پاسخ آیت الله سبحانی به شبهه ای از ابن تیمیه در مورد جهنم و بهشت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید ظهر امروز در جلسه تفسیر قرآن که در مدرسه علمیه حجتیه قم برگزار شد، در تفسیر آیات بیستم و بیست و یکم سوره توبه اظهار داشت: در تفسیر آیه بیستم از سوره توبه هستیم که در این آیه و دو آیه قبل مسأله مقایسه مطرح است؛ در یک طرف فاقد ایمان با عمل خیر و در طرف دیگر اهل ایمان با جهاد در راه خدا قرار داشت.

وی عنوان کرد: مقایسه ای که در این آیه مطرح می‌ شود با مقایسه دو قبل متفاوت است، چراکه بیان می‌ کند: «افرادی هستند که ایمان آورده، مهاجرت کرده و در راه خدا با جان و مال خود مجاهدت کرده اند درجه بالاتری دارند»، اما در این آیه طرف دیگر بیان نشده است یعنی بیان نشده که این افراد نسبت به چه کسانی درجه بالاتری دارند.

حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به این که طرف دیگر در آیه مورد بحث هم مؤمن است، خاطرنشان کرد: طرف اول سه ویژگی دارد، ایمان، هجرت برای خدا و جهاد در راه خدا و طرف دیگر فردی است که فقط ایمان دارد ولی دو صفت دیگر را ندارد؛ حال اگر بخواهیم طرف دیگر را کافر بدانیم با آیات قبلی فرقی نمی کند، بنابراین مقایسه در این آیه بین المؤمنین است.

وی افزود: افرادی که در بلاد کفر و شرک باقی مانده و به سرزمین اسلام مهاجرت نمی کند و از طرف دیگر جهاد در راه خدا را ترک می‌ کنند بدون شک درجه پایین تری نسبت به مؤمنانی دارند که ایمان را همراه با هجرت و جهاد در راه خدا جمع کرده اند.

این مرجع تقلید یادآور شد: یکی از مصادیق این آیه امیرمؤمنان علی بن ابی طالب(ع) است چراکه این آیه در راستای آیه قبل است که گفتیم مصداق اتم مؤمن در آیه قبل امیرمؤمنان بود، حال در این آیه نیز مصداق اتم فرد با ایمان مهاجر مهاجد ایشان است.

وی در ادامه در تفسیر آیه بیست و یکم سوره توبه بیان داشت: در این آیه به افراد با ایمان با همان دو صفت قبل بشارت به مواردی می‌ دهد؛ اولا این که مشمول رحمت الهی می‌ شود، ثانیا رضوان الهی شامل حال آنها است، ثالثا برای آنها بهشت هایی زیبا و پرنعمت است و رابعا در این جنات خالدی و ابدی هستند.

حضرت آیت الله سبحانی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: انسانی که مشمول رحمت و رضوان الهی شود، غمی نخواهد داشت؛ البته رضوان در این آیه به معنای رضوان الهی است یعنی این که انسان مؤمن به مقامی می‌ رسد که خدا از آنها راضی است، هرچند در مراحل اخلاقی درجه اول ایمان، درجه دوم صبر و درجه سوم رضوان بیان شده که به معنای رضایت انسان نسبت به قضا و قدر الهی است یا حتی لذت بردن از درد و رنجی که خدا برای او قرار داده است همچون امام حسین(ع) که مرگ در راه خدا را عزت می‌ داند، اما در این آیه مربوط به بخش اول می‌ شود.

وی بیان داشت: به هرحال رضوان دو مرحله ای است یک مرحله رضای انسان نسبت به افعال خدا که عرفا و علمای بزرگ دین به همین دلیل توانستند مقامات والایی را کسب کنند و دوم رضای خدا نسبت به بشر است که اگر انسان به این مرحله برسد مشمول نعمات و برکات الهی می‌ شود.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که برخی علمای اهل سنت اقامت در بهشت را طولانی مدت بیان کرده اند، ابراز داشت: این مطلب درست نیست چراکه خلود به معنای جاودانگی همیشگی است به دلیل این که در برخی آیات بیان شده است: «در بهشت و جهنم خالد هستند تا زمانی که آسمان ها و زمین دوام دارند».

وی عنوان کرد: ابن تیمیه رهبر اصلی فرقه وهابیت در این مورد مطلبی دارد که اصلا درست نیست، او می‌ گوید عذاب الهی یک روز پایان یافته و آتش جهنم نیز خاموش می‌ شود، ولی این حرف به همان دلایلی که گفتیم به هیچ عنوان درست نیست چون عباراتی در قرآن وجود دارد که خلود را برای ما معنا کرده است./1330/پ۲۰۲/ق