تأکید بر نقش تحقیقات بنیادی در تحقق تمدن نوین اسلامی

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، دکتر رضوی‌نژاد رئیس دانشگاه جامع انقلاب اسلامی در مراسم روز پژوهش با اشاره به آرمان انقلاب اسلامی در مسیر تمدن‌سازی افزود: تحقق تمدن نوین اسلامی مستلزم تعریف حکمرانی و عرصه های مختلف تحقیقات علمی در بستر جامعه اسلامی است و در این مسیر، تحقیقات بنیادی نقشی کلیدی و غیرقابل‌جایگزین دارد. 

به گفته رضوی‌نژاد دانشگاه نباید تنها به تحقیقات کاربردی محدود گردد، بلکه باید به کشف حقایق بنیادین و شکل‌گیری نظریه‌های جدید نیز پرداخته شود، ما مأمور به کشف حقایق ناشناخته و توسعه مرزهای دانش و مرزشکنی علمی هستیم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مسئله‌محوری به معنای سطحی‌سازی دانشگاه نیست، خاطرنشان کرد: دانشگاه در کنار پاسخ به نیازهای فوری جامعه، باید برای آینده نیز برنامه‌ریزی داشته باشد.

وی تأکید کرد: هر نیاز، صاحب مسئله و کارفرمای خاص خود را دارد و پاسخ به این نیازها، مستلزم سامان‌دهی ظرفیت‌های علمی در قالب حکمرانی مؤثر علم و فناوری است؛ امری که با یک پروژه یا یک تیم محدود محقق نخواهد شد.

رضوی‌نژاد تشکیل بسترهای لازم برای رصد ملی در دانشگاه‌ها را ضروری دانست و گفت: «هرچند ورود به حوزه‌های فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی و فناوری‌های کوانتومی اقدامی مثبت محسوب می‌شود، اما بدون نگاه کلان و حکمرانی یکپارچه، نمی‌توان انتظار اثرگذاری راهبردی داشت.

وی تصریح کرد: توسعه تحقیقات بنیادی باید به‌عنوان یکی از عرصه های تحقیقاتی کلیدی اصلی نظام علم و فناوری در دانشگاه‌ها پیگیری شود.

رضوی‌نژاد با اشاره به تجربه‌های بین‌المللی اظهار کرد: مطالعات انجام‌شده، نشان می‌دهد با وجود افزایش تعداد پژوهشگران، سهم تحقیقات بنیادی در حال کاهش است.

به گفته دکتر رضوی‌نژاد، به همین دلیل سیاست‌گذاران علمی در حال تدوین راهکارهایی برای افزایش این سهم هستند، چراکه تحقیقات بنیادی همان عرصه‌ای است که کشورها می‌توانند در آن حرف اول را بزنند و به نقش پیشرو و پرچمدار دست یابند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: ما نباید صرفاً به لوکوموتیو پیشرفته‌ای تبدیل شویم که به دنبال دیگران حرکت می‌کند، بلکه قرار است واگن اول باشیم و دیگران ما را دنبال کنند و این الزامات متفاوتی را می‌طلبد.

به گفته او، در این چارچوب، سه عرصه تحقیقات بنیادی، پایه و کاربردی باید به‌صورت هم‌زمان و مکمل، با رویکرد مسئله‌محوری و پاسخ به نیازهای واقعی حال و آینده جامعه توسعه یابد. 

رضوی‌نژاد در پایان، با تأکید بر سه کارکرد اصلی دانشگاه شامل تولید علم، تربیت عالم و جهت درست آنها، به تجربه تاریخی مکانیک کوانتوم اشاره کرد و گفت: «مشاهدات تجربی به همراه سایر مبادی تاثیر گذار با هم به نظریه ها در علوم طبیعی منجر می شوند و نظریه ها محدود به مشاهدات تجربی نیستند. در این راستا عرصه تحقیقات بنیادی در بستر جهان بینی اسلامی نقش کلیدی در دانشگاه ها دارد.