فقه حکومتی و لزوم پرداختن به آن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی،رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) پیش از ظهر امروز در مراسم افتتاحیه آغاز سال تحصیلی مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی در مشهد به بیان اهمیت و جایگاه فقه و میدان گسترده آن نظیر فقه حکومتی پرداخت.

آیت الله فاضل لنکرانی بیان داشت: هر چه زمان پیش می رود نیاز به روحانی که در اینگونه امور تبحر داشته باشد و از عقاید ناب اسلام دفاع کند ضرورت آن بیشتر احساس می شود نیاز به روحانی که مجهز به مبانی اعتقادی، مجهز به مبانی فقهی و آشنا به شبهات و پاسخگویی به آنها باشد.

وی افزود: خدا را شکر در قم حدود ده سال است مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی در حال فعالیت است و در مشهد هم که استعدادهای خوبی می بینیم دوسال است این مرکز شروع به کار کرده که ان شاءلله محصول خوبی از این مرکز خارج و تحویل جامعه بشریت شود.

نزاع های علمی و کلامی که ریشه سیاسی  دارد

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: یک روحانی در هر جای دنیا اعم از هند و آفریقا و یا دیگر اماکن که باشد می تواند محور هدایت قرار بگیرد ما جایگاهی فوق جایگاه رسمی داریم جایگاهی فطری در بین مردم و بشریت داریم چه درمسلمان و چه غیر مسلمان هر کجا که باشیم می توانیم تاثیرگذار باشیم امروز روحانیت شیعه فراتر از شیعه و اهل سنت می تواند برای جامعه بشری مفید و اثرگذار باشد حضور طلاب در میان مذاهب تاثیرگذار است.

وی افزود: نزاع هایی که بین اشاعره و معتزله در مباحث کلامی است تماما ریشه سیاسی دارد شاید نتوانیم بگوییم که نزاعی مهم و چشمگیری در بین علمای مذاهب بوده اما ریشه سیاسی نداشته است گروهی از همان ابتدا عقل را تعطیل کردند که با انس بن مالک شروع می شود او گفت سوال کردن بدعت است تا به امروز که ما شاهد آن سلفی گری و داعش هستیم.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان داشت: اسلام دین دعوت است نه جهاد، ممکن است اول دعوت کند بعد مراحل دیگری چون جهاد را ارائه دهد اما اصل بر دعوت است گروهی به نام داعش را ساختند تا بگویند اسلام دین جنگ و جهاد است ممکن است کسی ادعا کند که آیات جهاد دعوت را نسخ کرده است که این ریشه علمی ندارد قطعا دشمن نشسته و فکر کرده که مسأله دعوت را خط بطلان کشیده و به نام اسلام از ابتدای اعلام حضور به جنگ و خونریزی پرداختند  و وحشتی را در جهان از اسلام ایجاد کردند.

وی افزود: با برخی از گروه ها باید با حکمت و با برخی به موعظه و با برخی به جدال احسن باید صحبت کرد. تکفیر برخلاف ضرورت کتاب و سنت پیامبر و روش ائمه است، ابتدا دعوت باید باشد.

وی ادامه داد: امروز کلماتی که از لسان یک روحانی بیرون می آید باید حساب شده و دقیق باشد چرا که در غیر این صورت آثار آن را بعدا نمی شود از جامعه حذف کرد، باید در مبانی خودمان از قرآن شریف دلیل بیاوریم و عقایدمان را اثبات کنیم.

اثبات اصل امامت از آیات قرآن بدون استدلال به روایات

آیت الله فاضل لنکرانی گفت: اصل امامت از قرآن اثبات می شود آیات سوره مائده صغری و کبری روشنی برای وصایت و سرپرستی امور مسلمین دارد که می توان به خوبی از آن استفاده کرد، مرحوم والدمان زمانی در جلسه ای با حاج آقای قرائتی پیرامون همین استفاده از آیات بدون روایات در استدلال به امامت و ولایت بحث کردند که پدرم در آخر کتاب خمس در سه صفحه نیز بیان کردند ایشان گروهی را از انضمام و چیدن آیات در کنار هم استخراج کردند که نه داخل در دایره مردم بود و نه دایره انبیاء و آن گروه کسی غیر از ائمه و اهل بیت نمی تواند باشد.

وی افزود: روحانی که درس خارج هم می داد می گفت عصمت به معنایی که در پیامبر معتقدیم و ظهور و بروز دارد لزومی به اثبات آن در امامت نداریم، خب این از ضعف علمی است که چنین می گوید یا آن روحانی که در پایتخت شیعه در تهران در بیمارستانی امام جماعت است هرچه شبهات از ماهواره منتشر می شود و برخی از پزشکان و پرستاران از وی می پرسند به جای پاسخ علمی، منفعلانه به خاطر جهل قبول می کند و می گوید متاسفانه این اشکال بر ما وارد است.

وی ادامه داد: امروز باید خود را به علم مجهز کنیم، طلبه باید بتواند از فقه و متون آن دفاع عالمانه کند نه این که متعصبانه حرف بزند، باید بفهمد که وقتی امام فقه جواهری را مطرح کردند چه منظوری داشتند و اینکه امام فرمود اگر فقه از انقلاب گرفته شود انقلاب از بین می رود؛ منظور فقه جواهری و فقه سنتی است بسیاری از مسائل مستحدثه و جدید را اگر مسلط به رسائل و کفایه نباشید نمی توانید جواب بدهید امروز می طلبد که به همه فقه آگاهی داشته باشیم.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با قرائت آیه « ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ... » بیان داشت: موعظه هم شرط دارد، شرط آن ابتدا موعظه نفس است ما باید ابزار دشمن و ابزارمخالفین را کامل بدانیم و بشناسیم و به نقاط ضعف آنها دست پیدا کنیم و همان را برجسته و نشر بدهیم، اینکه این ها قائل به تجسم هستند و بن باز می گوید که در قرآن و سنت نیامده که «لیس بالجسم» را برجسته کنیم از همین موارد و راه ها می توان جواب خوبی داد.

وی افزود: ابتدا باید نقاط ضعف را شناسایی کنیم یکی همین فقه الدعوة است که روی آن خط کشیدن و از ابتدا حرب و جنگ را آغاز کردند این موارد را شرح بدهیم و برجسته کنیم تا پایگاه آنها سست شود و همه پی به ذات آنها ببرند.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان داشت: ما آنچه را که اینجا انجام می دهیم تکلیف و وظیفه است انتظار داریم تحقیق های عمیق در فقه و اصول داشته باشید ضرورت فقه و اصول امروز روشن است روایاتی داریم که بر فقه تاکید می کند و این بر فقه مورد نظر ما ظهور و بروز دارد کار در فقه ما به اندازه همه علوم ضرورت دارد نیازمند تحقیقات و پژوهش در این زمینه هستیم.

فقه حکومتی و لزوم پرداختن به آن

آیت الله فاضل لنکرانی گفت: مقام معظم رهبری نسبت به فقه حکومتی چند سالی است تاکید دارند اما غیر از برگزاری درس خارج فقه حکومتی کاری صورت نگرفته است فقه حکومتی اقتضای دیگری هم دارد، صرف کثرت برگزاری بحث ولایت فقیه که فقه حکومتی نیست در اصول وقتی به باب تزاحم می رسیم عقل می گوید آنچه اهم است بر مهم مقدم است بنابراین اهم را بر مهم ترجیح می دهیم اما تشخیص دهنده در تزاحم فردی خود شخص است که این خود و تشخیص در افراد گوناگون تفاوت دارد ممکن است از دید کسی مسئله ای اهم باشد که از دید دیگری نباشد.

وی افزود: در فقه حکومتی وقتی می گوییم حج باعث تقویت دین است ممکن است زمانی حاکم تشخیص دهد که باعث تضعیف دین است، در تزاحم فردی اگر شخصی اهم و مهم کند بعدا خلاف آن ثابت شود بحث اِجزاء پیش می آید که آیا این عمل مجزی و کفایت از وظیفه می کند؟

وی ادامه داد: در تزاحم در بحث فقه حکومتی اگر حاکم تشخیص دهد که اکنون حج باعث ضعف دین است و منع کند البته امسال حکم منع نشد بلکه سعودی صد عن سبیل الله کرده است، حال اگر منع شد و فردی از راهی دیگر خود را به حج رساند و عمل را انجام داد مشکل است که بگوئیم این عمل از وظیفه ای که به گردن او بوده است مجزی و کفایت می کند  اینجا فقه حکومتی باید وارد شود و این مطلب را مورد بحث و بررسی قرار دهد.فقه میدان وسیعی دارد و کار زیادی می خواهد اعتقادات هم چنین است انواع و اقسام مذاهب و نحله ها و فرقه های مختلف با عقاید و مبانی مختلف وجود دارند که فعالیت می کنند./933/پ201/ج1