گزارشی از برگزاری مراسم همایش تمدن نوین اسلامی
خبرگزاری رسا ـ به همت دانشگاه شاهد نخستین همایش ملی تمدن نوین اسلامی با پخش سخنرانی آیت الله جوادی آملی و سخنرانی رییس دانشگاه شاهد برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری رسا، به همت دانشگاه شاهد نخستین همایش ملی تمدن نوین اسلامی 16 مهرماه در این دانشگاه برگزار شد.
در برنامه صبح این همایش بعد از پخش سخنرانی آیت الله جوادی آملی و سخنرانی رییس دانشگاه شاهد و گزارش دبیر علمی همایش، پنج مقاله توسط محققان و اساتید دانشگاه ارائه شد.
تمدن نوین اسلامی؛ بنیادها و چشم اندازها
محمدرضا دهشیری دانشیار علوم یاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه در ارائه مقاله خود با عنوان تمدن نوین اسلامی؛ بنیادها و چشم اندازها گفت: در عصر کنونی به عنوان دوران گذار در نظام بین الملل، تمدن نوین اسلامی به عنوان بازیگری نوین در روابط بین الملل قابلیت آنرا دارد که از رهگذر بازخوانی مجدد تمدن اسلامی با توجه به مقتضیات زمان و مکان و بازسازی مفهومی و عملی نظام اعتقادی اسلام، به نقش آفرینی در هندسه جدید قدرت جهانی بپردازد.
وی افزود: براین اساس در مبحث پایه‌های تمدن نوین اسلامی مشتمل بر دین باوری امت مدار، اخلاق مداری، خردباوری، تمدن اندیشی، خودباوری، غرب پژوهی و تکثرپذیری وحدت گرا مورد کاوی قرار می‌گیرد.
در مبحث دوم، به واکاوی استلزامات و پیش نیازهای نقش آفرینی تمدن نوین اسلامی در نظام بین الملل پرداخته می‌شود. در این مبحث تلاش می‌شود که پیش نیازهای اجرایی بالندگی تمدن نوین اسلامی شامل توسعه عدالت محور، آموزش، همگرایی اعتدال محور و اهتمام به فضای مجازی مورد تأکید قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: مبحث سوم به چالش‌های فراروی تمدن نوین اسلامی برای ایفای نقش فعال در دنیای کنونی می‌پردازد و مباحثی از قبیل تفرقه درون تمدنی، درک نامتوازن از دین، تهاجم تمدنی غرب و نظام‌های آموزشی و شناختی متعارض را مورد واکاوی و امعان نظر قرار می‌دهد.
دهشیری تأکید کرد: مقاله با تأکید بر نظریه وحدت در عین کثرت، معتقد است که تمدن نوین اسلامی ضمن استواری بر بنیادهای قویم اسلامی روش‌های متنوع را با اهتمام به تکثیر فرهنگ‌ها و اقوام مورد عنایت قرار می‌دهد.
کارکرد متمایز هنر در تمدن اسلامی
حسن بلخاری قهی، دانشیار گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه تهران در ارائه مقاله هویت و کارکرد متمایز هنر در تمدن اسلامی و لزوم تدوین مبانی و احیای آداب آن گفت: هیچ ناظر و عالمی را در هیچ کجای جهان نمی‌توان یافت که منکر عظمت‌ها و شکوه آثار هنری و معماری اسلامی در گستره پهناور تمدن اسلامی شود. جهان گواهی می‌دهد آنچه به عنوان هنر و معماری در تمدن اسلامی ظاهر و در گستره ای پهناور از چین تا جنوب اسپانیا را درنوردید.
این استاد دانشگاه بیان کرد: گرچه در مواردی اقتباسی خلاقانه و منتقدانه از سرزمین‌های متصرفه خویش بود، اما در تداوم خویش هویتی تازه آفرید که ریشه در عمیق مبانی و تعالیم اسلام داشت، «هنری بکر» که تمام هستی را صحنه جلوه گری حقیقتی مطلق در ساختاری هندسی و مقدر «أنا کل شیء خلقناه بقدر» می‌پنداشت و هنرمندانش را سالکانی که به تمامی ترجمان حقیقت‌اند در قالب فرم و ساختار و نه هنر نمایانی که اسیر جلوه گری های نفس خویش‌اند.
وی افزود: لیکن رمز این قدرت و عظمت، در آداب و مناسکی نهفته است که هنرمندان این تمدن در پهنه روزگار، متأثر از قرآن و سنت خلق و وضع نموده و در بستر جاری زمان سینه به سینه به اهل آن سپردند. لیک آیا چنین هنری که ترجمان بصری و زیباشناختی عقیده و باور مسلمین بود.
امروزه نیز ایده‌های مکنون در عمق هستی را به زیباترین جلوه‌ها تصویر می‌کند تا هر جلوه آن معرفتی باشد از ظهر و بطن هستی و مهم‌تر خالق هستی؟
وی با بیان اینکه این مقاله از آداب معنوی حاکم بر هنر اسلامی سخن می‌گوید، گفت: بر این باور هستم عظمت‌های بی بدیل این هنر محصول باور پنهان در بطن آن است و معتقد است احیای تمدن نوین اسلامی بدون رجعت به سنت‌های اصل هنری، معماری و زیباشناختی این تمدن غیرممکن است دقیقاً بدین دلیل که در تمدن اسلامی، هنر و زیبایی نوعی تجربه زیستی محسوب می‌شوند و نه تنفنهایی برآمده از نفس و هوس.
تمدن نوین اسلامی؛ بایدها و نبایدها
احمدعلی قانع دانشیار و هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در ارائه مقاله خود با عنوان تمدن نوین اسلامی؛ بایدها و نبایدها گفت: تمدن نوین اسلامی عبارت است از شهرنشینی مطابق و به سبک ایده‌های قرآن کریم آخرین و کامل‌ترین نسخه هدایت الهی. رسول گرامی اسلام در مناسبت‌های مختلف دو گوهر ثقلین یعنی قرآن و عترت(و یا سنت) را به مردم معرفی کردند و تمسک به این دو را برای هدایت انسان‌ها تا روز قیامت لازم و کافی دانستند.
وی افزود: در این مقاله مجموعه مختصری از بایدها و نبایدهایی که ریشه در قرآن و روایات معصومان دارد برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی و به عبارتی شهروندی به سبک اسلام و قرآن معرفی شده است. ظلم(ستمکاری) در همه سطوح و جوانبش، خوش گذرانی افراطی، ترک امر به معروف و نهی از منکر، جهل (نادانی به واقعیت‌ها و حقایق) تقلید کورکورانه و بالاخره جبن و بخل یعنی ترس و خساست به عنوان نبایدها و در طرف مقابل پیرو استدلال و منطق بودن، شکرگذاری، استحکام پیمان‌ها و قراردادها، امر به معروف و نهی از منکر، آسان گیری در امر ازدواج، رعایت عدالت میان خودی و دشمن، عدم فریفته شدن به پیروزی‌ها و دستاورها و در نهایت صبر و استقامت به عنوان برخی بایدهای لازم در جامعه اسلامی معرفی شده است.
تربیت دینی زمینه ساز تمدن نوین اسلامی
محسن فرمیهنی فراهانی دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد در ارائه مقاله تربیت دینی زمینه ساز تمدن نوین اسلامی گفت: تربیت دینی در همه دوران‌ها علاوه بر حفظ اساس کشور، تمدن ساز بوده است و هرگاه تربیت دینی به انحراف کشیده شده است، تحول آفرینی و حرکت از جامعه گرفته شده و افراد و جامعه با نوعی بی هویتی و بی فرهنگی رو به رو شده است.
وی با اشاره به اینکه دین به عنوان یکی از اصلی‌ترین احساسات فطری بشر است که در طول تاریخ به شکل‌های مختلفی بروز یافته است و در هر مورد آثار فرهنگی و تمدنی از خود به یادگار گذاشته است، بیان کرد: تأثیری که تربیت دینی بر افراد می‌گذارد، می‌تواند تمام انرژی‌ها و فعالیت‌ها را در جهت انقلاب‌ها، اصلاح تمدن‌ها و فرهنگ‌ها به کارگیرد و آثار عظیمی را از خود به یادگار بگذارد، تا آنجا که برخی معتقدند تمدن بشری بدون وجود تربیت دینی ممکن نبوده و نیست.
این محقق در ادامه سخنانش تصریح کرد: این مقاله با هدف بیان تأثیر تربیت دینی صحیح در شکل گیری تمدن اسلامی درگذشته و آینده با روش توصیفی ـ تحلیلی (تحلیل اسنادی) به بحث می‌پردازد و از یافته‌های عمده تحقیق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که تربیت دینی عواملی را می‌آفرینند که می‌تواند در نقش روح فرهنگی، تحول آفرینی، بالندگی و رشد تمدن را به دنبال داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه تمدن اسلامی در دوره‌های مختلف، همواره تحت تأثیر دین، مخصوصاً تربیت آن بوده و آثار تربیتی دین بر فرهنگ و تمدن هویدا بوده است، بیان کرد: تربیت دینی از طریق مؤلفه‌های چون علم گرایی، آزادی، استقلال، کرامت و روش‌هایی چون وحدت گرایی، قانون گرایی، عقل گرایی، جوان پروری و نظام سازی زمینه ساز تمدن نوین اسلامی را فراهم می‌کند.
تمدن، تبلور حکمت عملی مؤمن، حکیم در عمل
محمدرضا بهزادی مقدم، دانشجوی دکترای فلسفه دین و محقق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ارائه مقاله تمدن، تبلور حکمت عملی مؤمن، حکیم در عمل گفت: تمدن، خارجی‌ترین لایه از سه گانه به هم پیوسته «تفکر، فرهنگ و تمدن» است که تجلی فرهنگ شکل گرفته در یک اجتماع بشری و در نتیجه مهم‌تر از آن، محصول تفکری است که به عنوان پشتوانه برای آن تمدن ضروری است. به عبارت دیگر هر تمدنی بر پایه تفکر منسجمی بنا شده است که ماندگاری و استواری آن را تأمین می‌کند.
وی افزود: از سویی، حکمت عملی بایدها و نبایدهای عملی فردی و اجتماعی ای است که در ارتباطی مستقیم یا غیرمستقیم با هستها و نیست‌ها تبیین شده از سویی مکتبی فکری است و وظیفه آن رساندن فرد و جامعه به سعادتی از پیش تعریف شده می‌باشد. این بایدها و نبایدها گاه خود را در قامت اخلاق نمایان می‌سازند، گاه به عنوان تدبیر منزل و گاهی به عنوان سیاست مدن جلوه گر می‌گردند که برای سامان دادن به این سه حوزه ناگزیر از رجوع به یک پشتوانه محکم فکری هستیم.
بهزادی مقدم در ادامه سخنانش تصریح کرد: هدف ما استفاده از این اشتراک در بنیان فکری، برای برقراری ارتباط مهمی میان حکمت عملی و تمدن است. به عبارتی در هر جامعه ای تفکری که تأمین کننده بایدها و نبایدهای حکمت عملی ـ به معنای عام آن، که هر جامعه برای خود بایدها و نبایدهایی را می‌پذیرد ـ است همان تفکری است که در فرهنگ و تمدن برخاسته از آن بروز می‌کند. نتیجه ای که از این گفته بر می‌آید این است که برای دستیابی به تمدن جدید اسلامی توجه به حکمت عملی بسیار ضروری است.
وی بیان کرد: هر تفکری تا زمانی که از انسجام بالایی برخوردار نباشد قادر نخواهد بود تا حکمت عملی قابل قبولی را شکل دهد؛ و اگر چنین حکمت عملی ای شکل گرفت، این بایدها و نبایدهای مشخص شده مسیر شکل گیری تمدن را مشخص خواهند کرد، یعنی تفکر تا وقتی که به صورت حکمت عملی در نیاید نمی‌تواند به تمدن مبدل شود. راه حل آن نیز توجه به دو پایه تولید علم و تربیت نیرو بر اساس سبک زندگی مستخرج از حکمت عملی اسلام است.
وی در پایان سخنانش تأکید کرد: در این مقاله در پی تبیین این مطلب هستیم که مؤمن واقعی کسی است که براساس آموزه‌های برگرفته از حکمت عملی، فرآیند تمدن سازی که به دو عنصر تربیت نیرو و تولید علم نیاز دارد را در پیش بگیرد و محک موفقیت یا عدم توفیق خود در این مسیر، عینیت یافتن این بایدها و نبایدها قرار دهد. به هر میزان که زندگی فردی و اجتماعی رنگ و بوی حکمت عملی به خود بگیرد امیدواری در طی درست مسیر تمدن سازی بیشتر خواهد بود.
بنا بر این گزارش در برنامه عصر این همایش، 9 مقاله توسط محققان و اساتید دانشگاه ارائه شد که اکنون گزارشی کوتاه از آنرا با هم می‌خوانیم.
بررسی تطبیقی فرجام شناسی تمدنی
دکتر محمدحسین رجبی دوانی، استادیار گروه فرهنگ و تمدن دانشگاه امام حسین(ع) در ارائه مقاله خود با عنوان بررسی تطبیقی فرجام شناسی تمدنی گفت: مسأله اصلی تحقیق حاضر، فقدان نظریه تطبیقی پیرامون نقاط اشتراک و افتراق دو مکتب دینی(اسلام) و غیردینی غربی در خصوص فرجام تمدن بشری براساس نظریه‌های موجود است.
وی افزود: در این تحقیق با بررسی نظریات موجود تمدنی نشأت گرفته از دو دیدگاه ذکر شده فرجام تمدن بشری را در انحصار اراده خداوند که با حکومت صالحین که وعده آن در قرآن کریم داده شده است تحقق خواهد یافت مفروض دانسته و با بررسی این فرضیه به این یافته‌ها دست یازیده‌اند که مکتب لیبرال و غیر دینی غربی از پیش بینی پایان و فرجام شناسی متناسب با فطرت حق گرا و خداجوی انسانی که بتواند راهگشای بشر سرگردان امروزی به سوی صراط مستقیم هدایت باشد عاجز است و این فرصت مناسبی برای اشاعه اندیشه تمدنی دین مبین اسلام است تا در صدد تمدن سازی نوین جهانی باشد.
مؤلفه‌ها و راهبردهای تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر تمدن گرایان
زاهد غفاری هشجین دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شاهد به ارائه مقاله خود با عنوان مؤلفه‌ها و راهبردهای تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر تمدن گرایان پرداخت و گفت: بازگشت جهان اسلام به دوران طلایی خود، دغدغه‌های همه متفکران مسلمان در چند دهه اخیر بوده و هر یک از منظری به این موضوع نگریسته و به ارائه راهبرد برای نیل به مقصود پرداخته‌اند.
وی افزود: در این میان برخی از این متفکران که در این مقاله تمدن گرایان نامیده می‌شوند در تحلیل عقب ماندگی و ارائه راهبردهایی برای حل این مشکلات، نگاهی تمدنی داشته و بازسازی تمدن اسلامی و یا ایجاد تمدن نوین اسلامی را به عنوان چشم انداز مطلوب جهان اسلام در آینده ترسیم کرده‌اند.
این محقق در ادامه سخنانش تصریح کرد: بر این اساس هدف اصلی این مقاله شناخت مؤلفه‌ها و راهبردهای تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر تمدن گرایان است که بر اساس روش تحلیل اسنادی و با بهره گیری از ابزار فیش برداری از منابع به سؤالات مقاله پاسخ داده شده است.
غفاری بیان کرد: با توجه به یافته‌های مقاله از منظر متفکران تمدن گرا، مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی به دو دسته مؤلفه‌های حقیقی (سبک زندگی و شبکه روابط اجتماعی مبتنی بر تعالیم اسلامی) و مؤلفه‌های ابزاری (سامان مادی و مواردی چون ابتکارات، ابزارها، نهادها، اقتدار سیاسی و بین المللی) تقسیم ناپذیر است. در این منظر از جمله راهبردهای اساسی تحقق تمدن نوین اسلامی عبارت‌اند از: قرآن محوری، علم گرایی، اسلامی سازی معرفت و جهان گرایی.
مبانی دینی تمدن از منظر اسلام
مبانی دینی تمدن از منظر اسلام، عنوان مقاله دکتر محمدحسین جمشیدی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس بود که وی به ارائه این مقاله پرداخت.
جمشیدی با بیان اینکه تمدن مرواریدی است که در خلأ شکل نمی‌گیرد لذا در ایجاد آن عوامل متعددی نقش دارند، گفت: در میان عوامل سازنده و شکل دهنده به تمدن مبانی دینی در کنار مبانی عقلی دارای نقش تعیین کننده و اساسی هستند. نقشی که علیرغم توجه محققان و نظریه پردازان تمدن به دین و اخلاق به عنوان عوامل تمدن ساز مورد توجه اغلب آن‌ها قرار نگرفته است.
وی اضافه کرد: در جهت انجام این تحقیق با روش تبیینی و نظری به بررسی مهم‌ترین مبانی و ارکان دینی و اعتقادی سازنده و نگهدارنده تمدن پرداخته‌ایم. این مبانی براساس یک حصر منطقی و با تکیه بر منابع و متون دینی اسلام مطرح شده‌اند و عبارت‌اند از: توحید گرایی، عدالت محوری، جاودانگی گرایی، عقل محوری و خردگرایی، اعتدال گرایی، کمال طلبی، نظم گرایی، انسان گرایی متعالی، برابری گرایی، حق محوری و حقیقت گرایی، فضیلت محوری (تکیه بر ایمان، تقوا، عدالت، علم، جهاد و وحدت).
مسأله شناسی آینده تحقق تمدن نوین
محمد رحیم عیوضی استاد دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) در ارائه مقاله خود با عنوان مسأله شناسی آینده تحقق تمدن نوین اسلامی گفت: عصر حاضر عصر تمدن سازی است. مروری بر نظریه‌های جهانی این واقعیت را بیشتر نشان می‌دهد تا جایی که آینده را عصر خیرش تمدنی معرفی کرده‌اند.
وی در ادامه سخنانش تصریح کرد: افق تمدن اسلامی در این چشم انداز چگونه است؟ آنچه در گذشته به عنوان نقش مؤثر جهانی تمدن اسلامی به یادگار مانده است، حاصل خصوصیات ویژه و برجسته ای است که با نیروی خلاق و پویا، بن مایه‌های معنوی متأثر از اسلام و میراث فکری و هنری جامعه اسلامی توانسته است جامعه جهانی را تحت تأثیر قرار دهد. عظمت یک تمدن به این است که با ظرفیت‌های خویش از بین امکانات پیش روی، بهترین انتخاب‌ها را انجام دهد تا بهترین نقش تمدنی را بیافریند.
عیوضی بیان کرد: امروز برای جمهوری اسلامی ایران با توجه به نقش تمدن‌های بشری در آینده، مهم‌ترین مسأله تحلیل عمیق از جایگاه مؤثر تمدن اسلامی در تحولات معاصری است که می‌تواند نقش مؤثری بر آینده داشته باشد. آینده ای که در ادبیات اسلامی بسیار روشن و امیدآفرین ترسیم شده است اما اسلام علاوه بر نوید آینده ای روشن، همواره پیروان خود را به رعایت مبانی و اصولی قانونمند برای تحقق جامعه ای مطلوب در هر عصر و زمانی دعوت کرده است.
وی تأکید کرد: لیکن دستیابی به جامعه مطلوب اسلامی دارای مراتبی است و در هر عصری با توجه به اقتضائات زمانی و مکانی، برخی از ویژگیهای مورد نظر اسلام درباره جامعه مطلوب امکان تحقق دارد لذا باید تلاش کرد تا در آینده پیش تدبیرانه به بازتعریف تمدن نوین اسلامی پرداخت.
عیوضی با اشاره به اینکه لازمه حرکت در این مسیر تأکید بر حکمرانی مطلوب تأثیرپذیری از ظرفیت مردم سالاری دینی، قوانین برگرفته از قرآن پاسخگویی به نیازهای جدید بشر، پرهیز از تحجر، بدعت و التقاط، استقرار عدالت و گسترش اخلاق انسانی، پرورش خصلت نوآوری و خلاقیت و مسئولیت اجتماعی می‌باشد، گفت: چشم انداز آینده مطلوب تمدن ساز و نیل به تمدن نوین اسلامی نیاز به نگرشی اجتهادی و عالمانه با رویکردی آینده پژوهانه دارد.
وی در پایان سخنانش گفت: در این مقاله سعی کردیم ضرورت، امکان و مطلوبیت آینده تمدن نوین اسلامی به منظور ایجاد زمینه ساخت آینده مطلوب با بررسی ابعاد مسأله شناسی آن در فرآیند حرکت از نظام اسلامی به سمت تمدن نوین اسلامی بررسی شود.
ظهور و افول؛ تمدن نوین اسلامی در برابر تمدن غربی
دکتر مصطفی ملکوتیان استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به ارائه مقاله خود با عنوان ظهور و افول؛ تمدن نوین اسلامی در برابر تمدن غربی گفت: ورود غرب به دوره رنسانس، سرآغاز شکل دهی و تشکیل تمدن کنونی غرب گردید. هر تمدنی بر پایه یک سری مبانی فکری فلسفی شکل می‌گیرد. تمدن غربی هرچند باعث توسعه علمی فناوری در غرب شد، اما به دلیل ویژگی خودکامه آرمانهای غربی، باعث گسترش بی عدالتی در جوامع غربی و ظلم و ستم و سلطه طلبی و استعمار در روابط بین الملل شده است.
وی اضافه کرد: با ظهور انقلاب اسلامی و بازتاب آرمانهای حق طلبانه و عدالت طلبانه و جهان شمول آن، روزنه‌های امید برای ظهور یک تمدن نوین اسلامی پدید آمد و امروز این اندیشه در حال گسترش و عمومی شدن می‌باشد.
ملکوتیان تصریح کرد: جامعیت آرمانی انقلاب اسلامی و برخورداری آن از همه نقاط مثبت آرمانی مهم‌ترین دلیل این گرایش جهانی می‌باشد.
مدل سازی تحقق تمدن نوین اسلامی
صدیقه کریمی مدرس دانشگاه پیام نور دیگر سخنران این همایش بود. وی در ارائه مقاله خود با عنوان مدل سازی تحقق تمدن نوین اسلامی به کمک شبکه سازی اجتماعی گفت: مقاله حاضر با هدف تبیین چگونگی تحقق تمدن نوین اسلامی در صدد پاسخ به این سؤالات است: ویژگیهای حرکتی جریان تمدن نوین اسلامی چیست؟ مناسب‌ترین مدل برای شبیه سازی حرکت جریان تمدن نوین اسلامی کدام است؟ با استناد به مدل اکتشافی، آیا شبکه سازی اجتماعی می‌تواند زیرساخت مناسبی برای تحقق جریان تمدن نوین اسلامی باشد؟
وی افزود: برای جستجوی پاسخ در مطالعه ای توصیفی ـ کتابخانه ای، سی و پنج مقاله، بیست و پنج متن سخنرانی امام خمینی و مقام معظم رهبری، 9 کتاب و پنج مرجع مطالعه و تحلیل شده است.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد جریان تمدن نوین اسلامی دارای ویژگیهای حرکتی شامل اصلاح گری، مردمی بودن، نوگرایی، انعطاف پذیری، اتکاء به خرد جمعی، تأثیر و تأثر در سطح جهانی(سطح یک)، آرمان گرایی، تقید به اصول(سطح دو) و جایگاه رهبری (سطح سه) می‌باشد. با توجه به تأثیر این ویژگیهای نه گانه بر این جریان، الگوی مسیریابی چشمه، مناسب‌ترین مدل برای شبیه سازی شیوه حرکتی تمدن نوین اسلامی است.
این محقق با اشاره به اینکه بر مبنای تحلیل مدل چشمه، حرکت انقلاب اسلامی ایران در مسیر تحقق این تمدن، با چالش گران روی یا ضعف سرعت و وسعت اثرگذاری ویژگیهای سطح یک مواجه است، اظهارداشت: برای روان سازی این جریان، شبکه سازی اجتماعی مناسب‌ترین سازو کار می‌باشد.
بررسی نقش و کارکرد انقلاب اسلامی ایران در فرآیند تحقق تمدن نوین اسلامی
بررسی نقش و کارکرد انقلاب اسلامی ایران در فرآیند تحقق تمدن نوین اسلامی عنوان مقاله عباس کشاورز شکری دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد بود.
وی با بیان اینکه هدف از نگارش مقاله حاضر شناخت نقش و کارکرد انقلاب اسلامی ایران در فرآیند تحقق تمدن نوین اسلامی است، گفت: عبارت تمدن سازی نوین که توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شد است در واقع همان احیای تمدن اسلامی است که با پیروزی انقلاب اسلامی نگاه‌ها به آن معطوف شده است.
وی بیان کرد: تمدن نوین اسلامی احیای عزت و کرامت انسان مسلمان در کنار برخورداری از دستاوردهای علمی و تکنولوژیکی است که می‌تواند نویدبخش ایجاد تمدنی نمونه باشد. با توجه به اینکه در صورت تحقق تمدن اسلامی تمام نیازهای مادی و معنوی انسان و جامعه انسانی لحاظ می‌شود و در چنین جامعه ای استعدادهای بالقوه انسان‌ها فعلیت می‌یابد، بررسی فرآیند تحقق تمدن اسلامی ضروری به نظر می‌رسد.
این محقق با تأکید بر اینکه روش تحقیق این مقاله، کیفی از نوع توصیفی ـ تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، فیش برداری بوده است، گفت: پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سؤال است که نقش و کارکرد انقلاب اسلامی در فرآیند تحقق تمدن نوین اسلامی چگونه است. برای این منظور عوامل اعتلا و انحطاط تمدن‌ها از منظر قرآن کریم استخراج شده است. این عوامل عبارت‌اند از: عدالت و بی عدالتی، اتحاد و تفرق، اجرا یا ترک امر به معروف و نهی از منکر، فسق و فجور و رعایت اخلاق.
کشاورز بیان کرد: بر طبق یافته‌های پژوهش انقلای اسلامی ایران با زنده کردن عدالت، ایجاد اتحاد،احیای امر به معروف و نهی از منکر و همچنین اشاعه اخلاق دینی توانست زمینه‌های اعتلای تمدن نوین اسلامی را فراهم آورد.
جایگاه آموزه‌های مهدوی در احیای فرهنگ و تمدن نوین اسلامی
دکتر علی نقی فقیهی دانشیار علوم تربیتی دانشگاه قم در ارائه مقاله خود با عنوان تحلیل جایگاه آموزه‌های مهدوی در احیای فرهنگ و تمدن نوین اسلامی طی سخنانی با بیان اینکه از اهداف مهم آموزه‌های رسول اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) احیای فرهنگ دینی و ساخت تمدن اسلامی است.
وی افزود: در این میان، آموزه‌های آن بزرگان که در مهدویت، زمینه انتظار ظهور منجی و تشکیل حکومت جهانی است از اهمیت خاصی برخوردار است. این مقاله در صدد آن است که نگاه معصومان(ع) در این آموزه‌ها و تأثیر آن‌ها را در احیای فرهنگ و تمدن نوین اسلامی بررسی نماید.
فقیهی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و به منظور گردآوری داده‌های لازم جهت دستیابی به اهداف پژوهش، متون حدیثی موجود و مرتبط با موضوع پژوهش با استفاده از فرم‌های فیشبرداری از منابع، گردآوری و با شیوه کیفی مورد تحلیل قرار گرفته است، گفت: نتایج پژوهش بیانگر آن است که عواملی چون رشد عقلی، پیشرفت علمی، تعالی اخلاقی، تدابیر بهینه سیاسی، توسعه اقتصادی، برقراری عدالت و فراهم سازی زمینه‌های امنیت از ویژگیهای جامعه متمدن اسلامی است که در آموزه‌های مهدوی طرح شده‌اند.
چالش‌های تحقق تمدن نوین اسلامی
اسدالله زنگویی استادیار دانشگاه بیرجند آخرین سخنران این همایش بود که به ارائه مقاله آسیب شناسی، موانع و چالش‌ها در تحقق تمدن نوین اسلامی پرداخت.
وی با اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی نقطه عطفی برای ایجاد تمدن نوین اسلامی پدید آمد، گفت: با دگرگون شدن معادلات حاکم بر زندگی جمعی، فضای مناسبی برای تمدن سازی فراهم شد. از این رو می‌توان گفت انقلاب اسلامی فرصتی بی بدیل را در اختیار متولیان متعارف دینی قرار داد تا الگویی اجرایی تمدن اسلامی را طراحی و مراحل اجرایی آن را قدم به قدم دنبال کنند.
زنگویی با تدکید بر اینکه تمدن نوین اسلامی بر آن است که با بهره گیری از دستاوردهای مفید تمدن مادی غرب، به ایجاد تمدنی نوین بپردازد که بتواند تمامی جنبه‌های تمدنی را دربرداشته باشد، گفت: برای حرکت تمدن نوین اسلامی در مسیر صحیح، آسیب‌هایی نظیر عدم پیروی از رهبری واحد، چالش‌هایی مانند فرهنگ مهاجم غربی و اختلاف افکنی در میان مسلمانان و موانعی چون مشکلات اقتصادی جوامع مسلمان و عدم توجه به عقلانیت دینی وجود دارد. توجه به رهبران دینی، فکری، فرهنگی و گروه‌های مرجع و نخبگان در هدایت مردم راهکار اصلی فرهنگ سازی در جامعه و مقابله عملی با مشکلات و موانع است.
وی تصریح کرد: در این پژوهش ضمن آسیب شناسی به بررسی موانع و چالش‌های پیش‌رو در تحقق تمدن نوین اسلامی پرداخته شده و راهکارهای مناسب برای تهدیدهای ممکن ارائه گردیده است./998/ت303/ف
منبع: پایگاه علوم انسانی طلیعه
ارسال نظرات