینها بنظر می رسد گرایش جوانان به سوی کارهای گروهی وتولید آثارمشترک باهم افزایی واستفاده از تجارب افراد با سابقه وبویژه اساتید؛ می تواند دراولویت کاری آنان باشد .در این خصوص حوزه های خواهران با مهارت افزایی افزون برپژوهش کتابخانه به پژوهش میدانی نیز روی آورده واقدام به آموزش پژوهش میدانی نموده و حتی با برپایی مسابقات رشد میدانی به آن ارج وارزش خاصی قائل شده است و البته انتظار می رود بزودی این مهم در حوزه های برادران با عنایت به آ شنایی طلاب برادر با آسیب های اجتماعی وتمهید لازم نسبت به آسیب زدایی جاری شود وبرادران طلبه نیز رسالت خود را در پاکسازی اجتماع به انجام برسانند. امیدواریم که این روش مغفول از تحقیق در کنارتحقیقات کتابخانه ای بزودی در حوزه های برادران احیا و با آموزش های لازم محققان میدانی برادر در انجام پروژه های مشترک با نهادها ومراکر ملی ، منطقه ای ومحلی همراه شوند .

چگونه می توان فرهنگ پژوهش و تحقیق را بین طلاب جوان ارتقا داد؟

باید دانست که نگاه حاشیه ای به پژوهش هیچگاه نمی تواند به نهادینه سازی فرهنگ پژوهش دربین جوانان بیانجامد . اگر آموزش پژوهش بدرستی و روشمند وتدریجی انجام گیرد و عطر افشانی پژوهشی درفرایند تحصیل انجام گیرد و نگاه تبعی و انضمامی به پژوهش نشود و پژوهش درتاروپود متون درسی تنیده شود و پژوهش وآموزش اتحادی ونه انضمامی دیده شود و در زوایا و انتهای هر متن دریس با ایجاد انواع سئوال وتمرین پژوهشی و فعالیتها و.... باعث تحریک روح کنجکاو وجستجوگر پژوهش آموزان شویم ، گلهای پژوهش های نوین ومولد رخ می نمایدوبه تدریج زمینه نگارش وورود به عرصه های مورد نیاز وکاربردی برای آنان فراهم شود ، درصورتی که پژوهش در حوزه های خواهران وبرادران به بلوغ وکمال لازم برسد در آن صورت تشکلهای پژوهشی گسترش می یابد ، سرمایه گذاری لازم برای حمایت مادی ومعنوی از پژوهش وپژوهشگر فراهم می آید ومشوقات لازم متناسب با موفقیتها ی محققان درپاسخگویی به نیازها نیز چاشنی کارمی شود ،درنهایت با این تمهیدات می توان شاهد نشاط پژوهشی وتولید آثار فاخر دربین طلاب بویژه محققان جوان بود .

تجربیات خود را در عرصه پژوهش جهت بهره‌مندی طلاب بیان فرمایید؟

نوشتن را با نوشتن باید آموخت ! البته قبل از نویسندگی، باید دانست هرنویسنده خوب، قبل از آن یک نویسنده باشد باید یک خواننده خوب باشد ودایره واژگانی ومطالعاتی ودانشی خود را افزایش دهد در حقیقت دانش مانند آشپزخانه تولید علم است ؛مواد موجود در آن دانش واطلاعات موجود است وتحقیق وتفحص و برخورداری از مهارت مانند هنرورزی در آشپزی وتولید غذای خوب.است لذا بدون داشتن مواد لازم یعنی دانش واطلاعات کافی نمی توان مبادرت به پژوهشهای تالیفی و تدوینی بارویکرد نوآورانه و...نمود باید توجه داشت تحقیق همیشه ازجایی آغاز می شود که دیگران به آنجارسیده اند نه تکرار مکررات و موازی کاری یا خدای ناکرده انتحال و ترک امانت داری ! باید هرنوشته ای افزون بر مستندبودن از استقلال نسبی وساختاری جدید که خاص هرمحقق است نیز برخوردارباشد تا این نوشتار مستدل ونوآورانه ولو از حیث ساختاری ، به نام مولف شناسنامه شود وبخشی ازهویت علمی اوگردد . در کنار نوآوری ساختاری وروشی دربرخی ازانواع تحقیقات پژوهشگر، با خلاقیت وتکاپوی علمی ، تولیدگر دانش وآورده جدید است تا بصورت تراکمی به میراث علم ودانش افزوده شود . ناگفته نماند این نوع از تحقیق که به آن تحقیقات بنیادی و تولید علم می گویند راه صعب ودشواری است که به فکربالنده و دانش کافی و نهراسیدن ووارد گود شدن نیازفراوان دارد .

ازسوی دیگرباید دانست که امروزه دوره دانشمندی تقریبا سپری شده وزمان روشمندی ومهارت ورزی وبهره گیری درست از منابع واطلاعات به ذخصوص آشنایی با فن آوری های نوین واستفاده درست ازنرم افرارها علمی – اسلامی فرارسیده است؛ بنابراین قبل ازهرچیز طلاب جوان باید افزون بردانش واطلاعات لازم ،خود را به روشها ومهارتهای لازم مجهز نمایند وورود جدی به عرصه نگارش با شیب ملایم پیداکنند . آشنایی با منابع دیجیتالی هم برای برادران وبویژه خواهران که امکان دسترسی کمتری به منابع مکتوب کتابخانه ای دارند؛ ضرورتی دوچندان دارد تا نیازهای خود را در محیط مدارس ومنازل مرتفع نمایند .

خلاءهای پژوهشی روز در حوزه علمیه چیست؟

قبل از اینکه طلبه ای محقق شود باید پیش نیاز که تسلط کامل اساتید به دانش ومهارت پژوهشی است فراهم آید . یعنی قبل از طلاب ، اساتید از دانش وروش تحقیق ومهارت های پژوهشی ونحوه بهره گیری از منابع ، نرم افزارها و ابزارپژوهشی برخوردارباشند . اساسا استادمحقق، طلبه پژوهشگر و استاد قرآنی طلبه قرآن پژوه واستاد متخلق نیز طلبه مهذب به بار می آورند. لذا باید آموزش ومهارت افزایی اساتید در گام اول پیش بینی شود که دراین راستا حوزه برادران تمهید لازم راپیش بینی نموده و باعنایت به مصوبه شورای پژوهش ، اساتید در بدو خدمت مهارتهای پژوهشی را فرا گیرند ودرخصوص اساتید مشغول به تدریس به مهارتهای پزوهشی نیز 24 ساعت مهارت ورزی پژوهشی پیش بینی شده است . البته فراگیری این مهارتها از لوازم کار آنان و پیش نیاز تبحر و مهارت آموزی طلاب است . امیدواریم که برای اساتید حوزه های خواهران نیز چنین اقدام شایسته وبایسته ای منظور نظر برنامه ریزان پژوهشی قرار گیرد .

ازسوی دیگر باید دانست که حوزه های علمیه امروز باید درعرصه های مختلف قرآنی ، فلسفی ، کلامی ، تاریخی... وهمچنین امروزه حوزه در علوم مضاف مانند :فقه مدیریت ، مدیریت فلسفه ، مدیریت سیاسی ، حقوق اجتماعی و...مورد سئوال است ؛ هم اینک جهان درحوزه تتبع وتفحص ، تلقی وادراک و عمل ورفتار و... دچار تحول و دگرگونی اساسی شده است وهرآن نیازهای جدید رخ می نمایدکه انتظار دارد سئوالات ومعضلات خودرا در پرتو تفحص وتحقیق دینی از حوزه ها طلب کند . جامعه ملی وفراملی اینک با تشکیل حکومت اسلامی وبروز مسائل نوپدید درعرصه بانکداری ، پزشکی ، سیاسی ، جنسیتی و... مواجه با سئوالات بی جواب فراوان شده است که اگر حوزه علمیه به عنوان مدعی ایدئولوژی برتر ،پاسخگویی لازم را نداشته باشد ،منزوی خواهدشد .ازاین رو شایسته است طلاب جوان که درپیکان این مواجهه ومطالبات قراردارند ؛ باعنایت به شوروشعوروتوانمندی علمی – پژوهشی خود ، با رصد موضوعات مورد نیاز ، إن شاء الله پاسخگوی نیازها در عرصه ملی ، منطقه ای ، محلی و فراملی باشند.

حضرتعالی به عنوان یکی از مسئولین سابق پژوهش درحوزه خواهران و مسئول فعلی پژوهش درحوزه برادران ، وضعیت کلی پژوهش در این حوزه ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

امروزه پژوهش در حوزه ها چون گذشته های دور غریب نیست و شمیم خوش پژوهش در رواق ستادها و مدارس پیچیده و تحقیق وتفحص جزو یکی از ارکان و جذابیت های تحصیل قرار گرفته با انجام پژوهش هرطلبه خواهر یابرادر دانش خود را تعمیق و آن را در اختیار دیگران قرار می دهد . آنان به نیکی فراگرفته اند که به فرموده رسول مکرم اسلام (ص) اگر مؤمنی زندگی مادی را رها کند و حتی یک برگ از دانش مولد خودرا درقالب کتاب یا مقاله یا ... به یاد گار نهد ؛ همان برگ ازدانش بازدارنده و ستری بین او آتش خواهد شد و خدای رحمان درازای هرکلمه از نوشتار ویادگار علمی او ، شهری را در بهشت به اومی بخشد که هفت برابر دنیاست وآیا با این اجر سرشار! کسی هست که انگیزش کافی برای نگارش وبه یادگارنهادن علم ودانش خودرا نداشته باشد .

درسالیان اخیرحوزه های علمیه خواهران با شعارمحوری « هرطلبه یک پژوهشگر » پنج گام اساسی دراین راستا برداشته ویا درحال برداشتن است . درسال نخست با سیاستگذاری لازم به توسعه وتعمیق فرهنگ پژوهش پرداخته ؛ در گام بعدی «مهارت ورزی پژوهشی طلاب» در دستورکارقرارگرفته ودرقدم بعدی« آشنایی با فن آوریهای نوین پژوهشی وچگونگی بهره گیری ازآن» دنبال شده؛ درسال چهارم به« نهادینه سازی تشکلهای پژوهشی» درقالب کانونهابرای سطح 2 ،انجمن های پژوهشی برای سطح 3 وهسته های پژوهشی برای فارغ التحصیلان اقدام نموده و درگام پنجم برای تحقق این شعارمحوری «هرطلبه یک اثر پژوهشی »گام برداشته است ودرحوزه های برادران نیز هرسال هفته کتاب وهفته پژوهش با شور ونشاط وبرنامه ریزی خاصی برگزارمی شود ومدیران معزز در حوزه های خواهران وبرادران با پیام پژوهشی خود اهمیتی مضاعف وویزه به آن می بخشند نگاهی کوتاه به این پیام ها درادوار مختلف گویای نگرش ورویکرد این بزرگان وحتی توجه به مصوبات شورای محترم عالی برادران و شورای معزز سیاستگذاری خواهران در اهتمام فراوان به امر پژوهش است .

خوشبختانه امروز هیچ طلبه ای چه در حوزه خواهران یابرادران با پژوهش وچگونگی انجام آن بیگانه نیست ؛ پژوهش درمتن وفرایند آموزش وفعالیتهای تحصیلی ،جایگاه خاصی دربین مدیران واساتید وطلاب یافته است و ان شاء الله بزودی با تقویت پژوهش های گروهی وایجاد تشکلهای پژوهشی شاهد تاسیس صفوف پژوهشی ازقبیل موسسات ، مراکز، پژوهشکده ها، پژوهشگاه ها وشهرکهای پژوهشی نیز خواهیم بود .البته برخی از مراکز و پژوهشکده ها هم اینک در برخی از استانها ایجاد شده که معاونت پژوهش درصدد توسعه آن می باشد .

این اقدامات مبنایی وبنایی نوید، بکارگیری بهینه ازتوانمندی پژوهشی خواهرا ن وبرادران درپاسخگویی به مسائل حکومتی وعصری را دارد . در همین راستا ناگفته نماند حمایت از آثار علمی –پژوهشی خواهران نیز دردستورکارقرارگرفته وعلاوه برفرآوری پایان نامه ها وتحقیقات پایانی فاخر، به تولید 114 اثر قرآنی اقدام شده که تاکنون حدود 80جلد آن به چاپ رسیده و بقیه مجلدات نیز درمسیر چاپ قراردارند. شاهد حضور فعال قرآن پژوهان خواهردر نمایشگاههای قرآنی ونمایشگاههای بین المللی کتاب بوده ایم . درهمین راستا پس از برگزاری همایش پژوهشگران برتر کلامی که با برنامه ریزی وشکوه خاصی در حوزه های خواهران برگزارشد هم اکنون 50 طرح کلامی پس ازهم اندیشی پژوهشگران برتر کلامی دردستورنگارش آنان قرارگرفته است . ناگفته نماند که توسعه منابع مکتوب ودیجیتالی و حضورفعال پژوهشیگران خواهران درسایت پویش معاونت وشبکه کوثر نت هم نویدافق های روشن پژوهشی را دارد .

ناگفته نماند به منظور ایجاد انگیزش و نشاط پژوهشی و ایجاد رقابت سالم و تشویق نوقلمان در حوزه برادران وخواهران اهمیت خاصی به جشنواره علامه حلی (ره) داده می شود وهرساله نگاه ویژه ای به موضوعات نوپدید صورت می گیرد که امسال سبک زندگی اسلامی و بررسی آسیب های اجتماعی و... از این دسته ازموضوعات مورد نیاز است

ازسوی دیگرباید یادآورشد که در پرتو تدابیر ارزشمند ونوآورانه معاون محترم وارزشی پژوهش جناب حجه الاسلام والمسلمین میرمعزی - ضمن پاسداشت زحمات حضرت حجه الاسلام والمسلمین عماد وسایر مدیران معزز آقایان رفیعی ، شیعی ، ساجدی ، علیزاده ، مازنی ، شایان و ... وهمچنین مدیران میانی و همکاران وکارشناسان گرامی دیگر- پژوهش برادران ، هم اینک شاهد شکوفایی و رونق پژوهش در زمینه ترویج پژوهش ، تمشیت امورو مراکزپزوهشی ، مطالعات وبرنامه ریزی پژوهشی ، نشریات وانجمن های علمی وکرسی های آزاد اندیشی و رونق جشنواره ها و برقراری ارتباط وثیق تر بین صفوف وستاد هستیم .

درزمینه برپایی پنجمین نمایشگاه پژوهشی دستاوردهای مراکز حوزوی با مدیریت مراکز و امورپژوهشی معاونت برگزارشد . این نمایشگاه درسه بخش : در بخش اول مؤسسات به ارائه آثار خود پرداختند ، در بخش دوم و در بخش موضوعی تولیدات حوزه‌های علمیه در 15 رشته ارائه و حدود 4 هزار اثر آثار برگزیده هستند که ارائه گردید و بخش سوم نمایشگاه شامل موضوع انقلاب اسلامی بوده که به نمایش گذاشته شد . همچنین معرفی آثار فاخر، ارجمند وبرگزیده 15 پژوهشکده و پژوهشگاهها که با تدبیر دبیرخانه انجمن های علمی ودرپی آن تهیه کتاب شناخت و همچنین برگزاری نمایشگاه گفتمان علمی انقلاب اسلامی با همت والای دبیرخانه انجمن های علمی شکل گرفته که در این نمایشگاه نشریات دارای رتبه علمی - پژوهشی حوزوی نیز به نمایش گذاشته شد ه، هم قابل تقدیر است . البته گفتنی است که جشنواره کتاب سال هم جایگاه رفیعی در برنامه های معاونت پژوهش دارد وهرسال ازنظر کمی وکیفی روند روبه رشدی دارد وامسال به مناسبت پاسداشت چله انقلاب ، آثار نوپدید انقلاب اسلامی مورد نظر بوده چانچه درسالهای اخیر رویکرد به مقالات وپایان نامه های سطح 4 را در دستور بررسی قرارداده است.

تهیه زیرساخت های نرم افزاری و تهیه نظام جامع وچشم انداز پژوهشی ، اساسنامه ها ، آیین نامه تکالیف پژوهشی برای پژوهش آموزان وپژوهش یاران وپژوهشگران و اجرای برخی از آنها و توسعه وسریان پژوهش به دروس خارج واحیای سنت تقریر نویسی و تصحیح وتعلیق و.... از نقاط مثبت و رویکرد زیربنایی وارزشمند آن است . وجود صفوف فراوان پژوهشی اعم از پژوهشگاهها ، پژوهشکده ها ، موسسات ومراکز پژوهشی در قم وبرخی از استانها وهمچنین اعطای بیش از 150مجوزنشریه علمی –پژوهشی و علمی –ترویجی و نظارت وارزیابی مدام برنشریات علمی – پژوهشی و علمی – ترویجی از طریق کمیسیون نشریات علمی حوزوی وشورای اعطای مجوزها ، برنامه ریزی و برگزاری کرسی های آزاد اندیشی و نشست های علمی ، همچنین ساماندهی منابع کتابخانه ای و استقرار ونهادینه سازی سیستم تحت وب فراکاوش در غالب مدارس، برگزاری هدفمند هفته کتاب که امسال مزین به پیام مدیر دانشمند وارزشی حوزه های علمیه برادران بوده و ازهمه مهمتر انجام نیازشناسی پژوهشی که در 14موضوع مورد نظرقرار گرفته و در 9 موضوع از آنها نیازشناسی نهایی شده و هم اکنون این آثار به جامه طبع در آمده وفرادید پژوهشگران ازطلاب واساتیدوطلاب در آستانه پایان نامه نویسی قرار گرفته تا با انتخاب موضوعات مورد نیاز وبرقراری ارتباط دوسویه با مرکز ونهادها ودانش بنیان کردن اندوخته های علم دینی ، پاسخگوی نیازهای پژوهشی مراکز ونهادها و نظام مقدس اسلامی باشند.

ناگفته نماند با ضرورت نگاه به درون حوزه ها ، به تدریج بباید بخشی از پژوهش ها به سمت وسوی آسیب های پژوهشی در منابع ششگانه علمی ، مالی ، سخت افزاری ونرم افزاری وکالبدی و انسانی در عرصه درون حوزوی معطوف شود تا با شناسایی آسیب ها ی درون حوزوی درصدد اصلاح وبرون رفت از این موانع وعوامل بازدارنده برآیند .

ازمنظری دیگر به اختصار می توان گفت فارغ از زیرسازها، نظامات و تهیه اساسنامه ها ، آیین نامه ها ودستورالعملها ونظامات وچشم اندازها وطرحها وبرنامه که در جای خود بوسیله معاون محترم پژوهش و مدیران مرتبط به طور مستوفی به آن پرداخته شده ، پژوهش برادران با تشکیل گروه های علمی در سطوح عالی 3و4 وکانون های پژوهشی درسطح 1و2 در پی تحکیم وتثبیت تشکلها وپژوهش های گروهی برآمده و می رود تا مقدمات وتمهیدات لازم را برای نهادینه سازی واحدهای پژوهشی در سراسر کشور را با استفاده از ذخایرارجمند دانش آموختگان ، اساتید وطلاب جوان که دوران کارورزی خودرا دراین تشکلها آموخته اند را فراهم آورد تا تولیدگران علم ودانش دینی ، پاسخگویان مطالبات ، مقتضیات ونیازهای استانی ومحلی باشند . معاونت پژوهش دراین راستا با همکاری مرکز امورطلاب و دانش آموختگان به تشکیل پژوهشکده ها ومراکز مشترک پژوهشی با مراکز ونهادهای استانی می اندیشد همان طور که درهمین راستا نگاه خاص به ایجاد این مراکز بصورت مشارکتی با مساعدت اساتید وطلاب پژوهشگر حوزوی ویا دانشگاهی دارد و دراین راه خیرین پژوهشی را نیز دعوت به حمایت وپشتیبانی برای تاسیس مراکزپژوهشی وتولید آثارماندگار وباقیات صالحات وسرمایه گذاری ماند گار می نماید تا درپرتو مساعدت ، حمایت وهم افزایی خیرین و نذورات پژوهشی شاهد توسعه این واحدها در استانها وکلان شهرها وحتی شهرستانها ی سراسر کشور باشد . ناگفته نماند امسال حوزه برادران به منظور تصمیم سازی وراهبری و ایجاد وحدت رویه درامر پژوهش اقدام به تشکیل شوراهای علمی – پژوهشی در استانها هم نموده تا با استفاده از ظرفیت پژوهشی شخصیت های درون وبرون حوزوی در پی ایجاد وحدت رویه وجریان سازی پژوهشی در استانها ومدارس سراسر کشور باشد . دراین میان رویکرد معاونت به تشکیل کمیته های آزاد اندیشی و انجمن های علمی در استانها نیز ستودنی است که سرآغاز رشد وبالندگی پژوهشی و حرکت پرشتاب حوزه ها به سمت جریان سازی پژوهشی و دست یابی به نظام آموزش پژوهش محور تربیت مدار است .

در مجموع امیدواریم که با رویکرد جدید چه در حوزه های خواهران و چه برادران با تقویت زیرساخت های مورد نیاز پژوهشی بزودی شاهد تولید آثارفاخر در قالب کتابها ، مقالات ، پایان نامه ها و تحقیقات پایانی و برگزاری کرسی های آزاد آندیشی ونشست های هدفمند علمی در پاسخگویی به نیازهای دستگاه قضایی و آموزش پرورش ،آموزش عالی ، اوقاف ،صدا وسیما ، دفتر و سازمان تبلیغات ،بسیج ، سپاه ، امداد وبهزیستی ، دانشگاه فرهنگیان وجهاد کشاورزی و سایر نهاد ها ووزارت خانه هایی باشیم .

باعث خوشحالی ومایه مسرت است که هم اکنون حوزه های علمیه برادران وخواهران با چند ده نهاد وموسسه تفاهم نامه همکاری مشترک در عرصه های آموزشی ، پژوهشی ف فرهنگی و.....منعقد نموده وتلاش دارد تا ظرفیتهای علمی ، پژوهشی ، فرهنگی ، تبلیفی و تهذیبی خود را در اختیارآنان قرار دهد واقدام به انجام پروژه های پیشنهادی ، مشارکتی و ...نماید . ان شاءالله

در خاتمه اگر مطلبی دارید جهت استفاده طلاب بیان فرمایید؟

افرادی چون ما که درستاد انجام وظیفه وخدمتگزاری می کنیم باید درپرتو تفکرسیستمی و رصد فعالیتها ی پژوهشی صفوف که باید به طور مستمر ومدام تا اعماق مدارس ردیابی شود ؛ شاهد بوجود آمدن یک جریان هدفمندپژوهشی درحوزه های علمیه اعم ازخواهران وبرادران با تدوین نظام جامع پژوهشی( بعنوان بخشی معنا دار ومرتبط از یک نظام جامع آموزشی حوزوی ون جزیره ای ) ، نیازسنجی موضوعی ،استانداردسازی پژوهشها ، ایجاد تشکلها ، رویکرد جدی به مهارت ورزی اساتید وطلاب ، مهندسی موضوعات و تحقیقات وبهره گیری بهینه از منابع ششگانه در راستای ارتقای کمی وکیفی پژوهش باشیم . هرچند گامهای اساسی در راستای تهیه، استقرار وتوسعه زیرساخت های پژوهشی فراهم آمده است اما اجرای آنها در میدان عمل و تنسیق وبازسازی آنها از اهمیت و ضرورت لازم برخورداراست .

درپایان شایان ذکراست که ایجاد و نهادینه سازی این فرهنگ جز با اهتمام وحضورفعال سیاست گذاران ، برنامه ریزان ، اساتید و طلاب جوان میسور نبوده ونیست . ازاین رو برخودفرض می دانم به صورت ویژه تا ازمسئولیت پذیری طلاب جوان در عرصه پژوهش وپاسخگویی به مسائل نوپدید سپاسگزاری نموده وامید وافر داشته باشم که بیش از پیش شاهد تولید آثاروفاخر به عنوان میراث مکتوب مکتب اهل بیت (ع) ازسوی این عزیزان در جشنواره ها ، پایان نامه ها و سایر قالب های پژوهشی باشیم .ان شاءالله