پیش همایش کنگره بین‌المللی «اخلاق در علوم و فناوری» برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پیش همایش کنگره بین‌المللی «اخلاق در علوم و فناوری»، با حضور اساتید و دانشجویان دانشگاه مفید در سالن همایش‌های دکتر ناصر قربان‌نیای دانشگاه مفید برگزار شد.
ناصر الهی، معاونت پژوهشی دانشگاه مفید ضمن خرسندی از برگزاری کنگره بین‌المللی «اخلاق در علوم و فناوری»، اظهار داشت: امیدواریم مبحث اخلاق علمی، در فضای علمی ایران، بیش از پیش رشد کند و از ثمرات آن بهره‌های فراوانی ببریم.
وی بحث خود را حول موضوع اخلاق و اقتصاد همبستگی معرفی و ابراز داشت: از سال 1980 شاهد منظومه خاصی در جهان شده‌ایم که از آن به عنوان منظومه بازار یاد می‌شود.
الهی تصریح کرد: پس از پشت سرگذاشتن بازاری که با شکست‌ها، نقصان‌ها و نارسایی‌هایی مواجه بود، در سال 80 میلادی بحران را پشت سر گذاشته و با شدت ویژه‌ای بحث منظومه بازار مطرح شد و مسأله‌ای مطرح شد که در آن علت تمام بحران‌های موجود به خاطر کم‌توجهی به بازار دانسته شد.
وی ادامه داد: بحث آن است که بازار به عنوان یگانه نهادی می‌تواند تمام نابسامانی‌های موجود در اقتصاد را برطرف کند و باعث تخصیص بهینه منابع شود، لذا اگر بحرانی به وجود آماده و ناکامی در اقتصاد وجود دارد به سبب ایجاد محدودیت در برابر بازار است.
معاونت پژوهشی دانشگاه مفید با تأکید بر موارد مذکور خاطرنشان کرد: اگر بخواهد نظام اخلاقی خاصی به وجود آید، این نظام باید براساس «کارایی» باشد که به آن کارایی پرتویی گفته می‌شود که همه مکانیزم‌های آن را خودِ بازار فراهم می‌کند.
وی با اشاره با اجماع واشنگتنی، افزود: در آن دوران همه نهاد‌های بین‌المللی مستقر در واشنگتن در اقتصاد آمریکا دخالت داشتند و قرار شد تا دولت در اقتصاد دخالت نداشته باشد.
الهی پیامد‌های انگاره مبداء اقتصادی در جهان را منفی ارزیابی و عنوان کرد: برخلاف انتظار جهان، پارادایم انگاره پیامد‌های بسیار وخیمی به دنبال داشت که باعث افزایش تلاطم و آشوب مالی (volatility)، افزایش ریسک، گسترش شکاف درآمدی میان کشور‌های فقیر و غنی و افزایش بیکاری شد.
وی ادامه داد: در انگاره مبداء آن سراسیمگی مفرط و دلسپاری شدیدی که به رشد اقتصادی معطوف شده بود، به جای آن که انسان را حاکم بر بازار کند، آن را محکوم کرده بود که در نهایت منجر به ایجاد مشکلات بسیار و بحران‌های شدیدی شد.
معاونت پژوهشی دانشگاه مفید بزرگ‌ترین بحران‌های ایجاد شده را بحران اعتبار یا مضیقه اعتبار (credit crunch) معرفی و اظهار داشت: این بحران در اواخر سال 2007 و اوایل سال 2008 به وجود آمد که در نهایت منجر به رکود گسترده‌ای در جهان شد که مشکلات بیشماری به بشر تحمیل کرد.
وی ابراز داشت: مضیقه اعتبار (Credit Crunch) باعث تحولات منفی شدیدی شد که بی‌اعتمادی به بازار‌های مالی، ورشکستگی پی‌درپی بانک‌ها، گسترش مصادره‌ها و تعطیلی شرکت‌های اقماری و همچنین گسترش نا امنی از دیگر پیامد‌های مضیقه اعتبار بود.
الهی با اشاره به تأثیر بحران‌های مالی موجود در جهان بر مسأله اخلاق، خاطرنشان کرد: از جمله پیامد‌هایی که بحران‌های جهانی در پی داشت آن بود که اخلاق در آن به عنوان ابراز واقع شد به طوری که در دهه 70 لایحه‌ای که دولت کارتر با موضوع رسیدگی بیشتر به قشر آسیب پذیر جامعه در کنگره مطرح کرده بود، در نهایت منجر به مصادره خانه‌های افرادی شد که از وام‌‌ها و تسهیلات بانکی استفاده کرده بودند.
وی با بیان این که بحران مالی جهانی به تدریج و در سال 2012 به نحوی کنترل شد، تصریح کرد: بحران عمده‌ای که فراتر از بحران‌های پشت سر گذاشته است و به شدت جهان را تهدید می‌کند، بحران زیست محیطی است.
معاونت پژوهشی دانشگاه مفید با اشاره به پی‌آمد‌های بحران زیست محیطی گفت: تغییرات اقلیمی، گرمایش جهانی و چالش عدالت بین نسلی از ویژگی‌های بحران زیست محیطی است و از مختصات این بحران تدریجی بودن، خاموش بودن و افسار گسیخته بودن آن است که هیچ گاه به راحتی نمی‌توان آن را مهار کرد.
وی با بیان این که تمام بحران‌ها آبستن تغییرات هستند، اظهار داشت: زمانی که بحرانی به وجود می‌آید قاعدتاً باید در پارادایم و انگاره قبلی تغییراتی حاصل شود چرا که آشکار می‌شود یک مشکلی در پارادایم قبلی وجود داشت که سبب ایجاد چنین بحرانی شده است.
الهی با تأکید بر این که اقتصاد بیش از آن که علم باشد، یک منظومه است، افزود: ضروری است تا مختصات این منظومه مشخص شود، از این رو باید از منظومه بازار رهایی پیدا کرده و وارد منظومه‌ای دیگر شویم.
وی ابراز داشت: پارادایم و انگاره بعدی که در حال شکل‌گیری است و تلاش می‌شود تا جانشین پارادایم بازار در نظر گرفته شود، اقتصاد همبستگی است که پیش‌نیاز آن جامعه هم‌بسته یا (Solidarity Economy) است.
معاونت پژوهشی دانشگاه مفید خاطرنشان کرد: برای آن که بخواهیم به اقتصاد همبستگی در جامعه خود برسیم، می‌بایست ابتدا جامعه‌ای هم‌بسته داشته باشیم.
وی افزود: تاریخچه همبستگی اجتماعی به سال 2001 در برزیل، 2007 در فلیپین و 2011 در ژاپن برمی‌گردد که این همبستگی اجتماعی هنگامی در ژاپن به وقوع پیوست که این کشور با زلزله‌ای عظیم مواجه شد که مردم با ایجاد همبستگی اجتماعی، به سرعت آثار زلزله را ترمیم کردند و نام این همبستگی را(kizuna) نهادند.
الهی با بیان این که منظومه جدید به معماران و نظریه پردازان نیازمند است، گفت: یکی از معماران این پارادایم آقای (آمارتِیاسِن) از شخصیت‌های بزرگ اقتصادی در جهان است که کتاب‌های فراوانی در حوزه اقتصاد نگاشته است.
وی تصریح کرد: آمارتیاسن در چهار کتابِ اخلاق اقتصاد، توسعه به مثابه آزادی، توانمندی و ایده عدالت، به نحوی توانست تا زیربناهای انگاره بازار را تضعیف کرده و نشان دهد این پارادایم کارایی لازم را برای پرورش اخلاق وسیع ندارد چرا که این فقر اخلاقی که در منظومه بازار وجود دارد، بحران‌های مختلفی را ایجاد می‌کند. /878/