مهمان از روی باز می آید؛ نه در باز
«هرگاه خداوند برای قومی اراده خیری کند، به سویش هدیه می‌فرستد و آن هدیه مهمان است؛ میهمانی که روزی را نازل می‌کتد و گناه اهل خانه را می‌برد!»با تاسی از این نقل رسول اکرم (ص) نگاهی داشته باشیم به آداب مهمان نوازی.
به گزارش سرویس جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، «هرگاه خداوند برای قومی اراده خیری کند، به سویش هدیه می‌فرستد و آن هدیه مهمان است؛ میهمانی که روزی را نازل می‌کتد و گناه اهل خانه را می‌برد!» در این گزارش با تاسی از این نقل رسول اکرم (ص) می‌خواهیم نگاهی داشته باشیم به آداب مهمان نوازی به ویژه در ایامی چون نوروز.
با استناد به آیات و روایات از آداب و رسوم مهمانی رفتن برایتان گفتیم و اینکه هرفردی چطور می‌تواند یک مهمان همه چیز تمام باشد، اما اینبار می‌خواهیم آداب میزبانی را با هم مررو کنیم تا همیشه از ما به عنوان افرادی مهمان نواز یاد کنند. ویژگی مهمی که اتفاقا کار آسانی نیست وهر کسی برای تبدیل شدن به یک میزبان ایده آل، باید نکات مختلفی را مد نظر قرار دهد که در راس همه آن‌ها پذیرایی از مهمان با روی باز است، درست همانطور که از قدیم گفته اند: «به روی باز کسی به مهمانی می‌روند نه به در باز!»
چطور در مهمانی‌ها حبیب خدا شویم؟
مهمانی رفتن هم مثل هرکار دیگری آداب خاص خود را دارد؛ خصوصا در ایام نوروز که بازار دید و بازدیدها داغ است و عمل به اصول فرهنگی و اسلامی مهمانی ضروری‌تر.
استقبال، لحظه طلایی میزبانی است
یکی از اولین و مهمترین اصول میزبانی، استقبال از مهمان در لحظه ورود است، پس طوری برنامه ریزی کنید که از ساعتی قبل آماده شده باشید، لباس‌هایتان را پوشیده و منتظر بمانید تا هنگام رسیدن مهمان بتوانید در مقابل درب ورودی به استقبالش بروید. این، یک لحظه طلایی است وعدم یک استقبال گرم می‌تواند حس سربار بودن و حضور بی‌موقع به مهمانان بدهد. در تفسیر سوره یوسف و در آیین استقبال آن حضرت از پدر و مادرش می‌خوانیم: «شایسته است تا میزبان به استقبال مهمان برود و با آغوش باز و سلام و تحیت از مهمان استقبال کند.»
تحت هر شرایطی خوشرو باشید و صمیمی
همانطور که در ابتدا هم گفتیم، «آدم‌ها به روی باز کسی به مهمانی می‌رود، نه به در باز» و این یعنی میزبانی با روی خوش. شما هرچقدر هم که برای پذیرایی از مهمانتان تدارک دیده باشید، اما بنا به هر دلیلی از خستگی گرفته تا بی‌حوصلی و غیره، حال و حوصله خوش و بش با مهمان را نداشته باشید، تمام زحماتتان برباد رفته و قطعا به مهمانتان خوش نمی‌گذرد، پیشنهاد ما این است که قبل از رسیدن مهمان، حتی شده برای چند دقیقه به خودتان استراحت دهید، ذهنتان را آرام کنید و برای گپ و گفت صمیمانه آماده شوید. این موضوع آنقدر در آداب اسلامی حائزاهمیت است که رسول خدا (ص) در این باره می‌فرمایند: «هیچ بنده‌ای نیست که مهمانی برایش بیاید و به صورت او مهربانانه بنگرد، مگر آنکه چشم او بر آتش حرام گردد.»
مهمان سرزده هم حبیب خداست
گرچه مهمانی رفتن بطور سرزده جزو آداب و اصول مهمانی نیست اما در شلوغی‌های دید و بازدید گاهی شرایط طوری ایجاب می‌کند که برخی‌ها بطور سرزده به منزل اقوام می‌روند، لطفا در این شرایط فقط به این موضوع فکر کنید که مهمان حبیب خداست، حتی از نوع سرزده اش؛ پس نیازی نیست خیلی سخت بگیرید و خودتان را به زحمت بیندازید. با استناد به آیاتی از سوره ذاریات، همین که خوشرو باشید و از هزآنچه در خانه دارید برای پذیرایی شایسته از مهمان دریغ نکنید، کافی است. امام صادق (ع) هم در همین باره فرموده اند: «اگر برادر دینی تو (بی‌دعوت) بر تو وارد شد، آنچه در منزل داری از او پذیرایی کن و اگر با دعوت قبلی به نزد تو آمد برایش تهیه ببین.»
نزد مهمان بنشینید
«چند دقیقه اومدیم خودتون رو ببینیم، همش تو آشپزخونه اید» این جمله به همان اندازه که درون مایه ظنز دارد، به همان اندازه نیز جدی و حرف دل مهمان است. رفت و آمدهای مدام میزبان برای پذیرایی شاید از نظر خود او، اتفاقی طبیعی برای جلوگیری از کم و کاستی‌ها باشد اما وقتی از حد بگذرد، نتیجه عکس داده و مهمان احساس کم حرمتی می‌کند، بنابراین آماده‌سازی وسایل پذیرایی و یا پخت غذا را کاملا مدیریت شده انجام دهید تا زمان بیشتری برای نشستن نزد مهمان داشته باشید.
احترام فراموش نشود
هرقدر هم که با مهمانتان صمیمی و نزدیک هستید اما باز هم رعایت ادب و احترام بسیار ضروری است، پس از شوخی‌های بیجا، پرسیدن سوالاتی که به شما مربوط نیست، بحث‌ها بی‌مورد و… جلوگیری کنید و حرمت‌ها را نشکنید. ضمنا مهمانتان را همیشه در نقش یک مهمان ببیند و به گفته امام محمدباقر (ع) از به کار گرفتن مهمان بپرهیزید که نشانه بی‌مهری و جفاکاری به مهمان است. در همین راستا امام سجاد (ع) نیز فرموده اند: «خدمت کردن به مهمان نشان کمال فتوت و جوانمردی میزبان است.»
خودتان را برای مهمانان بچه دار آماده کنید
از قدیم گفته‌اند «اگر گوش عزیزه، گوشواره‌اش هم عزیزه» همین ضرب المثل کافی است برای آنکه خودمان را برای مهمانان کوچک آماده کنیم. اینکه در یک مهمانی مدام حواسمان به بچه مهمان باشد که خرابکاری نکند و یا به او تذکر دهیم، اصلا خوشایند نیست، پس از قبل، خود و خانه را برای مهمانان بچه دار آماده کنید.مثلا می‌توانید وسایل گرانقیمت را از جلوی دست بردارید، فضایی را برای بازی و سرگرمی بچه‌ها درنظر بگیرید و مهمتر از همه اینکه بیشتر از همیشه صبوری به خرج دهید.
حواستان به تعادل در تعارفات باشد
تعادل در نعارفات بسیار حائز اهمیت است. برخی‌ها گاهی آنقدر به مهمان تعارف می‌کنند که او بیشتر معذب می‌شود و احساس می‌کند هرآنچه بخورد، دقیقا مورد توجه میزبان است. به واقع باید طوری صمیمانه و متعادلانه رفتار کنید که مهمانتان خانه شما را مثل خانه خودش بداند. البته به این نکته هم توجه داشته باشید که ویژگی اخلاقی مهمان نیز در میزان تعارفات اهمیت دارد.
با مهمانتان هم خوراک شوید
وقتی مهمان می‌آید، حالا چه برای دید و بازدید و چه برای وعده غذایی، حتما خودتان هم حتی شده به مقدار کم با او هم خوراک شوید تا مهمان معذب نشود. امروزه خیلی از میزبانان به بهانه بی‌میلی یا داشتن رژیم، حتی سرسفره چیزی نمی‌خوردند که طبعا مهمان هم احساس راحتی نمی‌کند. این اصل میزبانی آنقدر مهم است که امام موسی بن جعفر (ع) در آداب مهمان نوازی نقل می‌کنند: «رسول خدا (ص) هرگاه مهمان بر ایشان وارد می‌شد، شخصا با او هم غذا می‌شدند و تا زمانی که مهمان هنوز دست از غذا برنداشته حضرت نیز دست از غذا نمی‌کشیدند.»
قید تجملات را بزنید
همیشه گفته و باز هم می‌گوییم که تجمل گرایی و چشم و هم چشمی بزرگترین آفت برای روابط خانوادگی و عمل به صله رحم است. اگر همواره تعادل در تدارکات را درنظر بگیرید و برای برپایی مهمانی‌های ساده پیشقدم شوید، حتما این روند بین همه جا می‌افتد و رفت و آمدها آسان‌تر و کم هزینه‌تر می‌شود، پس بیشتر از تجملات، روی آداب اصلی میزبانی کار کنید تا ساعاتی خوشی را برای مهمانتان خلق کنید. طبق روایات موجود اهل بیت نیز گرچه بسیار اهل مهمان نوازی و صله رحم بودند اما در پذیرایی از مهمانان نه کم می‌گذاشتند و نه زیاده روی می‌کردند.
هنگام بدرقه مهمان پرانرژی باشید
توصیه آخر بدرقه شایسته مهمان است. ما ایرانی‌ها به اصول خاصی از جمله بدرقه مهمانان پایبندیم که این اصل در روایات نیز آمده و امام رضا (ع) در این باره فرموده اند: «از حقوق مهمان است که تا آستانه در با او بروی و بدرقه‌اش کنی» همانطور که در استقبال از مهمان خوشرو و پرانرژی هستید، در هنگام بدرقه نیز باید همین حس و حال را داشته باشید تا مهمانتان احساس نکند باعث زحمت و خستگی بیش از حد شما شده است. البته به این نکته توجه داشته باشید که خداحافظی و بدرقه‌تان بیش از حد طولانی و پر سرو صدا نباشد و منجر به ایجاد مزاحمت برای همسایه‌ها نشود.
ارسال نظرات