گفت‌وگوی اختصاصی خبرنگار رسا با نویسنده کتاب «پاس یاد پسر خاک»؛
پژوهش مستند زندگی شهید ابوترابی؛ از اسارت تا رشد معنوی
قبادی از انگیزه‌ها و روند پژوهشی خود برای نگارش این اثر گفت و با تأکید بر ماهیت مستند و تاریخی کتاب به اهمیت بررسی زندگی، رشد معنوی و ویژگی‌های اخلاقی این شهید بزرگوار پرداخت.
اشاره: کتاب «پاس یاد پسر خاک» نه تنها مجموعه‌ای از خاطرات و رویدادهای زندگی شهید حاج‌آقا ابوترابی است بلکه نمایی جامع از رشد معنوی، سیر زندگی و زمانه او ارائه می‌دهد. نویسنده با پژوهشی دقیق و گسترده از منابع کتابخانه‌ای و مصاحبه با نزدیکان شهید بهره گرفته و تصویری همه‌جانبه از شخصیت، منش و ویژگی‌های اخلاقی او ارائه کرده است. فصل‌های کتاب هر یک گوشه‌ای از ابعاد شخصیتی و اجتماعی شهید را روشن می‌سازد به‌ویژه بخش مربوط به اسارت که حاصل تجربه‌ها و تربیت پیشین اوست. این اثر ماهیتی تاریخی و پژوهشی دارد و هدفش ثبت مستند وقایع و تأثیرگذاری اخلاق و منش شهید بر نسل‌های امروز است. کتاب الگویی آموزنده و الهام‌بخش برای تحمل، همدلی و تعهد به ارزش‌های انسانی و اجتماعی است و همزمان در بستر تاریخ معاصر میراثی مستند از زمانه و شخصیت شهید ابوترابی به یادگار گذاشته است.
در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در گفت‌وگویی با محمد قبادی نویسنده کتاب «پاس یاد پسر خاک» به بررسی روند نگارش این اثر و زوایای کمتر گفته‌شده از زندگی شهید ابوترابی پرداخت. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت‌وگو است:
رسا ـ انگیزه اصلی شما از نگارش کتاب «پاس یاد پسر خاک» چه بود؟
در حقیقت پس از رحلت مرحوم حاج‌آقا ابوترابی تصمیم گرفتم زندگی و زمانه ایشان را بررسی کنم. از یک سو برای غنای فکری خودم و از سوی دیگر برای معرفی شخصیت و منش آقای ابوترابی به مخاطبان وارد این عرصه شدم.
رسا ـ روند تألیف و گردآوری مطالب کتاب چگونه شکل گرفت؟
ابتدا پژوهش را با کار کتابخانه‌ای آغاز کردم؛ منابع منتشرشده را بررسی و یادداشت‌برداری کردم. سپس با شخصیت‌هایی که در ارتباط نزدیک با مرحوم ابوترابی بودند گفت‌وگو کردم. حدود ۸۰ ساعت مصاحبه در شهرهای قم، قزوین، مشهد و تهران انجام شد که در مقدمه کتاب نیز به آن اشاره کرده‌ام. حاصل این کار پژوهشی کتاب «پاس یاد پسر خاک» بود که چاپ نخست آن در سال ۱۳۸۸ منتشر شد و اکنون به چاپ هفتم رسیده است.
رسا ـ درباره شهید ابوترابی آثار دیگری هم منتشر شده، کتاب شما چه ویژگی متمایزی دارد؟
بله، آثار و خاطرات دیگری درباره ایشان نوشته شده است؛ اما کتاب من نخستین پژوهشی بود که به صورت جامع به زندگی و زمانه آقای ابوترابی پرداخت و کتاب های دیگر بعد از کتاب من نوشته شده است. بیشتر کسانی که درباره ایشان سخن می‌گفتند عمدتاً به دوران اسارت می‌پرداختند در حالی‌که کمتر به سیر زندگی، رشد معنوی و زمینه‌های شکل‌گیری شخصیت ایشان توجه داشتند.
رسا ـ شما در پژوهش خود به چه نکات تازه‌ای رسیدید؟
در جریان تحقیقات دریافتم که آقای ابوترابی در خانواده‌ای روحانی متولد و تربیت شده و تحصیلات حوزوی خود را در مشهد، قم و نجف گذرانده است. همچنین نقش‌آفرینی او در کنار شهید اندرزگو، حضور در نهضت امام خمینی(ره)، فعالیت‌های پررنگ در جبهه‌ها و همراهی با شهید چمران، بخش‌های مهمی از زندگی ایشان پیش از اسارت است. این ابعاد کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.
رسا ـ به نظر شما برجسته‌ترین بخش کتاب کدام فصل است؟
به عنوان نویسنده و پژوهشگر، به تمام بخش‌های کتاب علاقه‌مندم. اگر بخواهم بگویم فصل اسارت یکی از درخشان‌ترین بخش‌هاست، باید بلافاصله توضیح دهم که آقای ابوترابی در چه جایگاهی قرار داشت، چگونه و در چه بستری رشد کرد و چه تجربیاتی داشت که این فصل طولانی و تاثیرگذار به چنین شکلی جلوه کرده است. بنابراین نمی‌توانم تنها به یک بخش علاقه‌مند باشم؛ برای من کل کتاب هم جذاب است و هم اهمیت دارد و به عنوان یک پژوهشگر، خواندن آن ارزشمند است.
در واقع تمام فصل‌های کتاب برای من جذاب و ارزشمند هستند، زیرا هر فصل تصویری متفاوت از شخصیت مرحوم ابوترابی ارائه می‌دهد. با این حال، اگر بخواهم نمونه‌ای ذکر کنم بخش مربوط به ویژگی‌های اخلاقی ایشان بسیار الهام‌بخش برای شرایط امروز جامعه است. یکی از برجسته‌ترین خصیصه‌های شهید ابوترابی توانایی تحمل دیگران، گوش سپردن به سخنان آن‌ها و کمک به اطرافیان بود. وجود چنین ویژگی‌هایی در ایشان ارزشمند است و بسیاری از این خصوصیات در کتاب و منابع دیگر قابل بهره‌برداری و درس‌آموزی است.
رسا ـ نقدی که به کتاب شما می‌شود این است که ساختارش خبری است و روایی نیست و خواننده را همراه نمی‌کند، آیا این نقد را می‌پذیرید؟
کتاب من یک اثر پژوهشی و مستند است نه داستانی یا ادبی. من در حوزه ادبیات فعالیت نداشته ام و تجربه نوشتن رمان ندارم. اساس کار من پژوهش است و کتابم نیز ماهیتی تاریخی دارد، نه ادبی. بنابراین هدف من ارائه داستان یا رمان نبوده و کاری که انجام داده‌ام، پژوهش مستند و تاریخی است.
رسا ـ غیر از این کتاب چه آثار دیگری نوشته‌اید؟
بیشتر فعالیت‌های من در حوزه خاطرات شفاهی است. چند جلد کتاب در این زمینه نوشته‌ام که دو سه جلد آن مربوط به آزادگان است. یکی از آثارم کتاب «خلبان صدیق» است که در سال ۱۴۰۲ منتشر شد و عنوان «کتاب سال دفاع مقدس» را هم به دست آورد. این کتاب خاطرات آزاده، خلبان سرتیپ محمد صدیق قادری را روایت می‌کند.
همچنین اخیراً تدوین خاطرات یکی دیگر از آزادگان را به پایان رسانده‌ام که امیدوارم تا پایان امسال منتشر شود. علاوه بر این مجموعه‌ای درباره زندگی و اشعار مرحوم آیت‌الله محمدحسین بهجتی (متخلص به شفق) آماده کرده‌ام. ایشان از دوستان و هم‌مباحثه‌های رهبر معظم انقلاب در سال های 37 و 38 بودند و بسیاری از اشعارشان را تحت تأثیر گفت‌وگوها و ارتباط نزدیک با ایشان سروده‌اند.
از دیگر فعالیت‌هایم همکاری در پروژه پژوهشی ۲۰ جلدی «روزشمار ۱۵ خرداد» است که توسط دفتر ادبیات انقلاب تدوین شد. من تألیف جلد پنجم این مجموعه را بر عهده داشتم که مربوط به بهار ۱۳۴۱ و دوره نخست‌وزیری علی امینی است. افزون بر این‌ها چند کتاب دیگر نیز در دست تألیف دارم که به مرور منتشر خواهد شد.
گفتنی است تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب «پاسیاد پسر خاک»، زندگی‌نامه مرحوم علی‌اکبر ابوترابی فرد که به قلم محمد قبادی نوشته شده است، در آینده نزدیک رونمایی خواهد شد.
ارسال نظرات