جریان شناسی نوحه از دهه چهل تا دهه شصت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سید مهدی حسینی، استاد شعر و ادبیات معاصر، در برنامه نینوا که از رادیو معارف پخش می شود در بحث جریان شناسی شعر عاشورایی در 5 دهه گذشته به جریان شناسی نوحه از دهه چهل پرداخت و اظهار داشت: نوحه در لغت به معنی سوگواری و ناله زدن است ولی در اصطلاح یک قالب سینه زنی است.

وی با بیان این که نواهایی که برای سینه زنی استفاده می شود را نوحه می گویند، خاطرنشان کرد: اولین نوحه ها مربوط به یغمای جندقی در سده 13 هجری است؛ نوحه در دهه های اخیر به چند بخش تقسیم می شود که بخش اول، نوحه های انقلابی و روشنگرانه ای است که با محوریت مبارزه با طاغوت ستم شاهی و معرفی شاه به عنوان یزید زمان و امام خمینی(ره) به عنوان حسین(ع) زمان بوده است.

حسینی با بیان این که این نوع نوحه سرایی تا پیروزی انقلاب ادامه داشته است، گفت: این نوع نوحه ویژگی های شعارهای انقلابی است و چاشنی سیاست و کربلا را داشته است.

وی با بیان این که دهه شصت دوره نوحه های انقلابی با محوریت دفاع مقدس است، گفت: در این دهه مداحان ارجمندی مانند آهنگران و کویتی پور سردمداران این نوع نوحه بوده اند و به خاطر داشتن ویژگی های انقلابی ناشی از شور دفاع مقدس بیشتر شبیه رجز است نه نوحه.

استاد شعر و ادبیات معاصر افزود: این نوع نوحه ها پیوند زیادی با مفاهیم عاشورایی دارد و کلید واژه های دفاع مقدس با کلید واژه های عاشورایی یکی شده است و همراه با اشک و ماتم عاشورایی و شور حسینی است.

وی گروه سوم نوحه ها را نوحه ای که مرثیه در آن پر رنگ تر است و دیگر حماسه و شور کمتر دیده می شود خواند و ابراز داشت: ما در دهه شصت هیچ نوع ساختار شکنی در محتوا و شکل نمی بینیم و همان شکل سنتی دهه های گذشته را حفظ کرده است و درون مایه این اشعار وصف ماتم اباعبدالله است و عنصر حماسه هم در این اشعار به خوبی استفاده شده است.

حسینی به بیان تفاوت های نوحه و شعر پرداخت و ابراز داشت: هر شاعری می تواند نوحه سرا باشد ولی هر نوحه سرایی نمی تواند شاعر باشد زیرا تنوع قالب در نوحه بسیار زیاد است و مانند شعر که به غزل و قصیده و دیگر قالب ها محدود است نوحه قالب خاصی ندارد.

وی با بیان این که نوحه سرایان در این دوره افراد شاخصی هستند، اظهار داشت: آقای رسول زاده و سازگار نوحه سرایان شاخص این دوره هستند؛ نوحه سرایان در دهه شصت به طور کلی چند گروه هستند که اول گروهی که برای دفاع مقدس نوحه سرایی می کرده اند و گروه دوم کسانی که برای مجالس و محافل مذهبی نوحه می سرودند و گروه سوم هم کسانی که برای هر دو گروه نوحه سرایی کرده اند./843/ت302/ی