روزنه تنش‌زدایی افغانستان و پاکستان
به گزارش خبرگزاری رسا، در اوج تنش‌‌‌‌ها در روابط افغانستان و پاکستان، به‌خصوص پس از اعلام راهبرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا در منطقه جنوب آسیا، رهبران کابل و اسلام‌آباد تلاش تازه‌‌ای را برای بهبود روابط دوجانبه، حل اختلاف‌‌‌‌ها و پیدا کردن راه‌حلی برای صلح با طالبان آغاز کرده‌اند؛ تلاشی که هنوز نمی‌تواند چشم‌انداز روشنی برای بهبود روابط دو کشور و هم‌چنین صلح در افغانستان ترسیم کند.
روز جمعه(17 فروردین)، نخست‌وزیر پاکستان در سفری به کابل، با رئیس‌جمهور افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد. محمد اشرف غنی در 26 اسفند 1396 و به دنبال دیدار با مشاور امنیت ملی پاکستان، از شاهد خاقان عباسی دعوت کرد برای راه‌اندازی مذاکرات دو دولت به کابل سفر کند. این درخواست با استقبال نخست‌وزیر پاکستان همراه شد و 20 روز بعد، او در رأس یک هیئت بلندپایه سیاسی و امنیتی به کابل سفر نمود.
البته تلاش‌های تازه برای بهبود روابط افغانستان و پاکستان، به بعد از دو حمله بزرگ انتحاری طالبان به هتل بین‌المللی اینترکانتیننتال و جاده منتهی به وزارت کشور افغانستان در کابل در ماه بهمن برمی‌گردد. به دنبال این حملات، مقام‌های ارشد امنیتی افغانستان با سفر به پاکستان، اسناد و شواهدی را در مورد سازماندهی این حملات در خاک این کشور ارائه داده و خواستار انجام تحقیقات مشترک شدند. سه روز پس از این سفر، یک هیئت بلندپایه سیاسی و نظامی به رهبری معاون وزارت خارجه پاکستان و رئیس ستاد ارتش این کشور به کابل آمد. در نتیجه این سفر، یک مکانیزم جدید برای بهبود روابط میان دو کشور با عنوان «پلان عمل افغانستان و پاکستان برای صلح و همبستگی» تهیه شد.
در جریان سفر روز جمعه نخست‌وزیر پاکستان به افغانستان، رهبران دو کشور نیز بر ادامه مذاکرات برای نهایی شدن سند پلان عمل افغانستان و پاکستان برای صلح و همبستگی تأکید کردند. قرار است وزرای خارجه و مشاوران شورای امنیت ملی دو کشور این سند را در پنج کمیته نهایی کنند.
این تلاش جدید رهبران افغانستان و پاکستان، گام تازه‌‌ای برای اعتمادسازی و دوری از اتهام‌زنی‌‌‌‌ها میان دو کشور به حساب می‌‌آید. متأسفانه در طول سال‌های گذشته، اتهام‌زنی‌های مختلف، همواره دیوارهای بلندی از بی‌اعتمادی را میان دو کشور ایجاد کرده و مانع بهبود روابط شده است، اما حالا رهبران دو کشور تأکید می‌کنند که با تهیه پلان عمل افغانستان و پاکستان، دو کشور به جای انتقاد از یکدیگر، روابط خود را به صورت شفاف بهبود ببخشند.
تهیه سند پلان عمل میان افغانستان و پاکستان، مشابه ابتکار عملی است که افغانستان از ابتدای سال گذشته و برای گسترش روابط با همسایه غربی خود(جمهوری اسلامی ایران) روی دست گرفته و مذاکرات دو کشور در پنج کمیته برای دست یافتن به یک سند همکاری‌های جامع راهبری دنبال شده و به پیشرفت‌های خوبی نیز رسیده است. حالا به دنبال موفقیت این طرح، افغانستان مذاکرات مشابهی را در پنج کمیته با جانب پاکستانی آغاز می‌کند.
اما تلاش‌های تازه برای بهبود روابط میان افغانستان و پاکستان، به دنبال ارائه طرح جدید صلح رئیس‌جمهور افغانستان به طالبان در بهمن ماه سال گذشته، رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. حکومت افغانستان در طرح صلح جدید، پیشنهادهای بی‌سابقه‌‌ای را از جمله شناسایی طالبان به عنوان یک گروه سیاسی و دادن دفتر نمایندگی در کابل، به طالبان ارائه کرده است. این طرح با حمایت‌های گسترده منطقه‌‌ای و بین‌المللی به ویژه از سوی حکومت پاکستان همراه شده و حالا امید می‌رود مقام‌های پاکستانی با حمایت از طرح جدید صلح افغانستان، از نفوذ و فشار خود برای آوردن طالبان پای میز مذاکره استفاده کنند. البته یک سؤال محوری باقی است و آن، اینکه پاکستان در شرایط کنونی تا چه اندازه بر طالبان افغانستانی نفوذ دارد؟ وزیر خارجه پاکستان پیش از این گفته که پس از کشته شدن «ملا منصور»، رهبر سابق طالبان، این کشور نفوذش را بر این گروه از دست داده است. از سوی دیگر، سخنگوی ارتش پاکستان نیز خاطرنشان کرده که «این حقیقت ندارد که اگر ما به طالبان بگوییم مذاکره کنید، آنها نیز بر سر میز مذاکرات حاضر شوند.»
در مجموع، بهبود روابط افغانستان و پاکستان در شرایط کنونی حداقل به دو مسئله وابسته است؛ ابتدا اینکه گروه طالبان به درخواست صلح حکومت افغانستان بر اساس طرح جدید پاسخ مثبت بدهد و زمینه شکل‌گیری این مذاکرات به کمک پاکستان فراهم شود و از سوی دیگر، افغانستان تا چه اندازه به خواست‌های پاکستان برای ایفای یک نقش سازنده در این کشور، پاسخ مثبت می‌دهد! آنچه مشخص است، تاکنون روابط دو کشور همواره در محور خواست دولت افغانستان پیش رفته، در حالی که نتیجه‌بخش بودن مذاکرات به این مسئله نیز وابسته است که افغانستان چه نقشی را در قبال نقش مثبت پاکستان بازی خواهد کرد؟! کلید موفقیت مذاکرات جدید افغانستان و پاکستان در این مسئله اساسی است که این مذاکرات به یک نتیجه «برد ـ برد» برای هر دو کشور منتهی شود و پاکستان نیز پاسخ قانع‌کننده‌‌ای نسبت به نگرانی‌های خود و حتی مسئله تاریخی و جنجال‌برانگیز «خط دیورند» به دست آورد./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان