نشست علمی دلالت های انگیزشی در قرآن برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی دلالت های انگیزشی در قرآن با ارائه ابوالفضل محمدی و نقادی حجت الاسلام علی اکبر بخشی و مجتبی نوروزی سه شنبه شب از سوی انجمن علمی مدیریت اسلامی حوزه علمیه در ساختمان انجمن های علمی حوزه برگزار شد.

در آغاز این نشست ابوالفضل محمدی نظریه خود را ارئه کرد و گفت: در قرآن کریم پس از لفظ الله بیشترین مرتبه لفظ رب تکرار شده است همانند رب العالمین، رب السموات و الأرض و موارد دیگر؛ علامه طباطبایی(ره) رب را به معنای مالکِ مدبر می داند؛ به عبارت دیگر مفهوم رب از دو مفهوم جزئی مالکیت و تدبر تشکیل شده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) ادامه داد: رب العالمین در رأس جهان خلقت قرار دارد که انسان، جن، حیوانات و موجودات دیگر گوشه ای از این جهان هستی به شمار می روند؛ حال سؤال این است که خداوند جامعه انسانی را چگونه مدیریت می کند؟ آیا می توان از مدل مدیریتی او الگو برداری کرد و آیا دلالت هایی در زمینه مدیریت در آیات وجود دارد؟

محمدی خاطرنشان کرد: امر و نهی در قرآن کریم فراوان است و پس از همه آنها پیوست هایی که به بحث انگیزش مربوط است بیان شده؛ به عبارت دیگر صرف دستور برای انجام شدن کار کفایت نمی کند بلکه باید با انگیزش همراه باشد؛ امر به معنای طلب فعل مطلوب از سوی خداوند است و بحث انگیزش نیز عناصر تأثیر گذار در بروز و نوع رفتار انسان را بررسی می کند که با تشخیص نوع رفتار انسان، رفتار آینده آن پیش بینی می شود و با پیش بینی رفتار، قدرت کنترل انسان به دست می آید.

وی ادامه داد: در قرآن کریم نهی همراه با تهدید است که به معنای طلب ترک رفتاری نا مطلوب از سوی خداوند است بنابراین انسان موجودی است که در برخی موارد رفتار نامطلوبی از سوی او سر می زند و غالبا به آن هم عادت دارد؛ در آیه لاتفسدوا فی الارض ان الله لایحب المفسدین، «لاتفسدوا فی الأرض» نهی است و «لایحب المفسدین» نقش انیگزشی دارد؛ می توان گفت خداوند دلیل انجام برخی از رفتارهای نامطلوب از سوی انسان را جهل می داند در نتیجه درصدد بیان رفتارهای مطلوب و نامطلوب است کاری که یک مدیر نیز باید انجام دهد.

در ادامه مجتبی نوروزی ایده مطرح شده را بسیار خوب دانست و تصریح کرد: البته در ضابطه مند کردن این ایده مشکلاتی وجود دارد که با استفاده از شیوه علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان که همان تفسیر قرآن با قرآن است می توان مشکلات آن را برطرف کرد در نتیجه بحث پیوست های مطرح شده در امر و نهی را باید به آیات ذیل و روایات تسری داد؛ انگیزش براساس تعامل بین خوف و رجاء روشن می شود و بیشتر مطالب علامه طباطبایی در زمینه انگیزش با محوریت انذار و تبشیر است.

عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: علامه طباطبایی(ره) بیان می کند انگیزش در عملی است که دارای تمییز و سبق همچنین رجا تقدم و تأخر باشد و در غیر این موارد انگیزشی وجود ندارد؛ وی قائل است خوف نسبت به رجا انگیزش بیشتری ایجاد می کند زیرا قاعده عقلی وجوب دفع ضرر محتمل از آن پشتیبانی می کند اما در رجا چنین موردی وجود ندارد.

پس ازسخنان نوروزی، حجت الاسلام علی اکبر بخشی استاد حوزه و دانشگاه به بیان نظرات خود پرداخت و بیان داشت: وجود فهرست عناوین و تبیین حد و قصر موجب شفافیت در مقاله می شود؛ به گفته حضرت آیت الله مکارم شیرازی انگیزش موتور محرک است و تمام عوامل مدیریتی را تحت تأثیر قرار می دهد./1324/پ202/ج